Sensomotorische coördinatie
College 1 – Algemene inleiding
Ledematen afstemmen op elkaar: coördinatie spieractiviteit noodzakelijk
Coördinatie tussen ledematen, spieren (lichaam), omgeving, etc.
Stoornissen: coördinatie aangetast
Kinematica: weergeven hoe bewegingen eruit zien.
We bewegen nooit precies op dezelfde manier, doordat:
1. Doel
2. Persoon (ervaring, oefening, beperking, etc.)
3. Omgeving (ruimte, ondergrond, wind, licht, etc.)
Hetzelfde signaal van hersenen naar spier kan verschillende effecten hebben op
spieractiviteit.
Context-bepaalde variabiliteit: motorische commando’s hebben niet steeds hetzelfde
effect, omdat de omstandigheden steeds (een beetje) anders zijn
- Geen 1-op-1 correspondentie (wel bv. op piano)
Commando’s moeten afgestemd zijn op toestand van het bewegingsapparaat en de
omgeving, nodig: sensorische informatie (zintuigen).
mens Omgeving
CZS Info
Sensorische
informatie van
eigen beweging
(perceptie-actie
SSS lus)
F
,Ex-afferentie
Re-afferentie
Efferent: afvoerend, van het zenuwstelsel af
Afferent: aanvoerend, naar het zenuwstelsel toe
Re-afferentie: informatie t.g.v. zelf uitgevoerde beweging
Ex-afferentie: informatie over omgeving, die niet het gevolg is van zelf uitgevoerde
beweging
Perifere neuropathie: efferente banen werken nog wel, alleen geen gevoel meer
(spieren werken nog wel)
- Geen re-afferentie (geen sensorische feedback)
Zonder sensorische feedback (= re-afferentie):
Open lus controle (‘open loop’)
Gewenste waarde Spierskelet
Regelaar (CZS) Gerealiseerde
Systeem waarde
Invers model
feedforward
Motorisch commando afgestemd op eigenschappen van SSS: regelaar gebruikt
‘invers model’
Geen correcties bij fouten of verstoringen
Motorisch commando kan van tevoren wél worden afgestemd op de situatie feed
forward-controle.
Invers model:
Welke commando’s? INVERS model gewenste output
Invers model: representatie van eigenschappen van
- Het systeem (bv. lengte/gewicht ledematen; werklijnen spieren)
- En evt. context (bv. tennisracket)
Representative eigenschappen system + context
- Past zich aan en leert over de tijd
- Cerebellum (kleine hersenen)
Feedback-controle: struikelen waarneming correctie
- Wél re-afferente informatie
Negatieve feedback-lus: zorgt voor verkleining van de fout
Open-lus-controle: geen gebruik van re-afferente info; geen bijsturing
- Voordeel: snel
- Nadeel: geen correcties bij fouten en verstoringen
Gesloten-lus-controle: bijsturing op basis van sensorische (re-afferente) feedback
- Voordeel: correcties bij fouten/verstoringen; nauwkeuriger
- Nadeel: kost meer tijd
Meestal: gesloten-lus-controle
Open-lus controle alleen bij ziekten/verstoringen of extreem snelle bewegingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jannevanbussel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.