3.1 Introductie in de
Gezondheidszorg
Achtste herziene druk. M. van der Burgt, E. van Mechelen-Gevers & M.
te Lintel Hekkert
Hoofdstuk 1: De gezondheidszorg in een notendop
(samenvatting boek)
Zelfzorg (jezelf proberen te genezen) soms m.b.v. zelfzorgmiddel (medicatie
waar geen recept voor nodig is). Eerste lijn: beroepsbeoefenaren die breed zijn
opgeleid (generalisten):zorg zonder opname (extramuraal). Tweede lijn:
specialisten (ziekenhuis/polikliniek), kan intramuraal). Derde lijn: academische
centra met topklinische zorg. Nulde lijn: zorg voordat mensen
gezondheidsproblemen hebben (GGD, consultatiebureaus). Thuiszorg: bieden
zorg aan chronisch zieken en mensen met beperkingen/handicaps. Informele
zorg: vrijwilligers, zelfzorg, mantelzorgers.
Complementaire en alternatieve zorg: deel zorgverleners hiervan ook
regulier opgeleid. Cure(sector): gericht op onderzoek&behandeling om iemand
te genezen (ziekenhuizen & 1elijns).
Care(sector): gericht op langdurige verpleging, voorkomen van beperkingen en
complicaties van ziekte en op ondersteuning bij de kwaliteit van leven (1 e- en
2elijns).
Ketenzorg: als zorg met formele samenwerkingsafspraken goed op elkaar is
afgestemd: een zorgtraject dwars door disciplines en ‘lijnen’ heen.
Preventie: ziektepreventie (is collectieve preventie: taak van openbare
gezondheidszorg, wordt aangeboden ook al is er een individuele hulpvraag),
gezondheidsbevordering en – bescherming (zoals wetten en regelgeving over
arbeidstijden, dragen van autogordel en werken met gevaarlijke stoffen).
GGD: gemeentelijke gezondheidsdienst, verantwoordelijk voor
ziektepreventie en gezondheidsbevordering.
GGZ: geestelijke gezondheidszorg: voor ernstige problematiek bij psychische
problemen. Uitgangspunt: korte, eenvoudige behandelingen in de eerste lijn als
het kan, intensieve en/of langdurige zorg in de tweede lijn als het moet =
stepped care. Is ook in de zorg voor dementerenden.
In grote steden zijn gezondheidsproblemen en groter en complexer dan
daarbuiten (meer lage SES).
Arbowet/Arbeidsomstandighedenwet: bedrijf verplicht werknemers te
beschermen tegen gezondheidsschade door hun werk en ze te begeleiden bij
ziekte en re-integratie.
Ontwikkelingen en beleid
We leven langer, maar niet alle gewonnen levensjaren zijn zonder beperkingen
(vraag naar care toegenomen). Budgetfinanciering: instellingen krijgen een vast
budget per jaar (overheid wilde grip krijgen op het aanbod), kreeg problemen
omdat er tegelijkertijd bezuinigingen plaatsvonden wachtlijsten cliënten. De
indeling in lijnen bleek te strak en de zorg te weinig op maat. De overheid voerde
vraagsturing in (bevorderen vraaggerichte zorg) ontstond zorg door de lijnen
heen, zoals dagbehandeling in ziekenhuis en specialistische zorg thuis. Steeds
1
, meer zorg vindt plaats op poliklinieken, in dagbehandeling en thuis
(extramuralisering. Is goedkoper). Semimuraal: kleinschalige voorzieningen en
wonen ‘in de wijk’ met meer of minder begeleiding. Deze taakverschuiving leidde
tot nieuwe functies. Evidence-based handelen werd steeds meer het
uitgangspunt (plus steeds meer stepped care) – steeds meer richtlijnen,
protocollen, etc. Daarnaast steeds meer zelfmanagment (vooral bij chronisch
zieken). Per regio wordt vastgesteld welke zorg nodig is voor een bepaalde
patiëntencategorie en wie welke zorg levert. Steeds meer aandacht voor
kwaliteit: overheid stelt wetten op (Wet BIG: regelt erkenning van en toelating
tot beroep, stelt eisen aan uitoefening van beroep / WGBO en Wet BOPZ:
regelen de rechten en plichten van patiënten).
Financiering van de gezondheidszorg wordt geregeld via 3 wetten:
Zorgverzekeringswet (de meest kortdurende curatieve zorg wordt via deze wet
vergoed), de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ: collectieve
verzekering) en Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo: gericht op dat
iemand kan participeren in de maatschappij, ondanks ziekte / beperking). Door
concurrentie worden instellingen en professionals uitgedaagd betere zorg te
verlenen, efficiënt en goedkoop te werken en over de grenzen van traditionele
praktijkruimte/instelling hun diensten aan te bieden.
Functie overheid: bewaker en vangnet alert d.m.v. Wet Marktordening
Gezondheidszorg (WMG) en de Nederlandse Zorgautoriteit (toezichthouder
gezondheidsmarkt). Overheid zorgt ook voor openbare gezondheidszorg en
collectieve preventie.
Deel I: Eerstelijnsgezondheidszorg
Hoofdstuk 2: De huisarts als poortwachter
Huisartsgeneeskunde = levensloopgeneeskunde. Huisarts biedt continue,
langdurige en integrale zorg, persoons- en gezinsgericht aan mensen in de
thuissituatie. Huisarts breed opgeleid, werkt met weinige technische
hulpmiddelen. Moet onderscheid kunnen maken tussen wel/niet ‘pluis’.
De meeste klachten behandelt de huisarts zelf. Gem. 95% patiënten niet
doorverwezen (1elijns doorverwijzingen zoals fysio / maatschappelijk werker niet
meegerekend), is goedkoper. Zorgverzekeraars maken afspraken met huisartsen
over aantal verwijzingen. Ander voordeel is patiënt beschermd tegen
medicalisering en onnodige diagnostiek.
Organisatie huisartsenzorg
In NL ±8000 zelfstandig gevestigde huisartsen, met vaak een terugbelspreekuur.
Er is vrijwel altijd een praktijkassisente en vaak ook een
praktijkverpleegkundige = praktijkondersteuners huisartsenpraktijk
(POH): doen controles van mensen met chronische problemen. In grote steden
vaak ook allochtone zorgconsulenten en voorlichters eigen taal en cultuur
(VETC’ers). Huisartsen-posten bieden vaak zorg buiten kantooruren
(voorkomt dat mensen direct naar 1e hulp gaan).
Preventie: Huisarts geeft preventieadviezen wanneer relevant. Daarnaast soms
reizigersadvisering, preventieprorgamma’s (zoals griepvaccinatie en
bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker).
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EmmaVroegop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
