Hormonen = signaalstoffen die je lichaam via bloed naar cellen vervoert.
- Stimuleren groei, ontwikkeling
Hormoonklieren zijn endocriene klieren geven af aan inwendig milieu.
Zweet- en verteringsklieren geven af aan uitwendig milieu exocriene klieren
Sturen processen aan van meerdere organen en weefsels.
Hormonen hebben passende receptoren nodig op de cellen doelwitcellen, bevinden zich
in doelwitorganen en weefsels.
Hormonen stimuleren groei, maken geslachtscellen, ontwikkeling secundaire
geslachtskenmerken, lichaamstempratuur en glucosegehalte.
Goede aansturing is belangrijk, via centrale hormoonklier hypofyse
Hypothalamus vlak boven de hypofyse geeft info over het lichaam.
- Daarmee zet hypofyse hormoonklieren aan.
- Regelt ook groei en rijping geslachtscellen
Ligging en structuur maken duidelijk dat hypofyse verbinding is tussen hersenen en
hormoonstelsel.
- Neurohypofyse (achterkwab) en adenohypofyse (voorkwab)
o Zenuwweefsel met uitlopers van neuronen
o Klierweefsel
Homeostase = constant houden intern milieu
Dalende bloeddruk neuronen in hypothalamus maken neurohormoon ADH uitlopers
neuronen komt ADH in neurohypofyse geven af aan bloed. minder wateruitscheiding
- Oxytocine = neurohormoon, beïnvloedt contractie van gladde spieren
baarmoederwand bij bevalling en sociaal gedrag. Via neurohypofyse in bloed
Synapsen in hypothalamus geven de releasing-hormonen (RH) af aan bloed, komen
rechtstreeks in adenohypofyse. FSH-RH stimuleert FSH afgifte stimulatie geslachtsklier
Inhibiting-hormonen (IH’s) remmen productie van prolactine en FSH, afgeven door
neuronen van de hypothalamus.
Concentraties worden nauwkeurig op elkaar afgestemd.
FSH stimuleert groei en ontwikkeling follikels maken oestradiol = oestrogeen
stimuleert afgifte LH ovulatie gele lichaam oestradiol + progesteron hormonen
remmen afgifte FSH-RH (hypothalamus) en FSH (hypofyse)
Hormoonconcentraties geregeld door negatieve terugkoppeling, houdt de norm vast.
Positieve terugkoppeling baby drukt op baarmoeder = meer oxytocine
Sommige stoffen uit voeding kunnen aan membraamreceptoren van hormonen binden.
Genisteïne uit soja aan oestradiol, beïnvloed vruchtbaarheid, minder hartproblemen en kans
op borstkanker.
, Paragraaf 2 – reacties op hormonen
Hormonen regelen processen heel nauwkeurig. Onder normale omstandigheden vindt
coördinatie homeostase plaats in aantal stappen.
Voorbeeld
Hypothalamus geeft GHRH af hypofyse geeft groeihormoon af stimuleert deling
kraakcellen = indirect GH werkt via lever (hormoonklier) lever geeft IGF in kindertijd
beïnvloedt dit groeischijven in pijpbeenderen, kraakbeencellen delen en pijpbeenderen
groeien. Na puberteit verdwijnen de schijven GH werkt nu bij afbraak vetten.
CRH komt vrij uit hypothalamus bij stress hypofyse geeft adrenocorticotroop hormoon af
ACTH stimuleert bijnierschors tot afgifte van o. a. cortisol verhoogt hartslag,
glucosespiegel en alertheid.
Doelwitcellen bezitten juiste receptoren voor specifiek hormoon
- Hydrofobe steroïdhormonen (testosteron): gaan door celmembraan hechten aan
receptor in grondplasma hormoon-receptor-complex activeert DNA via RNA
ontstaat in grondplasma een bepaald eiwit
- Tyrosinehormonen = hydrofoob: gemaakt uit aminozuur tyrosine.
o Schildklierhormoon bindt zich als steroïdhormonen
o Adrenaline bindt zich aan receptor in het celmembraan
- Peptidehormonen: binden zich aan eigen receptor in celmembraan, bestaan uit
gekoppelde aminozuren (insuline)
o Receptoren veranderen van vorm als eraan gekoppeld wordt G-eiwit
koppelt energierijke GTP aan receptor cascade, secundaire boodschapper
boodschap hormoon overgenomen vormt binding met molecuul in cel
dat actie gaat uitvoeren.
Secundaire boodschappers zijn kleine moleculen die snel door
grondplasma diffunderen. (AMP, NO, Ca2+). Ze kunnen meerdere
doelwitmoleculen hebben hormonen kunnen meer dan 1 respons
opwekken in doelwitcel
Groeihormoon stimuleert bij val dieper gelegen cellen van huid tot deling.
Uit de beschadigde cellen komen stoffen vrij die buurcellen stimuleren te delen deze
groeifactoren hechten zich aan receptor buurcellen eiwitten beïnvloeden controle
systeem celdeling huid hersteld
Verschillende groeifactoren stimuleren verschillende doelwitcellen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper valeriepieters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.