Aardrijkskunde hoofdstuk 1
SAMENVATTING
Paragraaf 1
Globalisering, het begrip: Bij het vak aardrijkskunde bedoelen we met globalisering of
mondialisering het proces waarbij een groot aantal terreinen de verwevenheid tussen
gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt. Globalisering heeft met aardrijkskunde te
maken omdat het proces invloed heeft op de inrichting en functie van bepaalde gebieden.
Globalisering speelt een rol op verschillende gebieden. In dit hoofdstuk kijken we naar
economische, sociale en culturen gebieden.
Technische vernieuwing stimuleert de globalisering: Globalisering wordt mogelijk
gemaakt door transporttechnologie (alle technologie die nodig is om het vervoer van
goederen, grondstoffen en mensen mogelijk te maken) en door informatie- of
communicatietechnologie (technologie om de uitwisseling van informatie mogelijk te maken).
Sinds 1980 zijn 3 bepaalde technische ontwikkelingen van belang:
1. Reis- en vervoerstijd zijn gedaald waardoor alles sneller verloopt
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden door de toenemende capaciteit
van schepen en vliegtuigen en de komst van containers
3. De infrastructuur rondom verkeer is enorm verbeterd
Tijd-ruimtecompressie: Globalisering is geen nieuw proces, maar nog nooit verliep het zo
snel als na 1990. Een grote motor hiervan is de multinationale onderneming (groot bedrijf
met meerdere vestigingen in andere landen). De MNO’s worden gesteund door de
verbetering van de transport- en communicatietechnologie. De ontwikkeling waarbij tijd en
ruimte worden gedrukt noem je tijd-ruimtecompressie (proces waarbij de relatieve afstand
tussen plaatsen door de moderne transport- en informatietechnologie daalt).
Locatiefactoren:
- Universiteiten
- Loon niveau
- Kennis niveau
- Ligging , toegankelijkheid
- Opkomst van nieuwe afzetmarkten
- Politieke stabiliteit
Paragraaf 2
Multinational: Na het instorten van het communisme in de Sovjet Unie en het toetreden van
China tot WTO (Wereldhandelsorganisatie) is de vrijemarkt economie (economisch systeem
waarbij bedrijven bepalen wat waar geproduceerd wordt. De prijs komt tot stand door vraag
en aanbod en de rol van de overheid klein) het leidende systeem geworden. Gevolgen
hiervan zijn:
- De productie uitwisseling van goederen en diensten krijgen internationaal karakter
- Gebieden raken economisch steeds hechter verbonden
Deze economische globalisering kun je zien aan de sterke stijging van buitenlandse
investeringen, de groei van het internationale transport- en communicatieverkeer en de
, snelle toename van de wereldhandel. Deze groei daalt weer in 2012 waardoor veel MNO’s
zich zorgen maken en verplaatsen naar een ander gebied.
Grenzen vervagen: Onder invloed van de WTO wordt vrijhandel (handel voeren met zo min
mogelijk handelsbelemmeringen zoals invoerrechten) gestimuleerd. Een open- en vrije markt
wordt eerst gevormd binnen grote handelsblokken. Je ziet dat ook zij in de economische
crisis meteen maatregelen nemen. Dit doen ze om hun eigen economie af te schermen
tegen de buitenlandse concurrentie.
De productieketen wordt uitgerekt: Tegenwoordig worden producten in elkaar gezet in
verschillende gebieden Gevolg daarvan is dat de productieketen van goederen (de route die
een product aflegt van grondstof tot consument) steeds meer wordt opgedeeld door
verschillende gebieden. Nog een gevolg is dat een groot deel van de wereldhandel
plaatsvindt tussen verschillende onderdelen van de eigen multinational. Daardoor zijn de
handel en het vervoer sneller gegroeid dan de productie.
Paragraaf 3
De triade bedreigd?: Noord-Amerika, Japan en de EU zijn kerngebieden van de
wereldeconomie en worden ook wel de triade genoemd. Maar hun mondiaal netwerk
(verbinding tussen landen/gebieden op politiek, sociaal en economisch gebied) wordt
bedreigd. De invloed van semiperiferie landen neemt toe, er wordt gesproken van een global
shift (een mogelijke verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt in de
wereld).
De ruimtelijke gevolgen van globalisering:
- Een nieuwe internationale arbeidsverdeling (de manier waarop tegenwoordig de
agrarische, industriële en dienstverlenende activiteiten in het wereldsysteem verdeeld
zijn).
- Multinationals proberen ook regionale en nationale markten te veroveren in
semiperiferie landen.
- Van uitschuiven naar doorschuiven. De locaties van bedrijven worden steeds
aangepast op de gewijzigde situaties.
- Multinationals beperken zich steeds meer tot core business.
- Globalisering is tot over de hele wereld te merken.
- Sociale- en regionale ongelijkheid.
Meedoen of niet?: Alleen landen en regio’s die voor internationale bedrijven belangrijk zijn
doen mee in het proces globalisering. Daardoor kunnen er in de wereld grote verschillen
ontstaan tussen gebieden die wel en niet mee doen aan de globalisering. Deze regionale
ongelijkheid gaat gepaard met sociale ongelijkheid.
Paragraaf 4
Culturele globalisering: Je ziet dat veel hotels luchthavens en winkels in grote steden veel
op elkaar lijken. We spreken van een homogene materiële samenleving, veel dezelfde
cultuurkenmerken.
Moderne media: Door de media wordt alles wat er gebeurd in de wereld razendsnel
verspreid. Dit beïnvloed ook veel landen. Twee derde van alle internationale informatie-
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukrog. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.