Samenvatting
Samenvatting thema 1 rechtstaat maatschappijleer
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
in dit document wordt thema 1 rechtstaat van uitgeverij essener samengevat
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Maatschappijleer -- RechtsstaatHoofdstuk 1
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd
tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
Waarom hebben we een rechtsstaat? (democratie)
- Bescherming van burgers tegen de staat en van burgers onderling
- Vrije verkiezingen, burgers moeten er aan meedoen
- Gevoel van onrechtvaardigheid voorkomen
Onrechtvaardigheid: door verschillende behandelingen
Totalitaire staat: waarin de staat doordringt tot in het persoonlijke leven en daarin
dingen bepalen. Vaak ook een politiestaat. ( angst voor afluistering en verklikkers)
Ontstaan van de rechtsstaat
1. Oerstaat: mensen verschillen in bv kracht een vaardigheden
machtsverschil
Introductie eigendom (landbouwrevolutie)
vergroot machtsverschillen, dit word vast gelegd 1 persoon of
groep heeft de macht.
2. Feodale tijd: vorsten en adel hebben de macht in de feodale samenleving tot
18e eeuw. Armoede uitbuiting en scherpe sociale ongelijkheid
waren het gevolg.
Veraneringen door verlichting, nieuwe kennis en opkomst van
grote groepen rijke burgers Franse revolutie
Verlichting: revolutie in het denken door filosofen en wetenschappers
3. Ontstaan moderne rechtsstaat:
In de VS 1776 en FR 1791 worden regels voor de samenleving
voor het eerst vastgelegd in wetten.
De belangrijkste wet is de grondwet, het bevat de belangrijkste
regels of rechtsnormen van een land.
1841 in Nederland
In Amerika vormen de bill of rights samen de Amerikaanse constitutie.
Constitutie: de beginselen en de regels waarmee een staat word gesticht.
De verklaring van de rechten van de mens en burger in Frankrijk met vrijheid
gelijkheid en broederschap. Napoleon vestigde een verlichte dictatuur nadat hij in
1799 een staatsgreep pleegde. Verlichte dictatuur: waarin de machthebber in
zekere mate rekening houdt met de bevolking.
Sociaal contract: burgers leveren vrijheid in en belasting en de overheid zorgt voor
bescherming (bv vijanden en honger).
Tomas Hobbes: menselijke oertoestand is strijd van allen tegen allen.
Beëindiging strijd door individuele vrijheid opgeven ten gunste van een
absolute vorst: sociaal contract.
, Realiseren van veiligheid gaat voor elk ander recht dat mensen hebben.
John Locke: in natuurstaat wordt eigendom bedreigd door anderen, in ruil voor
bescherming van eigendom door de overheid geven mensen vrijwillig hun
natuurlijke rechten op: sociaal contract.
Mensen behouden recht om machthebbers af te zetten.
Grondwet beschrijft verhouding tussen burgers en overheid, dus het sociaal contract.
4 uitgangspunten:
Grondrechten voor alle burgers, vrijheid en gelijkheid
Soevereiniteits- en democratiebeleid, burgers sluiten zelf een sociaal contract
Legaliteitsbeginsel, overheid mag burger alleen beperken als dat in de wet
staat en voor iedereen geld
Trias Politica, staats macht opgedeeld in 3 onafhankelijke delen. (Montesqui)
-wetgevende macht
-rechtgevende macht
-uitvoerende macht
Voordelen rechtsstaat
- Relatief veel sociale vrede en sociale cohesie (sociale bindingen aangaan)
- Relatief veel vertrouwen en wederkerigheid (voor wat hoort wat)
burgers vertrouwen rechtvaardig het rechtssysteem
burgers zijn beleid premies voor sociale voorzieningen te betalen
- Overheid verwacht dat burgers zich aan de wet houden; burgers verwachten
dat dan ook van de overheid rechtszekerheid
Hoofdstuk 2
Een preambule: hier staat in beschreven welke idealen de samenleving koestert,
welke historische fouten ze niet wil herhalen, welke identiteit ze nastreeft en op welke
wijze de staat moet worden ingericht om de idealen te realisten.
De grondwet: een wet die heel moeilijk te veranderen is
1. Begrenst de macht van de staat
2. Legt fundamentele rechten van burgers vast
3. Geeft aan hoe machtsorganen van de staat zijn georganiseerd
4. Drukt de eenheid van de natie: grote groepen mensen met hiërarchie
Ontstaan grondwet
In 1798 kreeg nl de staatsregeling van de Bataafse Republiek (voorloper van de
grondwet). In 1814 werd nl een constitutionele monarchie, een koninkrijk met een
grondwet. Ook werd het parlementair stelsel ingevoerd (vorm van Staten-Generaal).
De 19e eeuw word ook wel een nachtwakersstaat genoemd, dat is een staat die
zich voornamelijk inzet voor bewaking van de voorwaarden realiseert voor
economische groei. (ontwikkeling infrastructuur). In de 2 e helft van de 19e eeuw
kwam er een klasse strijd tussen arm en rijk, arbeid en kapitaal.
Na de WOII verviel het recht op veiligheid, vrijheidsrechten golden niet meer
Grondrechten vormen het fundament van onze samenleving:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suzevandervlugt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen