Scriptie
Ontdekkend leren in de bouwhoek
- Vak
- Bouwhoek
- Instelling
- Hogeschool Windesheim (HW)
afstudeeronderzoek Ontdekkend leren in de bouwhoek
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
Voorbeeld 4 van de 31 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
ONTDEKKENDLEREN IN DE
Ontdekkend BOUWHOEK
leren in de
bouwhoek
Persoonlijke gegevens
Auteur:
Studentnummer:
Emailadres: s@student.windesheim.nl
Opleiding: Lerarenopleiding Basisonderwijs (pabo)
Onderwijsinstelling: Hogeschool Windesheim Zwolle
Pabo 4 Voltijd – 2021/2022
Hogeschool Windesheim Zwolle
Onderzoeksbegeleider: J
Praktijdschool: Basisschool
Praktijdbegeleider: B
Technische gegevens
Praktijkgericht onderzoek
Inleverdatum: 6-6-2022
Versie: 1
Documentnaam:
1 2
,Samenvatting Inhoudsopgave
Dit onderzoek kijkt naar de mogelijkheid om het ontdekkend leren van kleuters vorm te
geven in de bouwhoek. Het onderzoek is uitgevoerd bij de kleuters van Basisschool. Zowel Samenvatting ................................................................................................................................................. 3
de kleuters, de kleuterleerkrachten en een expert op het gebied van het jonge kind namen Hoofdstuk 1: Inleiding .................................................................................................................................... 6
deel aan het onderzoek. De school heeft gevraagd om advies met betrekking tot het vorm
geven aan ontdekkend leren in de bouwhoek. In dit onderzoek wordt door middel van 1.1 Aanleiding ................................................................................................................................................ 6
literatuurstudie en onderzoek in de praktijk dit advies geformuleerd.
1.2 Onderzoeksdoelstelling ............................................................................................................................ 6
In eerste instantie is de literatuurstudie uitgewerkt in een theoretisch kader. Hieruit zijn er
instrumenten ontworpen waarmee de mate van ontdekkend leren van de kinderen in de 1.3 Onderzoeksvraag en praktijkvragen.......................................................................................................... 6
bouwhoek is geobserveerd. Daarnaast is er ook naar de spelkwaliteit, het materiaalgebruik,
Onderzoeksvraag........................................................................................................................................... 6
de communicatie tijdens het spel, het sociaal emotioneel spel en taalgebruik gekeken Praktijkvragen ............................................................................................................................................... 7
(Ditters, 2007). Er zijn twee interviews afgenomen bij twee leerkrachten van de Interventievraag ............................................................................................................................................ 7
kleutergroepen van basisschool. Deze leerkrachten gaven aan dat ze op zoek zijn naar een
manier om de bouwhoek meer ontdekkend te maken zonder dat daarbij continue een Hoofdstuk 2: Theoretisch kader ...................................................................................................................... 8
leerkracht aanwezig moest zijn.
2.1 Het werken in hoeken .............................................................................................................................. 8
Er zijn waarnemingen gedaan om vast te stellen hoe stimulerend de bouwhoek is voor
kinderen op het gebied van ontdekkend leren en in hoeverre leerlingen ontdekkend leren 2.1.1 De bouwhoek ....................................................................................................................................... 8
2.1.2 Doel bouwhoek .................................................................................................................................... 9
laten zien in de bouwhoek. Hierbij is observatieschema gebruikt van Ditters & Nibbelink
2.1.3 Spelontwikkeling en bouwfase ............................................................................................................. 9
(2007). De kinderen zijn hierbij onder andere op spelkwaliteit geobserveerd. Hieruit blijkt 2.1.4 Rol van de leerkracht in de bouwhoek ............................................................................................... 11
duidelijk dat er verbeteringen mogelijk zijn bij verschillende aspecten van de inrichting van 2.1.5 Spelmogelijkheden in de bouwhoek .................................................................................................. 12
de bouwhoek, zoals bijvoorbeeld het toevoegen van foto’s en bouwkaarten.
Als resultaat van interviews en observaties is een interventie ontworpen en uitgevoerd 2.2. De ontwikkeling van kleuters................................................................................................................. 13
gedurende een periode van tee weken. Deze interventies waren gericht op de inrichting van 2.2.1 Sensomotorische ontwikkeling .......................................................................................................... 13
de bouwhoek. Zo is er meer materiaal toegevoegd aan de bouwhoek en is de bouwhoek 2.2.2 Taalontwikkeling ................................................................................................................................ 13
vergroot. Tijdens de interventies is opnieuw het ontdekkend leren van kinderen 2.2.3 Cognitieve ontwikkeling ..................................................................................................................... 14
2.2.4 Sociaal-emotionele ontwikkeling ....................................................................................................... 15
geobserveerd en welke rol de bouwhoek hierbij speelt. Hieruit kan worden geconcludeerd 2.2.5 Executieve functies............................................................................................................................. 15
dat tijdens de interventieperiode de manier waarop in bouwhoek werd gespeeld, meer
aspecten van ontdekkend leren liet zien. Op basis van deze bevindingen zijn conclusies 2.3 Ontdekkend leren ................................................................................................................................... 16
getrokken als antwoord op de onderzoeksvraag " Hoe kan op het kleuterplein van
2.4 Het kleuterplein...................................................................................................................................... 17
basisschool de bouwhoek ingericht en begeleid worden, zodat het ontdekkend leren van de
kinderen gestimuleerd wordt?" Het blijkt lastig te zijn om een eenduidig antwoord te geven. Hoofdstuk 3: Onderzoeksopzet .................................................................................................................... 19
Kinderen verschillen erg van elkaar en reageren divers op aanpassingen die worden gedaan.
Zo is niet alles wat vanuit de literatuur wordt aangeboden voor ieder kind van toepassing. 3.1 Deelvraag 1 ............................................................................................................................................ 19
Mogelijkheden zijn er echter genoeg. Zo is het belangrijk om als leerkracht steeds de 3.1.1 Onderzoekspopulatie ......................................................................................................................... 19
functionaliteit van de bouwhoek in de gaten te blijven houden (bijvoorbeeld door regelmatig 3.1.2 Instrumenten...................................................................................................................................... 19
te observeren). Denk hierbij aan het regelmatig aanpassen van de materialen in de 3.1.3 Procedure ........................................................................................................................................... 20
bouwhoek. Ook het meespelen door de leerkracht in de bouwhoek is van belang, hierbij 3.1.4 Data-analyse ....................................................................................................................................... 20
kunnen kinderen worden gemotiveerd en geïnstrueerd. Basisschool wordt dan ook 3.2 Deelvraag 2 ............................................................................................................................................ 21
aanbevolen om hier in ieder geval in de onderbouw blijvend aandacht aan te besteden zodat
3.2.1 Onderzoekspopulatie ......................................................................................................................... 21
het bouwen in de bouwhoek op het kleuterplein een impuls voor ontdekkend leren bij de
3.2.2 Instrumenten...................................................................................................................................... 21
kleuters zal zijn. 3.2.3 Procedure ........................................................................................................................................... 22
3.2.4 Data-analyse ....................................................................................................................................... 22
3.3 Deelvraag 3 ............................................................................................................................................ 23
3.3.1 Onderzoekspopulatie ......................................................................................................................... 23
3.3.2 Instrumenten...................................................................................................................................... 23
3.3.3 Procedure ........................................................................................................................................... 23
3 4
, 3.3.4 Data-analyse ....................................................................................................................................... 23
Hoofdstuk 1: Inleiding
3.4 Interventie ............................................................................................................................................. 25 Dit onderzoek gaat over het stimuleren van ontdekkend leren in de bouwhoek. Hierbij wordt
gekeken naar de inrichting van de bouwhoek en het begeleiden van de kinderen bij het
3.4.1 Onderzoekspopulatie ......................................................................................................................... 25
3.4.2 Interventieplan ................................................................................................................................... 25 spelen in de bouwhoek.
3.4.3 Interventielogboek ............................................................................................................................. 25
1.1 Aanleiding
3.5 Deelvraag 4 ............................................................................................................................................ 26
Het onderzoek zal uitgevoerd worden op het kleuterplein in de bouwhoek van de groepen 0-
3.6 Deelvraag 5 ............................................................................................................................................ 26 1-2. In totaal zijn er 47 kleuters. De kleuters hebben een gezamenlijk kleuterplein, dat zorgt
ervoor dat de kleuters door elkaar werken en elkaar kunnen helpen/ondersteunen.
3.7 Betrouwbaarheid en validiteit ................................................................................................................ 26 In de bouwhoek ligt een speelkleed waar de leerlingen op bouwen en aan het begin van het
schooljaar zijn er drie afbeeldingen opgehangen die de kleuters konden nabouwen. Hiervan
3.8 Ethische aspecten ................................................................................................................................... 26
is er nog maar eentje over gebleven.
Hoofdstuk 4: Nawoord ................................................................................................................................. 28 De kleutergroepen werken samen op het kleuterplein. Dit kleuterplein bestaat uit
verschillende hoeken zowel in de klassen als op het kleuterplein (in de hal). Ik merk dat de
Literatuurlijst ............................................................................................................................................... 29 leerlingen soms niet voldoende worden uitgedaagd. De leerlingen zijn snel uitgespeeld bij
een hoek of snel klaar met een opdracht. De leerkracht merkt dit en wil hier graag iets mee
Bijlagen ........................................................................................................Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
doen maar weet niet goed op welke manier zij dit kan aanpakken.
Bijlage 1. Plan van aanpak ...................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Het kleuterplein bestaat uit twee hallen. In een hal heb je de zandtafel en de huishoek. In de
Bijlage 2. Beoordelingsformulier plan van aanpak ................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
andere hal staan alle bakken met speelgoed (lego, K’nex, duplo, tandwielen etc.). Hier
Bijlage 3. Interview jonge kind specialist................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Bijlage 4. Transcriptie interview jonge kind specialist voorafgaand aan het experiment .... Fout! Bladwijzer hebben ze heel veel ruimte om op de grond of op een speelkleed te spelen.
niet gedefinieerd. De kinderen spelen graag met de lego of K’nex, maar Kapla wordt vaak overgeslagen. Ook
Bijlage 5. Interview kleuterleerkrachten ................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. spelen de kinderen graag in de bouwhoek en bouwen ze gauw een hoge toren. Maar dan is
Bijlage 6. Transcripten interview kleuterleerkrachten ........................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. hun plezier snel over.
Bijlage 7. Spelobservatie ontdekkend leren ........................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Als schooldoel wil basisschool dat de kinderen en kleuters aan het ontdekkend leren zijn,
Bijlage 8. Spelobservatie ontdekkend leren voorafgaand aan het experiment ............ Fout! Bladwijzer niet
gedefinieerd. ook in de hoeken, want de school zit vol met ontdekkende kleuters. Alleen weet basisschool
Bijlage 9. Opdrachtkaarten.......................................................................................................................... 31 niet hoe dit aangepakt moet worden. En daar moet iets mee gebeuren.
Bijlage 10. Transcriptie interview jonge kind specialist na afloop van het experiment Fout! Bladwijzer niet Kortom de school heeft een mooi kleuterplein met verschillende hoeken, alleen een
gedefinieerd. uitdagende bouwhoek mist deze school.
Bijlage 11. Spelobservatie ontdekkend leren tijdens interventie ingevuld ................... Fout! Bladwijzer niet
gedefinieerd.
Bijlage 12. Foto’s .................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1.2 Onderzoeksdoelstelling
Bijlage 13. Resultaten .................................................................................................................................. 40 Naar aanleiding van gesprekken met de onderzoeksbegeleider en de leerkrachten van
basisschool is er besloten om op zoek te gaan naar hoe het ontdekkend leren van de
kinderen beter gestimuleerd kan worden. Met als doel dat alle kinderen van groep 1 en 2 de
kans krijgen om ontdekkend te kunnen leren (in een bouwhoek). De school zit vol
ontdekkende kleuters en daar moet iets mee gedaan worden
Aan het einde van het onderzoek is de bouwhoek op het kleuterplein van basisschool
zodanig ingericht dat elke kleuter met daarbij passende begeleiding in een passende
inrichting in het spel tot ontdekkend leren komt. Het doel van dit onderzoek is om meer
inzicht te krijgen welke aspecten van het ontdekkend leren worden toegepast in de praktijk
en hoe dit ontdekkend leren nog meer bevorderd kan worden.
1.3 Onderzoeksvraag en praktijkvragen
Onderzoeksvraag
Hoe kan op het kleuterplein van basisschool de de bouwhoek ingericht en begeleid worden,
zodat het ontdekkend leren van de kinderen gestimuleerd wordt?
5 6
, Praktijkvragen Hoofdstuk 2: Theoretisch kader
1. Welke visie (op ontdekkend leren) heeft expert op het gebied van onderwijs aan In dit hoofdstuk wordt de theoretische basis gelegd voor dit onderzoek waarin antwoord zal
jonge kinderen in relatie tot de inrichting en het gebruik van een bouwhoek op een worden gegeven op de hoofdvraag: ‘Hoe kan op het kleuterplein van basisschool de
kleuterplein? bouwhoek ingericht en begeleid worden, zodat het ontdekkend leren gestimuleerd wordt?’.
2. Op welke manier stimuleren de leerkrachten van basisschool de het ontdekkend
leren van de kleuters tijdens hun spel in de bouwhoek op het kleuterplein? Aan de hand van de literatuur worden de begrippen uitgelegd die regelmatig in het
3. In hoeverre laten kleuters van basisschool de, voorafgaand aan de interventie, in hun onderzoek aan bod komen: het werken in hoeken, de bouwhoek, doel bouwhoek,
spel in de bouwhoek op het kleuterplein signalen van ontdekkend leren zien en horen? spelontwikkeling en bouwfase, rol van de leerkracht in de bouwhoek, spelmogelijkheden in
de bouwhoek, de ontwikkeling van kleuters, ontdekkend leren en het kleuterplein.
Interventievraag
Welke mogelijkheden zijn er om, het onderwijs in de bouwhoek op het kleuterplein van 2.1 Het werken in hoeken
basisschool, zo vorm te geven dat het ontdekkend leren wordt gestimuleerd? Waarom is het belangrijk om te werken met hoeken? Wanneer hoeken worden gebruikt
wordt er in de klas een plek gecreëerd waar kinderen hun opdrachten kunnen maken, maar
4. In hoeverre waren, volgens expert de tijdens de interventie gebruikte aanpassingen ook helemaal vrij kunnen spelen. Door middel van spelletjes leren kinderen omgaan met
in de bouwhoek op het kleuterplein, voor de kleuters stimulerend om tot ontdekken leren te anderen en situaties uit het echte leven. Kinderen imiteren graag volwassenen en doen alsof
komen? wanneer ze spelen. Ze hebben de mogelijkheid om dit in de hoek te doen. In de hoeken
5. In hoeverre laten kleuters van basisschool, tijdens de interventie, in hun spel in de worden ze geconfronteerd met steeds wisselende situaties, waardoor ze geïnspireerd
bouwhoek op het kleuterplein signalen van ontdekkend leren zien en horen? worden om mee te denken en actief mee te doen. Door hoeken te gebruiken, kun je je ook
aanpassen aan individuele verschillen tussen kinderen. De kinderen van groep 2 en de
kinderen van groep 1 kunnen samen in een hoek spelen. Kinderen in groep 2 laten zien hoe
het moet aan de kinderen in groep 1. Goed ingerichte hoeken bieden ruime en veelzijdige
mogelijkheden voor kleuters. Daarnaast leren de kinderen zelfstandig in de hoek te werken
en spelen. Er zijn verschillende soorten hoeken, bijvoorbeeld een huishoek, bouwhoek,
computerhoek, letterhoek, cijferhoek, verkleedhoek en water/zandtafel-hoek (Van Kammen,
2005). In dit onderzoek komt vooral de bouwhoek aan bod, zowel in de kleuterklas als op
een kleuterplein.
2.1.1 De bouwhoek
Een bouwhoek is een hoek binnen een kleuterklas of kleuterplein waarin bouwmaterialen
een plaats krijgen die meestal dezelfde functie hebben (Medaer, 1997). Deze materialen
kunnen een verzameling zijn van materiaal gerangschikt volgens moeilijkheidsgraad of een
groepering van vlug te vinden materiaal.
Volgens Medaer & Christiaens (1997) kan de bouwhoek onder andere de vorm aannemen
van een kleine werkruimte waar een kast en een bouwkleed kunnen staan. De aanwezige
materialen zijn van belang voor een bouwhoek. Een bouwhoek kan afgezonderd zijn van
andere hoeken of van de klas/speelruimte door bijvoorbeeld windschermen of kasten. Een
bouwhoek kan eventueel veranderen van plaats, maar kan ook permanent blijven. Een
bouwhoek kan ook wel aangebracht worden in brede gangen of op een verdieping in de
klas/speelruimte.
Nellestijn (2005) geeft aan dat het een hoek in of rondom de klas is waar kinderen kunnen
bouwen. Bij dat bouwen construeert een kind van losse elementen (blokken) een geheel.
De standaard materialen zijn volgens Beneker (2001) de volgende: blokken van verschillende
maten en vormen, plankjes en grondplaten van verschillende maten en vormen, plastic
klossen, stukken linoleum, tapijttegels in verschillende maten en vormen, stenen tegels,
kartonnen kokers, auto’s/treinen met toebehoren, bakken met kleine figuren zoals dieren of
kleine auto’s, map met foto’s van een eerder gemaakte bouwwerken, materiaal dat wisselt
7 8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Liesbeth6. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen