Pathologie en Dietetiek
Ondervoeding
BMI :
Ondergewicht = < 18,5
- Ernstig < 16,0
- Matig 16,0- 16,9
- Mild 17,0 – 18,4
Goed gewicht = 18,5 – 24,9
Overgewicht = > 25
Obesitas = > 30
Formule BMI berekenen: kg / ( l (m) x l (m) )
Formule Energiebehoefte:
Leeftijd Mannen Vrouwen
18 – 30 jaar 15,4 x G – 27 x L + 717 13,3 x G + 334 x L + 35
30 – 60 jaar 11,3 x G – 16 x L + 901 8,7 x G – 25 x L + 865
> 60 jaar 8,8 x G + 1128 x L – 1071 9,2 x G + 637 x L – 302
Behandeldoel:
Toename voedingsinname naar 100% van vastgestelde energiebehoefte
(gewichtsverlies stoppen)
Toename voedingsinname naar 100% van vastgestelde eiwitbehoefte
Optimaliseren micronutriëntenstatus
Spiermassa optimaliseren door beweging (conditie verbeteren)
Voedingsadvies:
Energie:
- WHO- formule + 30 %
Eiwit:
- Kg vetvrijemassa (gemeten): 1,5–1,9 gram eiwit per kg VVM bij ziekte;
- Geen vetvrije massa gemeten: 1,2–1,5 gram eiwit/kg (bij BMI <20 terugrekenen naar BMI
= 20) met uitzondering van aangepaste behoefte bij lever- en nierziekten;
Vitamines en mineralen:
- Alles volgens 100 procent ADH tenzij er bewezen deficiënties of verhoogde behoeften zijn.
Vocht:
- 1,5 liter + verliezen.
Let op specifieke nutriënten die van belang zijn bij het betreffende ziektebeeld.
Refeedingsyndroom: evalueren risico en adequaat behandelen.
,Brandwonden
Brandwonden kunnen het metabolisme ernstig verstoren door veranderingen in het:
- Vochtbalans
- Elektrolytenbalans
- Energiebalans
- Voedingstoffenbalans
Om goede voorwaarde te creëren voor het herstel van de huid en van het onderliggend beschadigd
weefsel is aangepaste voeding noodzakelijk. Het doel van de voeding is het behoud van een goede
voedingstoestand, het tegengaan of voorkomen van infecties en het voorkomen van complicaties.
Met de volgende voedingsadviezen:
- Extra energie-inname (
- Extra eiwitten consumeren
- Extra vocht consumeren
Voor het herstel is extra energie nodig. Het metabolisme wordt verhoogd door de brandwonden,
waardoor het lichaam harder gaat werken en meer energie verbruikt. Hoeveel er extra gegeten
moet worden hangt af van de mate van de verwondingen. Bij minder erge verwonden zullen extra
tussendoortjes voldoende zijn en bij ergere verwonden zullen de drie maaltijden verdubbeld moeten
worden.
Extra eiwit is nodig voor de aanmaak van weefsel, bloedeiwitten en eiwitten die een rol spelen bij de
afweer.
Daarvoor geldt:
Minimaal 1,2 – 1,5 gram eiwit per kg / ideaal lichaamsgewicht.
>50% verbrand = 2,5 gram / kg ideaal lichaamsgewicht
Door de verbrande huid verliest uw lichaam veel vocht. Dit vocht verdampt voor het grootste deel
aan het wondoppervlak. Met het verdampen gaan ook nuttige stoffen zoals lichaamseiwitten en
zouten verloren. Om deze verliezen te compenseren moet uw lichaam harder werken en heeft meer
energie nodig.
De energiebehoefte kan tot 100% hoger zijn dan het energieverbruik in rust, afhankelijk van het
extract en de diepte van de blessure.
Heel hoog eiwitmetabolisme
Verhoogde urinaire stikstofuitscheiding
Eiwit verloren door wondafscheiding
Heel vatbaar voor infecties
Koorts
Bij ernstige brandwonden vaak twee keer zoveel energieverbruik.
Belangrijk functie om te meten bij brandwonden
- Leverfunctie
, Lever
Verschillende aandoeningen:
Lever(falen) Labwaardes en antropometrische gegevens die belangrijk zijn bij behandeling van
leveraandoening, waardes bij leverfunctieverlies.
- Antropometrische gegevens: gewichtsverloop, BMI bepalen met behulp (geschat) droog
gewicht; bovenarmomtrek, tricepshuidplooi, bovenarmspieromtrek bepalen
- Afkapwaarden van de BMI
- Handknijpkracht
- Labaratoriumgegevens: leverenzymen, bilirubine, albumine, stollingsfactoren, vitamine D,
glucose, HBA1C.
Bij leveraandoeningen kan de voedingstoestand in het algemeen worden bepaald met behulp van
antropometrische parameters, zoals gewicht in relatie tot de lengte en huidplooimetingen van de
triceps en biceps, in combinatie met de bovenarmsomtrek. Daarnaast zijn de volgende labwaarden
belangrijk: leverenzymen en stollingsfactoren. Een verstoorde leverfunctie kan ook leiden tot
verhoogde bloedwaarden voor glucose en een verlaagde bloedwaarde van vitamine D.
De behandeling van leveraandoeningen bestaat uit:
- Medicatie: de medicatie bij levercirrose heeft als doel de klachten en complicaties te
voorkomen en of te verminderen. Antivirale medicatie heeft als hepatitis B en C te genezen
- Dieettherapie
- Leefstijladviezen
- Eventueel levertransplantatie
Normaalwaarden van leverfuncties
- Albumine 30-55 g/L (verlaagde albumine in het bloed kan wijzen op een leverziekte)
- Bilirubine totaal 3,4 – 17,0 umol/l
- ALAT: mannen <45 U/l & vrouwen <35 U/l
- ASAT <25 U/l
- AF <125 U/l
- yGT vrouw: <34 U/l & man: <30 U/l
Leverschade (levercirrose)
Levercirrose is ernstige leverschade. De cellen in de lever sterven langzaam af. Er komen steeds meer
littekens in de lever.
Meest voorkomende klachten:
De eerste klachten die een patiënt bij een verminderde leverfunctie kan ervaren zijn:
- Vermoeidheid, een slechte eetlust, pijn in de rechterbovenbuik en een opgezette lever en
soms ook geelzucht (icterus).
Jeuk Smaakverandering
Vermoeidheid
Verminderde eetlust
Verminderde spiersterkte
Een vol gevoel en braken
Misselijkheid
Gastroparese Concentratieproblemen
Gewichtsverlies Icterus
Buikpijn Steatorroe.