Dit is een samenvatting van het boek ontwikkelingsgerontologie. Het is alle tentamenstof voor het vak ontwikkelingspsychologie van het eerste jaar van Toegepaste psychologie op het Saxion. Alle begrippen zijn groen gekleurd.
H1: Gerontologie versus ontwikkeling
1.1 Wat is gerontologie?
Gerontologie = de wetenschap die als object van onderzoek de veroudering van mens, dier
en plant heeft
De levensverwachting is de laatste 150 jaar meer dan verdubbeld voor vrouwen: 38 -> 82
voor mannen: 37 -> 78
Ouderdom is een arbitrair begrip, omdat de levensverwachting verandert de een is de
ander niet (fysiek, mindset, sociale leeftijd)
Agerasia: mensen die een oudere leeftijd hebben maar zich er niet zo naar gedragen
vroeg opstaan om te golfen, vrijwilligerswerk doen
Er wordt een drempelleeftijd gehanteerd om te wijzen op een chronologisch
leeftijdsmoment waarop duidelijke fysieke en psychologische veranderingen zichtbaar of
hoorbaar worden 65/70 in westerse samenleving
Primaire en universele veroudering lichamelijke veranderingen ten gevolge van het ouder
worden (rimpels)
Secundaire of probabilistische veroudering veranderingen die vaker bij ouderen
voorkomen dan bij jongeren (artrose/slijtage van gewrichten)
Tertiaire veroudering een opvallend snelle fysieke aftakeling die aan het sterven
voorafgaat
Distale verouderingseffecten = in het verleden, ver weg kinderverlamming in de jeugd en
die leiden tot een gebrek aan mobiliteit
Proximale verouderingseffecten = dichtbij recent gebroken enkel
Intra-individueel: onderzoek naar de persoon zelf
Interindividueel: mensen van dezelfde groep/eigenschappen vergelijken
Intergenerationeel onderzoek: verschil in generaties
Biologische gerontologie: normale verouderingsprocessen in lichaamscellen
Medische gerontologie: pathologische ziekteleer van ouder worden
Sociale gerontologie: culturen en godsdiensten
Psychologische gerontologie: mentale mogelijkheden, zingeving, zelfbeschikking
Flourishing: bloei kijken naar ouderdom als een proces waarin ouderen nog steeds
kunnen floreren
Languishing: stagnatie
Pluriformiteit: grote verschillen in levensstijlen, verschillende competenties
Doel gerontologisch onderzoek = stimuleren en faciliteren om stijlen en competenties in
stand te houden en voeden waardoor blijft die persoon dat doen? narratieve
(verhalende) methode (kwalitatief) = waarbij men iemand individuele levensverhaal als
uitgangspunt opneemt voor verdere groei en ontwikkeling in latere leeftijdsfasen
, Autonomie: binnen de mogelijkheden zoveel mogelijk regie over eigen leven houden
Ontwikkelingsregulatie = het bijstellen van doelen en zelfwaardering behouden,
opheffen van discrepantie tussen eigen doelen en werkelijkheid
o Assimilatie: betekenis geven aan de werkelijkheid door haar in te passen in
eigen denkschema’s of cognitieve structuren
o Accommodatie neemt met de loop der jaren af, assimilatie niet
1. Vormen van nieuwe schema’s
2. Aanpassen van bestaande schema’s op grond van nieuwe
informatie/interactie/functievereisten
Selectieve optimalisatie = de focus op mogelijkheden en vreugde i.p.v. focus op
biologische beperkingen
1.2 Visies op veroudering
Visies op veroudering: wat heb je vaak al op oudere leeftijd? wijsheid, emotie-regulatie,
relativeren/humor, positieve herwaardering, vaardigheden
Positieve herwaardering = bekende situaties/gebeurtenissen worden eerder positief
gewaardeerd dan in een vroegere levensfase
Wijsheid = goed advies en oordeel inzake belangrijke en onzekere levenskwesties,
verwerven van inzichten die een lang leven vereisen om te kunnen ontstaan en gedijen
Neugarten onderscheidde verschillende type ouderen:
Het gedesorganiseerde type: wanhopigheid en ziet niet de mogelijke
ontwikkelingskansen door focus op het verval en de achteruitgang tijdens het
verouderen
Het passief-afhankelijke type: bang voor de toekomst en ziektes en durft daarom
geen risico’s te nemen
Het afwerende type: sport fanatiek en onderneemt activiteiten proberen jong te
blijven
Het geïntegreerde type: accepteert gemakkelijk dat het ouder wordt, behoudt gevoel
voor eigenwaarde
3 modellen rond het ouder worden:
1. Het deficietmodel veel moeite met afscheid nemen van alles, je ziet ouder worden
als een groot verlies en je denkt terug aan anderen
2. Het rust-roestmodel blijven ontwikkelen, stilzitten is achteruitgaan
3. Het competentiemodel ouder worden komt met gebreken en afscheid nemen,
maar je ziet ook mogelijkheden en wat het je oplevert balans
1.3 Cultuur- en tijdspecifieke elementen
Ouderen die door jongeren worden afgeschreven voelen zich nutteloos
Sandel onderzocht 3 benaderingen van rechtvaardigheid:
Maximalisatie van utiliteit of welzijn
Het hebben van respect voor de keuzevrijheid van het individu
Het cultiveren van deugdzaamheid en het redeneren over het algemeen belang
hierbij gaat het niet alleen om het institutionaliseren van de religieus-conservatieve
deugd, waarbij voorgeschreven wordt hoe mensen moeten leven, maar ook om het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukvanderwal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
