In dit document leg ik alle kenmerkende aspecten beknopt uit, zodat je ze goed kunt begrijpen en goed kunt leren voor de toets. Onder elk kenmerkend aspect staat een verkorte versie van het kenmerkende aspect. Deze verkorte versies mag je vaak ook gebruiken op toetsen.
Mocht je vragen of tips heb...
TIJDVAK 1: Tijd van jagers en boeren – 3000 v.Chr.
1. De levenswijze van jagers en verzamelaars.
De levenswijze van jagers en verzamelaars.
Jagers en verzamelaars in de prehistorie leefden als nomaden: ze leefden in kleine groepen en
waren voortdurend op zoek naar voedsel: planten, zaden, bessen, noten en vlees. Soms
splitsten zij zich op als de carrying capacity te klein was.
2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
De landbouw is in de Vruchtbare Halve Maan ontstaan: het werd warmer, de bevolking
groeide en er was meer kennis over granen. De landbouw werd ontdekt.
Toen het kouder werd en jagen en verzamelen onvoldoende opleverde, was men genoodzaakt
om door middel van landbouw aan voedsel te komen. Dit noemen we de landbouwrevolutie.
Hierdoor ging men sedentair (op één plek) leven met grotere groepen, en waren er stevigere
huizen en andere werktuigen.
3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
Het ontstaan van de eerste steden.
Rond 7000 voor Christus waren rond de Vruchtbare Halve Maan dorpen ontstaan.
Toen de bevolking toenam, gingen boeren naar rivieren. Zij lieten via kanalen het water naar
hun akkers brengen: irrigatielandbouw.
Kenmerken van de eerste stadstaten:
- Hiërarchische opbouw
- Het ontstaan van het schrift: vastleggen wetten, handelsafspraken,
belastingopbrengsten
- Ontstaan van specialisaties/beroepen
- Er was een godsdienstig centrum aanwezig
TIJDVAK 2: Tijd van Grieken en Romeinen
3000 v.Chr. – 500 n. Chr.
4. De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat
Politiek en wetenschap in de Griekse stadstaat.
Griekenland bestond in de oudheid uit verschillende poleis. In deze stadstaten verschilde de
manier van regeren:
- Monarchie: koning heeft macht
- Aristocratie: edelen hebben macht
- Tirannie: alleenheerser heeft naar macht gegrepen
- Democratie: macht ligt bij het volk
Filosofen als Plato, Aristoteles en Sokrates zochten verschijnselen niet meer alleen bij
mythen, maar dachten nu ook zelf na. Er kwam een bloei van medische wetenschap.
, 5. De groei van het Romeinse Imperium, waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in
Europa verspreidde.
Expansie van het Romeinse rijk.
Rome was in 509 voor Christus een republiek geworden. Romeinen hadden honger naar
macht en status en er waren voordelen van gebiedsuitbreiding: slaven, landbouwgrond en
meer belastinginningen. Daarom veroverden de Romeinen in de eeuwen daarna een groot rijk.
In dit grote rijk werd de Grieks-Romeinse cultuur verspreid.
6. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
Klassieke vormentaal.
De Romeinen zijn door veroveringen van de Griekse koloniën in Zuid-Italië in contact
gekomen met de Griekse cultuur: Romeinen namen de Griekse godenwereld over, ze leerden
wijn en olijfolie maken en leerden het gebruik van munten en het schrift. Ook Griekse
architectuurelementen zijn terug te zien in de Romeinse architectuur.
Romeinen pasten de Griekse kunst wel aan: Romeinen beeldden bijvoorbeeld niet naakt af.
Wanneer ontwikkelde Grieken op de Romeinse slavenmarkt terecht kwamen, kwam de
Griekse cultuur de Romeinse maatschappij binnen.
7. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur in
Noordwest-Europa
Confrontatie met de Germanen.
De Romeinen hadden een groot, cultureel rijk. Germanen, bewoners van Noordwest-Europa,
namen vaak verschijnselen van de Romeinse cultuur over. Romeinen namen de Germanen in
dienst en bij goed gedrag werden zij beloond met Romeins burgerrecht.
Germanen vielen steeds vaker het rijk binnen: om aanvallen tegen te houden legden de
Romeinen de limes aan.
Het westen van het Romeinse rijk verzwakte doordat Germanen steeds vaker binnenvielen,
Romeinse legeraanvoerders grepen vaker de macht en het geld werd minder waard door
hogere afkoopsommen van Germanen.
8. Het ontstaan van het jodendom en christendom als eerste monotheïstische
godsdiensten.
Ontstaan van jodendom en christendom.
In de Oudheid waren alle godsdiensten polytheïstisch: er waren meerdere goden.
Het jodendom was een uitzondering: dit is een monotheïstische godsdienst: er is maar één
god. Joden leefden in de zesde eeuw voor Christus in diaspora: ze leefden niet in één gebied.
Tegenslagen voor joden zorgden voor het geloof in de komst van een messias. Aanhangers
van Jezus van Nazareth zagen hem als een messias.
Omdat de joodse elite zich door hem bedreigd voelde, is Jezus gekruisigd. De volgelingen van
Jezus Christus worden christenen genoemd. Zij leefden vooral in het oostelijke deel van het
Romeinse rijk.
TIJDVAK 3: Tijd van monniken en ridders
500-1000
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper famkenobel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
