evolutie
8.1 Oorsprong van het leven
Genesis
= het eerste boek van het oude testament
God schiep de mens, diersoorten en planten in 6 dagen, op de 7e dag rustte hij.
● tot 19de eeuw geaccepteerd
● aanname: soorten veranderen niet
● bewijzen voor evolutie worden verklaard met de Bijbel
● door catastrofe verdwenen alle organismen in dat gebied → nieuwe schepping → nieuwe
soort → andere fossielen in afzettingslagen (Cuvier)
Evolutietheorie
= verklaart hoe soorten veranderen en nieuwe soorten ontstaan en verdwijnen
Lamarck:
● 1809
● overeenkomsten van fossielen bekijken
● soorten kunnen veranderen
● soorten krijgen nieuwe eigenschappen door zich aan te passen aan de omgeving
↳ aanpassingen van individuen sturen de evolutie
Darwin:
● 1859
● veel dieren en planten bestuderen
● variatie binnen een populatie
● leefomgeving zorgt voor selectiedruk
● individu past zich niet aan, maar leeft langer en kan dus voortplanten
↳ selectiedruk uit de omgeving stuurt de evolutie
Neodarwinistische theorie
= gaat uit van genetische variatie, natuurlijke selectie en soortvorming door reproductieve isolatie
Darwin’s theorie kent zwakke plekken:
● geen verklaring voor overerven van eigenschappen & ontstaan van nieuwe soorten
Nieuwe ontdekkingen zorgen voor het antwoord:
● Mendel ontdekt erfelijkheidswetten
● overeenkomsten in bouw
● overeenkomsten embryologische ontwikkeling
, evolutie
8.2 Ontstaan van nieuwe soorten
Natuurlijke selectie
= een proces waarbij soorten die het beste aangepast zijn op hun omgeving overleven en
voortplanten
● struggle for life: de dagelijkse strijd met soortgenoten om te overleven
● survival of the fittest: de individuen in de populatie die de meeste nakomelingen krijgen
Evolutie berkenspanner
De vlinder komt in 2 kleurvariaties voor: wit + zwarte spikkels
& geheel zwart. De vlinder leeft op lichtkleurige boomstammen,
waarop de witte vlinder lastig te zien is → zwarte vlinder heeft
nadeel. Door de industriële revolutie kwam roet op boomstronken
→ donkere stammen. De witte vlinders werden sneller gezien
door hun vijand → bijna geen gespikkelde vlinders → weinig
nakomelingen. In schone gebieden → weinig zwarte vlinders.
↳ door natuurlijke selectie kwam in het ene gebied de zwarte vlinder voor en
in het andere, schone gebied kwam de witte vlinder meer voor
Selectiedruk
= de omgeving zorgt met de omstandigheden voor een selectie op individuen
Allopatrische soortvorming
= door omstandigheden raken 2 delen van een populatie gescheiden en
geïsoleerd → door mutaties en verschillen in selectiedruk veranderen
beide populaties → na een lange tijd kunnen de 2 populaties niet
meer met elkaar voortplanten en zijn er 2 soorten ontstaan
Sympatrische soortvorming
= nieuwe soorten ontstaan binnen hetzelfde leefgebied van een populatie
↳ in het leefgebied vindt een verandering plaats of in de populatie vindt een mutatie plaats →
door mutaties en verschillen in selectiedruk veranderd de populatie → na een lange tijd kunnen
de 2 populaties niet meer onderling voortplanten en zijn er 2 soorten ontstaan
Seksuele selectie
= vrouwtjes kiezen het mannetje met wie zij willen voortplanten
Kunstmatige selectie
= fokken van dieren of kweken van planten met gewenste eigenschappen (de mens selecteert)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LMJvandijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.