Erg uitgebreide samenvatting van de theorie beschreven in Nectar Leerboek 4vwo, Hoofdstuk 4 over voortplanting.
Alles erg duidelijk omschreven en ondersteund door vele afbeeldingen, waardoor het nog beter te begrijpen is!
Hoofdstuk 4 Voortplanting
Paragraaf 1
Bevruchting
Ovulatie (eisprong) er komt een eicel uit een van beide ovaria (eierstokken) in een
eileider. De kern van de eicel kan hier versmelten met de kern van een zaadcel: bevruchting.
Een eicel is omringd door follikelcellen die voedingsstoffen leveren aan de eicel.
De bevruchting:
- Een aantal zaadcellen dringt door de laag follikelcellen heen en maakt contact met
een doorzichtige eiwitlaag: de zona pellucida.
- De eerste zaadcel die contact maakt met het celmembraan van de eicel versmelt met
het celmembraan, zijn kern gaat naar binnen. Tegelijkertijd geven blaasjes in het
grondplasma van de eicel stoffen af die de zona pellucida veranderen in een voor
zaadcellen ondoordringbare laag, het ‘bevruchtingsmembraan’. Het DNA uit de
zaadcel van de vader, komt in de celkern van de eicel bij dat van de moeder. De
bevruchting van de eicel is afgerond, er is een zygote (bevruchte eicel) gevormd.
Het duurt zo’n dertig uur voordat de eerste deling plaatsvindt. De eerste delingen zijn
klievingsdelingen delingen waarbij geen plasmagroei optreedt.
Na ongeveer drie dagen is de zygote uitgegroeid tot een embryo van zestien cellen.
Trilharen aan de binnenkant van de eileiders vervoeren de zygote in ongeveer vijf dagen
naar de baarmoeder.
,Samenvatting Biologie
Innesteling en ontwikkeling
Vijf dagen na de bevruchting bestaat het embryo uit zo’n honderd cellen. Een of twee
dagen later innesteling ingroeien van het embryo in het baarmoederslijmvlies
Het embryo bestaat dan uit een blaasje, een blastula. De meeste cellen zitten aan
een laag aan de buitenkant van het blaasje trofoblast. Binnenin bevat het een
klompje cellen, de embryoblast, waaruit de kiemschijf ontstaat en de blastocyste, die
het dooierblaasje levert.
De trofoblast produceert verschillende stoffen, onder andere het hormoon HCG. Dat
scheidt de moeder uit in haar urine. Met een zwangerschapstest is deze stof zo’n
twee weken na de bevruchting aan te tonen. De trofoblast vormt uitstulpingen:
vlokken die tussen de cellen van het baarmoederslijmvlies ingroeien en het
embryonale deel van de placenta vormen.
Cellen van de kiemschijf groeien uit tot het kind. Cellen tussen trofoblast en de
kiemschijf vormen de hechtsteel: het begin van de navelstreng.
Aan beide zijden van de kiemschijf ontstaat een holte. Een kleine holte van het
dooierblaasje, en een grote amnionholte. Het dooierblaasje, vormt de eerste
bloedcellen. Later neemt de lever dit over en verdwijnt het dooierblaasje. Uiteindelijk
vormt het rode beenmerg de bloedcellen.
De amnionholte groeit en vult ten slotte de gehele blastulaholte. Hij is gevuld met
vruchtwater dat het embryo beschermt tegen schokken en stoten.
Het embryo is nu omgeven door vruchtwater binnen twee vruchtvliezen, het amnion
(afkomstig van het amnionblaasje) en het chorion (afkomstig van de trofoblast). De
vruchtvliezen groeien met het embryo mee.
Van embryo tot foetus
Drie weken na bevruchting bloedvatenstelsel embryo gevormd. Een embryo is voor
zuurstof en voedingsstoffen afhankelijk van de moeder. Via de navelstreng gaat bloed van
het embryo naar de placenta.
De placenta bevat bloedvaten van zowel moeder als embryo. Het bloed van de moeder
omspoelt de met bloed gevulde vlokken van het embryo. De uitwisseling van stoffen tussen
beide bloedsomlopen vindt plaats via de celmembranen van de vlokken. Beide
bloedsomlopen blijven gescheiden.
De navelstreng bevat één ader en twee slagaders. Slagaders en aders in de navelstreng
onderdeel bloedsomloop embryo. Het hart van het embryo levert de druk voor het stromen
van het bloed. De navelstrengslagaders vervoeren bloed, met afvalstoffen zoals CO2,
embryo placenta. Navelstrengader voert voedingsstoffen en zuurstof vanuit de
placenta naar het embryo toe.
Na acht weken zijn alle organen aangelegd. Embryo = vanaf nu een foetus, van ongeveer
drie centimeter lang. Soms verloopt de zwangerschap niet verder en volgt een spontane
abortus: een miskraam. Het lichaam van de aanstaande moeder stoot de foetus af.
De oorzaak kan chromosomale afwijking bij de bevruchting zijn.
, Samenvatting Biologie
Ontwikkeling geslachtsorganen
Na 6 weken is het geslacht nog
onduidelijk.
- Eerst ontstaan de gangen van
Wolff en Müller en de genitale
knop en groeve.
Jongens een X- en een Y-
chromosoom.
Y-chromosoom SRY-gen activeert en remt andere genen. Daardoor
ontwikkelen zich bij embryo’s met het SRY-gen rond de 6e week de testes
(zaadballen). Deze embryo’s worden verder ontwikkeld tot jongens.
- Gangen van Wolff zaadleiders
- Genitale knop eikel
- Randen van genitale groeve groeien aaneen vormen de balzak
Meisjes tweemaal X-chromosoom in celkernen.
Zonder de activiteit van een SRY-gen embryo wordt meisje.
- Gangen van Müller eileiders
- Genitale knop groeit uitwendig uit tot clitoris (kittelaar).
- Randen van genitale groeve buitenste schaamlippen.
De binnenste schaamlippen en de schacht van de penis (deel tussen buik en eikel)
hebben dezelfde oorsprong.
Leefstijl
Leefstijl van zwangere vrouw heeft
grote invloed op haar ongeboren kind.
Eerste acht weken
ontwikkeling organen van
foetus.
In deze periode embryo
kwetsbaar voor medicijnen en
andere stoffen.
- Moeders die roken of veel
stress hebben kinderen bij
geboorte vaak lager gewicht.
- Kinderen van aan drugs
verslaafde moeders komen
verslaafd ter wereld.
- Goede voeding is ook van
belang
Kalk ontwikkeling botten en
tanden
Extra foliumzuur slikken verlaagt kans op een open rug bij baby.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittdroste. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
