Running head: MUZIEKONDERWIJS BIJ KINDEREN 1
Het effect van speciaal muziekonderwijs op de executive functioning bij kinderen
Naam: Sophie van der Helm
Studentnummer: 852447437
Cursus: Onderzoekspracticum Experimenteel Onderzoek (PB0412)
Examinator: dr. R. Pat El
Inleverdatum: 19 mei 2022
,Running head: MUZIEKONDERWIJS BIJ KINDEREN 2
Samenvatting
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat training in muziek een rol speelt bij de ontwikkeling
van het executief funtioneren van kinderen. Ook zijn er sterke aanwijzingen dat actieve
participatie de executieve functies verbetert. In dit onderzoek is er gekeken naar het effect
van muziekonderwijs op de ontwikkeling van het executief functioneren in kinderen en in
hoeverre de frequentie, waarin het onderwijs wordt aangeboden, daarbij een rol speelt.
Daarbij is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: ‘Leidt het speciaal muziekonderwijs
(SMO) tot een groter gemiddelde toename in het executief functioneren van kinderen ten
opzichte van het reguliere muziekonderwijs (RMO) en in welke mate wordt dit bepaald door
de frequentie waarin het onderwijs wordt aangeboden’. De onderzoekspopulatie bestond uit
700 leerlingen uit groep 4 van 50 verschillende basisscholen. Daaruit is voor dit onderzoek
een steekproef getrokken van 60%, waaruit een nieuwe onderzoeksgroep is ontstaan van
240 leerlingen. De hypotheses zijn getest aan de hand van een repeated measure ANOVA.
Daaruit kwam naar voren dat SMO in een hoge- en midden frequentie een significante
toename laat zien in het executief functioneren. Gezien sommige beperkingen van dit
onderzoek is verder onderzoek aanbevolen.
, Running head: MUZIEKONDERWIJS BIJ KINDEREN 3
Het effect van speciaal muziekonderwijs op de executive functioning bij kinderen
Training in muziek speelt een rol bij de ontwikkeling van de executieve functies bij
kinderen (Jaschke, Honing, & Scherder, 2018; Joret, Germeys & Gidron, 2017; Roden,
Kreutz, & Bongard, 2012). Executieve functies hebben betrekking op een palet aan
vaardigheden (zoals plannen en zelfmonitoren), gedragingen en emoties (Diamond & Lee,
2011). Hoewel er nog veel discussie is over de precieze conceptuele definitie van dit begrip,
is er consensus over het belang van dit begrip voor het leren en de ontwikkeling van
kinderen, wat zich uit in een verbeterd cognitief en sociaal functioneren (Blair & Raver, 2015;
Diamond, 2016; Miyake et al., 2000).
Er zijn sterke aanwijzingen dat actieve participatie, zoals bewegen, vragen stellen en
actieve klassendiscussies de leerprestaties bevorderen doordat deze actieve participatie de
executieve functies verbeteren (Cavanaugh, Clemence, Teale, Rule, & Montgomery, 2017).
Dit heeft de afgelopen jaren geleid tot lesvormen waar leerlingen aangemoedigd worden om
meer te bewegen in plaats van stil te zitten, of om actiever bij de les betrokken te worden. Zo
is langzaam de vraag ontstaan in hoeverre muziekonderwijs in het bijzonder geschikt is om
de theorie te toetsen dat actieve participatie de executieve functies verbeteren. De
veronderstelling dat muziekonderwijs veelbelovend is voor de ontwikkeling van executief
functioneren is gebaseerd op het feit dat muziek verschillende relevante gebieden in het
brein activeert, inclusief de prefrontale cortex, die gelinkt is met executief functioneren
(Särkämö et al., 2014). Hoewel veelbelovend, is empirische ondersteuning voor een causaal
verband tussen muziek en executief functioneren nog zeer beperkt. Tevens zijn
