Samenvatting Gerodontologie
Hoorcollege 1 – Ouderentandheelkunde
Er is verschil in streken en gebieden in Nederland waar je meer of minder 65+’ers
tegenkomt. Voornamelijk in de randen van Nederland zijn meer ouderen. In de Randstad en
rond steden veel minder. De overlevingskans is ook groter in steden.
Biologische leeftijd: vroeger was het 65+ wanneer je sprak over ouderen. Tegenwoordig is
dat anders. Mensen zijn veel jonger geworden. Röntgenfoto geeft heel betrouwbaar beeld
van iemands leeftijd.
Psychologische leeftijd: hoe je je voelt. Als je bij de pakken neer gaat zitten, ben je mentaal
veel ouder dan iemand die nog volop in het leven staat. Iemand met kleinkinderen krijgt ook
vaak een andere dimensie. Levenskwaliteit stijgt.
Sociale leeftijd: als je met pensioen gaat, laat je je werk en sociale interacties achter.
Waarom je je netjes aankleed, goed verzorgd, etc. heeft te maken met sociale interacties.
Als dit stopt, wordt dat ook minder. Belangrijke levensgebeurtenis is ook een val. Je kunt dan
een behoorlijke knak krijgen waardoor je kwetsbaarder wordt. Ook is het lastig als iemand
wegvalt, de man-vrouw relatie. Als iemand wegvalt, is het mogelijk dat iemand in een
isolement terecht komt (bv. afhankelijk van vervoer geen tandartsbezoek meer).
Geriatrische trias
Verwevenheid van factoren uit drie domeinen:
1. Somatisch: lichamelijk
2. Psychisch: geest
3. Sociaal: omgeving
Kwetsbaarheid staat centraal. Leeftijd zegt niet hoe oud iemand is, maar het geldt meer hoe
kwetsbaar iemand is. Die wordt dus door 3 factoren bepaald. We kijken tegenwoordig naar
andere factoren die ouderdom bepalen, dit is een beetje een oud model.
Waar we tegenwoordig naar kijken is het volgende:
Indeling ouderen
Ziekten
Medicatiegebruik
Cognitie
Vitaliteit
Psychosociaal functioneren
We worden tegenwoordig veel ouder. De levensverwachting stijgt door betere hygiëne, zorg,
drinkwater, sanitaire voorzieningen, etc. We krijgen wel aandoeningen en dat is een
,opstapeling van ziekten, die wordt verholpen door medicatie. In dat concept worden we
ouder.
Nieuwe indeling ouderen
Kenmerken kwetsbare oudere
Verminderde reservefunctie organen en homeostase
Snelle achteruitgang en traag herstel (extractie lange wondgenezing)
Atypische presentatie van ziekten
Gewijzigde farmacokinetiek en -dynamiek
Verminderde zelfredzaamheid
,Er komt tegenwoordig een nieuw cohort ouderen. Vroeger hadden ze allemaal een
kunstgebit, vroeger kregen mensen als bruidschat een kunstgebit. Toekomstige ouderen:
‘baby-boomers’
Sterk verbeterde mondzorg
Dentaat
Bewust van belang gezond gebit
Mondiger
Eisender
Veel in gebit geïnvesteerd
Willen graag behoud
elke constructie die wij aanbrengen moeten tegenwoordig 40-50 jaar meegaan als je dat
bij iemand van 40 jaar maakt. Je moet goed onderscheid maken hoe duurzaam een
bepaalde constructie is. Dat besef begint nu langzaam te komen.
Zilveren Golf (theorie dat je rekening houdt dat de patiënt ouder wordt en dat je je meer richt
op preventie):
Toename (kwetsbare) ouderen
Toename ouderen die gebitselementen behouden
Complexe gebitssituaties: zeer uitgebreid gerestaureerde en gereduceerde dentities,
partiële gebitsprotheses en implantaten.
binnenkort de grootste afnemers van de mondzorg.
De jeugd is vrij eenduidig, de dentities lijken erg op elkaar. Naarmate mensen ouder worden
komt er een enorm verschil in dentities.
ADL: algemene dagelijke levensverrichtingen. Dus wat kun je nog zelf: wassen, strijken,
telefoneren, etc. Het is een schaal van 1-10 en dat bepaalt hoe afhankelijk je bent.
Zoet is een van de smaken die vaak overblijft bij mensen. Ze gaan vaak een hogere
suikerfrequentie krijgen. Maar je moet goed kijken of je bij iemand van 82 jaar dat nog gaat
verbieden en of je nog wel ragers gaat aansmeren. Die mensen hebben niet lang meer te
leven dus je moet nagaan of dat dan opweegt tegen elkaar. Uberhaupt of ze de ragers wel
kunnen gebruiken.
, Reflectie en discussie
Welke kwetsbaarheidsfactoren?
Met invloed op mondgezondheid?
Was er sprake van goede mondzorg?
Waarom wel of niet? Wat had beter gekund?
Wat doe je als je het vermoeden hebt dat een patiënt zich verwaarloosd?
En bij wilsbekwaamheid?
Is veroudering onvermijdelijk?
Hydra (klein plantvormig wezentje) veroudert niet door onbeperkt regeneratief
vermogen
Hogere organismen herstellen niet volledig blijvende schade stapelt zich op
gedurende de jaren
Is veroudering fysiologisch of een multifactoriële multi-systeem ziekte met (tot op
heden) onvermijdelijk de dood als gevolg?
Hoe oud wil je eigenlijk worden?
Mechanisme van veroudering
Beschadigingen van DNA door foutjes bij deling
Celbeschadigingen door zuurstofradicalen
Verkorting telomeren
Biologische klok in genen
Afname van stamcellen
Ouderdom komt met gebreken..
Accumulatie van schade door infecties, een ongeval, ongezonde gewoontes
Samenspel van verschillende oorzaken
Verouderingsproces verloopt bij iedereen anders
Veroudering komt vaak ook wel versneld door een incident: longontsteking, diabetes, etc. die
optreedt in het leven, waardoor iemand ineens een grote knauw krijgt in zijn gezondheid. Je
levert steeds een beetje in het het oud worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tandheelkundejaar5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
