Samenvatting
samenvatting H4 biologie voor jou 4vwo
Met deze samenvatting kun je super voor je toets leren zonder je tekstboek te hoeven openen. alle informatie uit het boek staat verkort en op een duidelijke manier in de samenvatting.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4, EvolutieBasisstof 1; ontwikkeling van het leven
Geschiedenis van het leven op aarde
3,8 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eencellige vormen van leven
(precambrium).
670 miljoen jaar geleden: eerste meercelligen (precambrium)
400 miljoen jaar geleden: eerste landplanten (siluur)
350 miljoen jaar geleden: eerste gewervelden (carboon)
65 miljoen jaar geleden: eerste zoogdieren en vogels (tertiair).
De oudste fossielen met menselijke kenmerken zijn ongeveer 5 miljoen jaar oud.
Ontstaan van organische stoffen
Chemische evolutie = vorming van stoffen waaruit de eerste eencellige kon
ontstaan
Oeratmosfeer = samenstelling van de atmosfeer tot ongeveer 3 miljard jaar
geleden (zonder zuurstof)
Door toevoer van energie konden deze gassen ioniseren. Op deze manier
ontstonden uit anorganische stoffen de eerste organische stoffen.
Anorganische stoffen = kleine eenvoudig gebouwde moleculen, zowel in
organismen als in de levenloze natuur.
Organische stoffen = grote ingewikkeld gebouwde moleculen, afkomstig van
organismen.
Ontstaan levende cellen
Oersoep =
In de soep verenigden kleine organische moleculen zich tot grotere
moleculen. Deze rangschikten zich tot de eerste cellen.
Oudste fossielen zijn 3,5 miljard jaar oud, alle fossielen ouder dan 1,4 miljard
waren prokaryoot.
Prokaryote organismen = eencellige organismen zonder celkern,
vacuolen, mitochondriën of endoplasmatisch reticulum. DNA ligt los in
het cytoplasma
Anaeroob = konden uitsluitend leven in een omgeving zonder zuurstof
Heterotroof = kregen energie uit afbraak van organische stoffen.
Cynobacteriën = waren in staat tot fotosynthese (2,8 miljard jaar
geleden)
Autotroof = hebben alleen anorganische stoffen nodig.
Ontstaan van eukaryoten
1,5 miljard jaar geleden, endosymbiosetheorie
Door instulping van het celmembraan zijn een celkern met kernmembraan
en het endoplasmatisch reticulum ontstaan
, Cyanobacteriën hebben zich tot chloroplasten ontwikkeld
Aerobe bacteriën hebben zich tot mitochondriën ontwikkeld.
3 domeinen
Archea (prokaryoot)
Bacteriën (prokaryoot)
Eukaryoten (schimmels, planten, dieren)
Een rijk wordt ingedeeld in steeds kleinere taxa:
Stammen → klassen → orden → families → geslachten → soorten
Basisstof 2; prokaryoten
Prokaryoten:
Chromosomen liggen los in het cytoplasma
Veel soorten hebben slechts 1 groot circulair chromosoom. Bij sommige
soorten komen ook kleine, circulaire plasmiden voor.
Archea = hebben DNA, ribosomen en flagellen (zweepstaart voor
voortbeweging).
Slechts enkele honderden soorten en kunnen onder extreme
omstandigheden leven.
Bacteriën:
Planten zich voornamelijk voor door deling (chromosomen vastgehecht aan
het celmembraan)
Soms vindt er uitwisseling van genen plaats
- Door opname van DNA-fragmenten van een gestorven soortgenoot
(transformatie)
- Door vorming van een holle buis naar een soortgenoot (conjugatie)
- Door overbrenging door virussen (transductie)
Celwand bestaat uit peptidoglycaan
Kunnen ziekten veroorzaken en eten bederven
Worden door de mens gebruikt bij:
- Productie van sommige voedingsmiddelen (yoghurt, kaas, zuurkool)
- Productie van geneesmiddelen en hormonen (genetisch
gemodificeerde bacterieën)
- Afvalwaterzuivering en de productie van wasmiddelenzymen
Bij genetische modificatie wordt het DNA van een organisme veranderd
door de mens
Virussen zijn geen organismen. Ze worden niet gezien als levend
- Virussoorten die bacteriën als gastheer gebruiken, heten
bacteriofagen.
Basisstof 3; eukaryoten
Schimmels:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper taraspam02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76449 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen