Week 1
Hoorcollege 1
Cross-culturele psychiatrie en cross-culturele psychologie zijn nauw met elkaar verbonden.
Cross-culturele psychiatrie heeft een donkere geschiedenis omdat psychiatrie werd gebruikt
om bepaalde groepen te onderdrukken, individuen die niet voldeden aan de status quo. Een
psychiatrische diagnose betekende dat iemand de rest van zijn leven binnen een institutie
zou zitten en zou worden weggestopt (institutionalised).
Een conditie is voornamelijk genetisch wanneer de prevalentie overal hetzelfde is,
bijvoorbeeld het Down Syndroom. Maar de context en de interpretatie van mentale
gezondheidsproblemen kunnen verschillen tussen culturen, wat normaal is binnen een
cultuur is abnormaal in een andere cultuur. In Latijns Amerika zijn sociale angststoornissen
bijvoorbeeld meer prevalent dan in Oost-Azië, omdat verlegenheid hier wordt gezien als
abnormaler.
Een stadscultuur of landelijke-cultuur kan invloed hebben op bijvoorbeeld de prevalentie van
een psychose. Maar vaak wordt deze relatie niet erkend; “de incidentie van een psychose is
onafhankelijk van de omgeving”, “de prevalentie van een psychose is overal hetzelfde”.
EU-GEI studie)
Studie naar de incidentie van een psychose in rural of urban centers in Europa en Brazilië.
Dit is een moeilijke en kostbare studie om uit te voeren omdat iedereen met een psychose
moet worden geïdentificeerd, maar niet iedereen zoekt hulp en er zijn veel verschillen in de
weg die mensen bewandelen binnen de mental health care. De data waren afkomstig van
statistiekbureaus.
Dose-response: des te dichter bij het centrum van Chicago, the disorganized areas, des te
hoger de incidentie van een psychose.
Resultaat EU-GEI studie: Londen, Amsterdam en Parijs hebben de hoogste prevalentie van
psychose. De Zuid-Europese landen hebben over het algemeen een lagere incidentie dan
de Noord-Europese landen. Daarnaast werd er een landelijk-stedelijk effect gevonden in
Noord-Europa, maar niet in Zuid-Europa. Verder is er veel variatie tussen de verschillende
gebieden.
Verklaringen)
- Meer stigma in landelijke gebieden, waardoor men niet op zoek gaat naar hulp wat
leidt tot een lagere incidentie?
- In de landelijke gebieden is er meer sociale cohesie waardoor patiënten sneller hulp
krijgen en behandelt kunnen worden in vergelijking tot patiënten in steden die vaak
wat anoniemer en sociaal geïsoleerd zijn.
In Nederland is er zeker een urban-rural effect/difference, maar op veel plekken ook niet.
Een andere studie die keek naar dezelfde associatie in landen met een laag en gemiddeld
inkomen vonden geen effect. Wanneer er dus ook sociale factoren worden geïncludeerd,
,zoals inkomen verandert het effect. Dit was een studie waarbij er vragenlijsten werden
gebruikt die deur aan deur zijn afgenomen.
Waarom wordt dit effect niet gevonden?
➔ Dit kan te maken hebben met vitamine D.
➔ Noordelijke landen: meer gericht op prestaties, onafhankelijkheid, individualistisch.
➔ Zuidelijke landen: afhankelijkheid, collectivistisch, meer gericht op familie.
Opgroeien in een stedelijke omgeving kan een beschermend effect hebben.
Verschillende levels:
- Cultureel: sociaal kapitaal (sociale cohesie), culturele normen.
- Sociaal & economisch: sociale isolatie, economische deprivatie (weinig of veel
hulpbronnen, ongelijkheid in bronnen, wealth gap).
- Omgevingsfactoren: natuur (veel groen), luchtvervuiling.
Waarom zou men mentale gezondheid cross-cultureel bestuderen?
1. Het geeft ons informatie over de oorzaken van een stoornis.
2. Het zou de sociaal-culturele invloeden op de manifestatie van een stoornis kunnen
onthullen.
3. Het geeft ons meer inzicht in hoe een stoornis zich ontwikkelt over tijd.
4. Welke behandelingen zijn effectief wanneer we de cultuur in overweging nemen?
Het merendeel van het onderzoek naar mentale gezondheid is uitgevoerd op een blanke
populatie in landen met hoge inkomens, terwijl de meerderheid van de wereldpopulatie leeft
in zuidelijke landen met een laag inkomen.
Komt psychopathologie tot uiting op een cultureel universele manier?
➔ Nee, er zijn verschillen in de manier waarop een stoornis zich manifesteert en wordt
omschreven/ervaren door individuen van verschillende culturen.
Maar de symptomen kunnen wel universeel zijn, bijvoorbeeld de symptomen van een
depressie zijn overal hetzelfde (neerslachtige stemming, negatieve gedachtes & weinig
levenslust).
De sociaal culturele context; geschiedenis
- Freud legde het grondwerk voor het psychologisch veld.
- WWI: shell-shock (in lijn met wat we vandaag de dag PTSD noemen).
- Implementatie van psychofarmacologie (versterkte de gedachte dat stoornissen te
genezen zijn met behulp van medicijnen).
- Tijdperk van angst: de naoorlogse periode werd gekenmerkt door veel angst voor
een eventuele nieuwe oorlog.
- Neo-freudianen: moeders hebben een grote invloed op hun kinderen dus wanneer
een kind een stoornis ontwikkelt is dit de schuld van de moeder. Dit zorgde voor de
opkomst van het feminisme.
- Opkomst van psychologische therapieën zoals CGT (cognitieve gedragstherapie) en
IPT (interpersoonlijke therapie). Therapieën bleken net zo efficiënt en voordelig als
medicijnen.
,Balans opmaken)
We gaan geen enkel onderliggend mechanisme vinden of één gen dat een mentale stoornis
veroorzaakt. Het is veel complexer en een interactie van mechanismen. Mede hierom zijn er
nog maar weinig grote ontdekkingen geweest met betrekking tot mentale stoornissen.
Recent zijn er geen nieuwe doorbraken of behandelingen gevonden en het neurobiologisch
perspectief is al jaren het dominante paradigma … is het tijd voor een paradigmashift?
Om achter de sociale determinanten van mentale gezondheid te komen moet men dieper
graven en niet alleen kijken naar de medische-, farmacologische- en pathologische
modellen.
The Social Gradient, Micheal Marmot
Sociale gradiënt = het fenomeen dat voor elke stap lager op de sociaaleconomische ladder
er een overeenkomstige afname van de gezondheidstoestand is.
- Het status syndroom: status beïnvloedt de gezondheid.
- In de Whitehall studies werden medewerkers van de overheid in verschillende
rangordes onderzocht. Medewerkers met een hogere positie bleken minder last te
hebben van gezondheidsproblemen. Dit kan te maken hebben met de mate van
controle (hogere functie, meer controle) en het level van participatie (in welke mate
men kan meedoen, meer wanneer hogere functie). Ongelijkheid in deze twee
componenten produceert de sociale gradiënt in de (mentale) gezondheid.
Culturele Formulatie Interview
Culturele formulatie = een systematische beoordeling van een persoon zijn culturele
achtergrond en de rol van cultuur in de manifestatie van symptomen en het level van
functioneren.
De sociale context is hierin belangrijk en wat iemands eigen verklaring is voor hetgeen wat
er aan de hand is (narrative illness experience). En wat denkt de persoon dat hem/haar gaat
helpen, want wanneer iemand zelf niet in een psychologische behandeling gelooft is de kans
klein dat de problemen zullen verminderen (person-centered care).
De DSM-IV bevatte een schets van het culturele formulatie interview, de DSM-V bevat het
daadwerkelijke interview. De relatie met de cliënt is erg belangrijk, men moet ruimte laten
voor iemands sociale context, culturele achtergrond en persoonlijke ervaringen. Dit versterkt
de band en vergroot de kans op een succesvolle behandeling.
Domeinen CFI
1. Culturele percepties van de oorzaak, context en support.
2. Culturele factoren die self-coping en past help-seeking beïnvloeden.
3. Culturele factoren die current help-seeking beïnvloeden.
Voorbeeldvragen CFI
1. Wat denken anderen, je familie, vrienden, of mensen uit je omgeving wat het
probleem veroorzaakt?
- Een discrepantie tussen hoe je er zelf over denkt en anderen erover denken kan
extra stress veroorzaken.
, 2. In het verleden, welke behandelingen, hulp, advies of genezing heb je gezocht voor
jouw probleem?
Artikel Jarvis, Kirmayer, Gomez-Carrillo, Aggarwal & Lewis-Fernandez (2020)
➔ Update on the Cultural Formulation Interview
Het Culturele Formulatie Interview (CFI) is een interviewprotocol waarmee essentiële data
kan worden verzameld om culturele formuleringen te produceren. Het CFI heeft als doel de
cultureel-gevoelige diagnose en behandeling te verbeteren door aandacht te besteden aan
het perspectief van de patiënt en de sociale/culturele context.
Voorlopig bewijs geeft aan dat het CFI de klinische communicatie kan verbeteren door de
arts-patiëntrelatie te versterken, de clinicus in staat te stellen nieuwe culturele gegevens te
verkrijgen, de perspectieven van patiënten in kaart te brengen over de oorzaak van hun
symptomen en patiënten te helpen zich bewust te worden van hun problemen op een meer
inzichtelijke manier. Het CFI, een semigestructureerd interview van 16 items, kan in
ongeveer 20 minuten worden voltooid en is internationaal geëvalueerd. Deze versie is
geïncludeerd in de DSM-5. Artsen die een training over het CFI kregen, waren beter in staat
om te werken met cultureel diverse patiënten. Wel kan het CFI moeilijker uit te voeren zijn bij
patiënten met ernstige symptomen, waaronder acute psychose, suïcidaal gedrag, agressie
en cognitieve stoornissen. Daarnaast blijkt dat de huidige versie van de CFI niet altijd
efficiënt is wanneer de patiënt wordt vergezeld door een familielid, zoals vaak gebeurt in
collectivistische landen zoals India of Kenia. Verder onderzoek met betrekking tot het CFI is
nodig om het protocol aan te scherpen en bruikbaar te maken binnen meerdere settings.
Artikel Kirmayer & Rider (2016)
➔ Culture and psychopathology
De eerste literatuur over hoe cultuur psychopathologie kan vormen, stamt af uit de vroege
geschiedenis van de psychiatrie. Deze literatuur focuste zich voornamelijk op cultureel-
gebonden syndromen. Maar in de afgelopen jaren hebben nieuwe modellen, tools, betere
data en technologieën geleid tot veranderingen in het begrijpen van de interacties tussen
culturele, sociale en neurobiologische contexten in de ontwikkeling van een ziekte/stoornis.
Cultuur verschaft de vanzelfsprekende categorieën, sociale rollen/posities en structurele
regelingen die bijdragen aan grote sociale determinanten van de geestelijke gezondheid
zoals discriminatie en racisme.
- Mood disorders
Alhoewel depressie en bipolaire stoornis vrijwel dezelfde universele symptomen hebben,
kunnen er wel significante culturele verschillen zijn in hoe de symptomen tot uiting komen en
hoe ermee wordt omgegaan.
- Angststoornissen
Angststoornissen blijken in prevalentie minder vaak voor te komen in Oost-Azië dan
Latijns-Amerika. Culturele verschillen beïnvloeden de mate waarin symptomen tot uiting
komen. Verlegenheid wordt bijvoorbeeld niet altijd als problematisch ervaren en er zijn
