Een uitgebreide samenvatting over het thema Transport uit het leeropdrachtenboek Biologie voor jou VWO 6.
Deze samenvatting is samengesteld vanuit de methode Biologie voor jou, maar kan ook gebruikt worden wanneer er geleerd wordt via een andere methode.
Dit is een uitgebreide samenvatting, waari...
Transport
Basisstof 1
Functie van het bloedvatenstelsel:
- Transport stoffen en warmte tussen inwendig milieu en uitwendig milieu.
- Transport afscheidingsproducten van hormoonklieren.
Slagader gaat altijd van het hart af (meestal zuurstofrijk behalve navelstrengslagader en
longslagader)
Ader loopt naar het hart toe (meestal zuurstofarm behalve navelstrengader en longader).
1. Rechterkamer
2. Longslagader (zuurstofarm)
3. Haarvaten linkerlong / Haarvaten rechterlong
4. Longader (zuurstofrijk)
5. Linkerboezem
6. Linkerkamer
7. Aorta (zuurstofrijk)
8. Haarvaten hoofd en armen / Haarvaten buikholteorganen en benen
9. Bovenste holle ader / Onderste holle ader (zuurstofarm)
10. Rechterboezem
Vier stel kleppen die het terugstromen van bloed voorkomen:
Hartkleppen:
- Tussen boezems en kamers.
- Voorkomen dat bloed terugstroomt van kamers naar boezems.
- Tijdens de systole (het samentrekken) van de kamers.
Halvemaanvormige kleppen:
- Aan het begin van de aorta en longslagader.
- Voorkomen dat bloed terugstroomt van de slagaders naar de kamers.
- Tijdens de hartpauze en de diastole van de boezems
- De halvemaanvormige kleppen zijn alleen open wanneer de kamers samentrekken.
De boezems trekken van boven naar beneden samen. De sinusknoop zit links bovenaan in
het hart. Tussen de onderste en bovenste holle ader. Vanaf daar trekt de boezem samen.
Dus het bloed kan niet teruglopen.
De longen zijn serie geschakeld met overige organen, maar de overige organen staan
allemaal parallel van elkaar geschakeld. Dat komt omdat eerst al het bloed door de longen
gaat (voldoende aanvoer O2 en verwijdering CO2). De overige organen zijn parallel omdat
de stoffen gelijkmatig verdeeld worden (niet eerst helemaal door ene orgaan en dan
helemaal door andere orgaan, maar gesplitst).
Je hart zorgt ervoor dat het bloed stroomt en stoffen transporteert in je lichaam. Als foetus
kreeg je zuurstof en voedingsstoffen via de placenta en de navelstreng. Er stroomde maar
weinig bloed via de longslagader naar je longen. Bij de geboorte veranderde je
bloedsomloop, doordat je je longen moest gaan gebruiken. Tussen de rechter- en
linkerboezem bevindt zich voor de geboorte een opening, het ovale venster. Een groot deel
van het bloed stroomt via deze opening rechtstreeks naar de linkerboezem. Dit bloed wordt
vervolgens door de linkerkamer in de aorta geperst. Daarnaast is er bij een embryo een
,verbinding tussen de longslagader en de aorta: de ductus arteriosis (ductus Botalli). Het
grootste deel van het bloed dat door de rechterkamer wordt weggepompt, komt via de ductus
arteriosis in de aorta terecht.
Is het zo dat: Normaal gesproken gaat bloed van de onderste holle ader naar rechter
boezem – rechterkamer in de longslagader. Bloed van linker boezem – linker kamer richting
aorta. Omdat de longen in het embryo nog niet werkzaam zijn, moet het bloed terechtkomen
in de aorta i.p.v. longslagader. Hiervoor zijn twee manieren. 1. Ovale venster. 2. Ductus
Botalli.
Direct na de geboorte wordt de verbinding met de placenta verbroken en begint de baby te
ademen. Doordat de longen zich vullen met lucht, neemt de weerstand in de longhaarvaten
af. De longen zijn verschrompelt. Daarna als er lucht bij komt dan vullen de longen. Ze
drukken tegen de haarvaten aan en daardoor wordt de weerstand lager. En – longslagader
gaat meer bloed verwerken want er moet bloed naar de longen, er ontstaat bloeddruk want
de haarvaten kunnen niet meer uitzetten. Eerst stroomt er weinig bloed doorheen, als je
baby bent veel meer. Weinig bloed door de haarvaten als foetus want de cellen daar moeten
wel nog van voedingsstoffen worden voorzien en dat gaat enkel als er bloed doorheen
stroomt. Het bloed stroomt nu gemakkelijker vanuit de rechterkamer in de longslagaders en
longhaarvaten. Hierdoor daalt de bloeddruk in de rechterkamer en ook in de rechterboezem,
terwijl de bloeddruk in de linkerboezem stijgt door de aanvoer van bloed vanuit de longen.
Bloeddruk in de haarvaten bij longen als foetus hoog, omdat deze verschrompelt zijn is er
veel moeite voor nodig om het weinige bloed erdoorheen te pompen. Het wordt een baby, en
dan gaan de longen uitrekken en de vaatjes gaan mee. Ze zuigen het bloed aan – bloed
wordt de vaatjes ingetrokken. Er is minder moeite nodig om bloed door de haarvaten te
krijgen, omdat ze niet meer verschrompelt zijn. Al het bloed komt in linker kamer terecht, dus
om alles rond te kunnen pompen wordt de bloeddruk hoger. Dus eerst pompte de rechter
kamer nog bloed via de ductus Botalli, die valt nu weg. Dus alles gaat via de longader –
linker boezem – linker kamer – aorta.
Dit heeft tot gevolg dat het ovale venster door een klep wordt gesloten. Deze klep vergroeit
spoedig met de harttussenwand. Spieren in de wand van de ductus Botalli trekken zich
samen, waardoor de ductus Botalli nauwer wordt. Later verschrompelt en verdwijnt de
ductus arteriosis. Ook de resten van navelstrengaders en -aders verschrompelen en
verdwijnen.
, Bij eencellige organismen en bij dieren die uit enkele cellagen zijn opgebouwd, vindt
transport van stoffen plaats over kleine afstanden. Het transport vindt plaats door diffusie.
Alleen bij korte afstanden is het transport door diffusie groot genoeg om cellen van
voldoende zuurstof te voorzien. Hetzelfde geldt voor de opname van voedingsstoffen en de
afgifte van afvalstoffen. Bij grotere afstanden in grotere organismen, is alleen transport via
diffusie niet toereikend. Deze dieren hebben een speciaal circulatiesysteem nodig, zoals een
bloedsomloop. Bij een bloedsomloop vindt transport plaats door bloed dat door het lichaam
stroomt. De kracht hiervoor wordt geleverd door een hart. Het hart pompt het bloed door
bloedvaten. Stoffen worden daardoor sneller naar de cellen gebracht dan door diffusie zou
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marijn66. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
