Samenvatting Team Psychology in sports –
Cotterill
Hoofdstuk 1
5 factoren die invloed hebben op consistent en optimaal te presteren:
1. Techniek
2. Tactiek
3. Fysiek
4. Psychologisch
5. Omgeving
Belangrijkste aspecten van het mentale aspect van een team om prestatie te verbeteren:
1. Begrijpen wat de impact is van mentale aspecten op de prestatie
2. Bouwen van strategieën & interventies om deze impact te versterken of te verminderen.
Groep: is een sociale structuur in alle lagen van de maatschappij en kunnen onder meer families,
religieuze groepen, werkgroepen, sociale groepen en sportteams omvatten.
- Twee of meer mensen (en wanneer het bestaan ervan door ten minste één andere
persoon wordt erkend)
- Gemeenschappelijk lot/doel (waarbij ze onderling afhankelijk zijn in de zin dat een
gebeurtenis die één lid treft, waarschijnlijk alle leden zal treffen)
- Voor functionering: groepsstructuur, taak of situatie (training, op een feest aanwezig zijn),
groepseigenschappen (leeftijd, persoonlijkheid, geslacht, gewicht, religie) en de omgeving
van de groep
Factoren van een team:
Twee of meer individuen
Zelfde identiteit
Gezamenlijke/zelfde doelen
Gezamenlijk lot
Zelfde gestructureerde patronen op gebied van interactie en communicatie
Groepsstructuur
Persoonlijk en instrumenteel van elkaar afhankelijk
Belangrijke aspecten voor teamverbetering:
1. Ontwikkelen van 1 identiteit
2. Duidelijke doelen
3. Goede communicatie
4. Goede structuur
Social loafing: individuen stoppen leveren minder effort wanneer ze onderdeel zijn van een
groep.
Teamprestaties
Hierbij moet je focussen op technische, tactische, fysieke, psychologische en omgevingsfactoren.
laatste twee factoren heeft een mental coach impact op.
,Figuur 1.1 = factoren die invloed hebben op de prestatie. Dit zijn zowel generalistische als
individuele factoren.
Groepdynamiek: het sociale proces waarbij mensen met elkaar omgaan in een
groepsomgeving.
Omgeving: de structuren en externe factoren die de functionering van het team bepalen
en beïnvloeden.
Momentum: reeks gebeurtenissen die positief/negatief zijn. Zijn deze positief wil je die
voortzetten en negatief onderbreken.
o Collective collabs: inzinking krijgen (terugval)
o Vergelijk het met flow je kunt de omstandigheden/situatie naar maken, maar
niet direct de situatie beïnvloeden.
Recovery: de psychologische en emotionele gevolgen van training en prestaties, en de
stappen die nodig zijn om de collectieve teambatterijen volledig op te laden zodat de lat
constant hoog kan worden gelegd.
Motivatie: collectieve wil van het team om naar de gestelde doelen toe te werken en bij
tegenslag "alle neuzen dezelfde kant op te hebben”.
Leiderschap: het belang van zowel formele als informele leiders op verschillende
niveaus binnen het team.
Team planning: de voorbereiding en
organisatorische stappen die een team maakt
om zichzelf de beste mogelijkheid op succes te
geven.
Teamprestaties
Hierbij moet je focussen op technische,
tactische, fysieke, psychologische en
omgevingsfactoren. Laatste twee factoren
heeft een mental coach impact op.
Teambuilding: is het doelbewuste proces (dat continu
doorloopt) om het functioneren en de prestaties van
het team te verbeteren.
- Doel: een functioneler team samen te stellen
dat consistenter betere prestaties kan leveren.
Tuckman’s model (1965)
Groepsontwikkeling in (kleinere) teams
De verschillende fases (weergegeven) in het model, laten zien hoe een team zich ontwikkelt door
de tijd heen.
Het is van cruciaal belang om als team alle fases door te gaan om een optimaal functionerende
groep te zijn.
Gaat een team niet al deze fases door? Geen optimaal functionerend team adjourning
Allereerst focus je je op het team zelf en later pas op de taak.
,Hoofdstuk 2
Planning = key to succes
- Planning is een doorlopend proces
- Door planning weet ieder teamlid wat de visie, het plan van aanpak en de individuele
acties zijn.
Teamvisie: staat voor wat het team wil zijn of zien te bereiken.
- Hierin is opgenomen: bekwaamheid, (persoonlijke) karaktereigenschappen, normen &
waarden en motivatie van ieder teamlid.
- Visies kunnen het team verenigen rond een taak en ook de betrokkenheid vergroten
Fouten
Visie wordt opgesteld door coach, manager, eigenaar waardoor niet volledig wordt
gedragen door het team.
Te veel focus op resultaat (winnen)
Opstellen missie, visie, doelstellingen & acties d.m.v. Vision to Action with the Vision Tree
5 dimensies van teamvisie (West & Unsworth):
1. Clarity (duidelijkheid): duidelijke visie die te begrijpen is door iedere betrokken partij.
2. Motivating value (motiverende waarden): de waarden van een team zijn van invloed op
de effort en tijdsinvestering door ieder teamlid om de teamdoelstellingen te behalen.
3. Attainability (haalbaarheid): visie moet haalbaar zijn, zo ook het tijdskader anders
demotiverend.
4. Sharedness (gemeenschappelijkheid): de mate waarin een visie door het hele team wordt
gedeeld, is een voorspeller van teameffectiviteit bottum-up.
5. Ability to develop (ontwikkelen): een goede visie kan meebewegen met de veranderingen
van het team en zijn omgeving voortdurend evalueren of nog aansluit.
4 stappen strategie om visie te ontwikkelen (Stevens 2002):
1. Plan een eerste coaches meeting
2. Plan een volgende teamvergadering
3. Dagelijkse activiteiten koppen aan het verwezenlijken van de visie
4. Evalueer progressie
Team normen, waarden & regels
Zijn overeengekomen door alle teamleden formaliseren zodat het voor ieder lid
begrijpelijk is.
o Normen: manier van denken, gevoelens of gedrag wat gepast is (volgens het
team)
Liggen dicht bij de identiteit en groepsstructuur van het team
4 stappen proces om team normen te ontwikkelen (Stevens 2002):
1. Normen assessment gesprekken tussen coaches en teamleden
2. Educatie fase voordelen van duidelijke normen opstellen & verschillende normen
3. Workshop stadium gedrag dat gewenst is, discussieren over de normen, iedereen
inbreng over normen
4. Herzien van normen
Team goal setting
Goal: bereiken van een level of bekwaamheid in een taak, gelinkt aan een tijdsbestek.
- Geven richting aan belangrijke elementen
- Zorgen voor voortzetten van effort
- Volharding
- Bevorderen de ontwikkeling van nieuwe leer- en probleemoplossingsstrategieën
, Type doelstellingen
Outcome, performance of process
o Process goals: focus op verbeteren van je vorm, techniek of strategie
o Performance goals: persoonlijke prestaties verbeteren
o Outcome goals: de nadruk leggen op het beter presteren dan andere
concurrenten, alsmede op het objectieve resultaat (medaille, geld)
Winnen & sociale vergelijkingen
Outcome factoren opgenomen waar je geen tot weinig invloed op
hebt
Combinatie van meerdere vormen leidt tot betere resultaten dan
enkel 1 vorm
Korte termijn of lange termijn
o Lange termijn: het uiteindelijke doel, bijvoorbeeld het winnen van olympisch
medaille
o Korte termijn: zijn directer en vormen de treden naar de langetermijndoelstelling.
Combinatie van beide vormen leidt tot betere resultaten & zorgen
voor motivatie
Wanneer is doelenstellen het meest effectief? (Weinberg, 2010)
1. Stel specifieke, maar haalbare doelen
a. Uitdagend, maar realistisch (5-15% boven huidige kunnen)
2. Gebruik zowel korte als lange termijn doelen
a. Korte termijn doelen zorgen voor evaluatie op het proces naar de lange termijn
doelen
3. Schrijf de doelen (zelf) op
a. (Gezamenlijk) vastleggen van doelen en zorgen dat ze zichtbaar zijn (bijv.
kleedkamer) = positief effect
4. Maak gebruik van een combinatie van process, performance & outcome doelen
a. Combinatie is cruciaal voor maximaal resultaat, motivatie en verwezenlijken
5. Gebruik zowel individuele als team doelstellingen
6. Stel trainingsdoelstellingen op
7. Ontwikkel ene plan om doelen te bereiken
8. SMART formuleren
Bijzaken doelenstellen:
1. Motivatie en commitment is hoger wanneer de doelen worden geaccepteerd door het
team
2. Doelen, en feedback op deze doelen, leveren betere prestaties dan alleen het stellen van
doelen
3. Kaders/barrières om doelen te behalen kunnen worden gecategoriseerd: fysiek,
psychologisch of extern
4. Doelen dienen prioriteit te hebben welke is belangrijkst op dit moment?
5. Negatieve factoren die invloed hebben op behalen van doelen: tijdsdruk, stress,
vermoeidheid & sociale relaties
Ontwikkelen van teamdoelstellingen (Widmeyer & Ducharme, 1997)
1. Stel eerst de langetermijndoelen op en leg ze vast
Focus voor alle volgende plannen (individueel/korte termijn)
2. Duidelijk pad opstellen omtrent de kortetermijndoelstellingen om zo bij te dragen aan het
behalen van de langetermijndoelstellingen
3. Alle leden van het team betrekken bij het vaststellen van de teamdoelstellingen
4. Monitor het proces richting de teamdoelstelling continu evalueren en mogelijk bijstellen
5. Vooruitgang belonen bij het boeken van progressie in de richting van de teamdoelstelling
6. Bevorderen van het teamvertrouwen/collectieve doeltreffendheid m.b.t. de doelstelling
Bij het behalen van de doelstelling moet het vermogen om te presteren verder worden
versterkt. Als gevolg daarvan moet ook de doeltreffendheid m.b.t. de volgende
doelstelling/taak worden vergroot
