6.1 casus: genoeg eten?
jager-verzamelaars: geen vaste woonplek, aan voedsel komen
schaarste = keuzes maken vanwege beperkte middelen, geen onbeperkte
behoeften volgen
in stand houden van de samenleving was natuur belangrijk
- korte termijn: grond voldoende opbrengen, voldoende (regen)water en
zonlicht komen, hevige stormen en langere periode droogte bedreigend
voor mensenlevens
- lange termijn: door klimaatverandering wegtrekken uit gebied, ziekten
zorgden voor uitsterving
21ste eeuw; mensen hoeven niet meer te jagen, supermarkt zorgt voor
onbeperkte behoeften, nauwelijks afhankelijkheid van natuur
6.2 analyse: samenwerking en conflict
samenwerking = proces waarin individuen, groepen, en/of staten relaties vormen
om hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel
jagers-verzamelaars; in plaats van 1 iemand jagen, samenwerken => meer voedsel
heden; gezamenlijk aan project, politieke partijen een regering, landen
samenwerken in EU
positieve gevolgen sociale cohesie tussen betrokken actoren
samenwerking op micro-, meso- en macroniveau => korte / lange termijn
redenen: samen sterker dan alleen, actoren maken gebruik van elkaars sterke
punten
moet afwegingen maken bij samenwerking; niet iedere actor kan volledig ideaal
bereiken => degenen die meer macht hebben eisen meer en inleveren, degenen
die minder macht hebben willen minder inleveren
vertrouwen belangrijke rol samenwerking; wederzijdse acceptatie
conflict = situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken
om de eigen doelen te bereiken
actoren willen eigen doel behalen ten koste van anderen
jagers-verzamelaars; ene groep gaat andere groep te lijf met wapens
heden; houding in de les tegen docent, werknemers loonsverhoging werkgevers,
landen oorlog om gebied
manifest = tegenwerken zichtbaar
latent = tegenwerken meer verborgen / subtiel
verschillen in macht in samenleving belangrijke rol conflict
conflict op micro-, meso- en macroniveau
algemeen belang = samenwerken voor belang waarbij iedereen baat heeft
collectieve goederen = goederen waar iedereen recht op heeft, want iedereen
draagt bij; non-exclusief = niemand wordt uitgesloten
private goederen = goederen waar mensen voor moeten betalen; exclusief
collectieve actie = mensen werken samen om collectief goed te realiseren
,dilemma van de collectieve actie = de keus waar mensen voor staan om wel of
niet mee samen te werken
- free riders = voor elke actor aantrekkelijk niet samen te werken, maar wel
profiteren; als iedereen dit doet => ten koste van collectief goed
6.3 theorie: paradigma’s over conflict
paradigma = referentiekader van een wetenschapper, verwante theorieën
- actor vs. structuur: speelt het maatschappelijk gebeuren zich meer af op
niveau van interacties en relaties tussen actoren of meer op macroniveau?
- consensus vs. conflict: is het sociale gebeuren gericht op evenwicht,
stabiliteit en continuïteit of is de samenleving waarin groepen en
individuen strijden tegen elkaar om de beschikbare middelen?
functionalisme-paradigma = structuren en consensus, alle delen van samenleving
hebben eigen functie, draagt bij aan geheel maatschappelijk systeem;
bevordering orde, harmonie en groei
- conflict is een uitzondering; bij conflict wordt bijvoorbeeld 1 functie
beïnvloed en moet gehele samenleving snel weer tot stand komen
conflict-paradigma = structuren en conflict, samenleving strijdt tegen elkaar om
schaarse goederen (geld, macht, status, invloed), conflicten horen bij
samenleving, voortdurende strijd omdat eigenbelang > belang van de groep / van
anderen
- conflicten zijn niet altijd negatief; kunnen zorgen voor maatschappelijke
veranderingen
sociaal-constructivisme paradigma = actor en consensus, gedrag van individuen
spelen rol in handeling samenwerking en conflicten, zorgt voor verwachting bij
anderen
- als verwachtingen niet worden voldaan; rolconflict
rationele-actor paradigma = actor en conflict, hoe leven actoren samen die
verschillende doelen nastreven; samenwerking of conflict
- heeft conflict meer voordelen ten opzichte van samenwerken?
- samenwerking; sociale cohesie wordt in stand gehouden, moet
herhaaldelijk voorkomen
6.4 oplossing en ontwikkeling: landbouwsamenleving en rationalisering
verandering sinds jagers-verzamelaars; manieren om schaarste bestrijden
landbouwsamenleving = door technologie en innovaties gingen
jager-verzamelaars zich vestigen en werden ze boer / landbouwer
verschillende mensen verschillende werkzaamheden => specialisten => leidt tot
grotere arbeidsproductiviteit
rationalisering = het proces van ordenen en systematiseren van de werkelijkheid
met de bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het
, doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke
resultaten te bereiken (proces moderne samenleving)
- technische rationaliteit: doelgericht inzetten van middelen => efficiënt en
effectieve resultaten bereiken
- wetenschappelijke rationaliteit: ordenen en systematiseren van
werkelijkheid => voorspelbaar en beheersbaar maken
- maatschappelijke rationaliteit: organisaties, instellingen en wetten