Hoi student! Deze volledige samenvatting (collegejaar 2021/2022) voor Ontwikkelingsleer bevat alle informatie die je nodig hebt om het tentamen te halen! Dit betekent dat de stof uit zowel het boek als de colleges in deze samenvatting zijn uitgelegd. Om de leerstof te verduidelijken staan er afbeel...
Hi Mirte, wat vervelend dat de samenvatting tegenviel. Zou je me een berichtje kunnen sturen zodat we samen kunnen kijken wat we eraan kunnen doen? ; )
Inhoud
College 1: Introductie .............................................................................................................................. 2
College 2: Theorieën over ontwikkeling .................................................................................................. 8
College 3: Prenatale ontwikkeling, de ontwikkeling van de hersenen en de sensorische en motorische
ontwikkeling .......................................................................................................................................... 18
College 4: Cognitieve ontwikkeling 1 Piaget ......................................................................................... 31
College 5: Geheugen en executieve functies gedurende de levensloop .............................................. 41
College 6: Taalontwikkeling, intelligentie, school en werk ................................................................... 53
College 7: Ontwikkeling van emoties gedurende de levensloop .......................................................... 62
College 9: Hechting, speelgedrag, sociale relaties ................................................................................ 79
College 11: Persoonlijkheid, Identiteit en het zelf ................................................................................ 90
College 12: Contextuele effecten van ontwikkeling: Familie ................................................................ 98
College 13: Gezondheid en ontwikkelingsstoornissen ........................................................................ 105
1
,College 1: Introductie
1.1 Wat is ontwikkelingspsychologie?
Om deze vraag te beantwoorden zijn er veel verschillende perspectieven. Er is een smalle visie op de
ontwikkeling en een brede visie op de ontwikkeling.
Allereerst de smalle visie op ontwikkeling. Dit is de oude visie:
- Ontwikkeling is sequentieel en heeft dus verschillende stadia/niveaus/fases
- Ontwikkeling is unidirectioneel dus eerdere ervaringen zijn een voorwaarde voor latere.
- Ontwikkeling heeft een end state / eindstaat. Dit is een hogere waarde dan de
oorspronkelijke staat. Denk hierbij aan taal. Een taal geheel beheersen is een eindstaat.
- Ontwikkeling is onomkeerbaar in de vooruitgang. Je kan namelijk niet opeens achteruit. Als
je een taal vloeiend spreekt is het niet zo dat je het van de een op de andere dag opeens niet
meer kan.
- Ontwikkeling is kwalitatief, want het bevat structurele transformaties.
- Ontwikkeling bevat biologische groei die onafhankelijk is van de cultuur.
- Ontwikkeling is universeel want het is voor iedereen hetzelfde. (Denk weer aan de manier
waarop taal aangeleerd wordt.)
De huidige visie op ontwikkeling is de brede visie:
- Ontwikkeling is niet noodzakelijk gebaseerd op fases die elkaar opvolgen. Sommige kinderen
praten bijvoorbeeld meteen met 2/3 woorden.
- Ontwikkeling heeft niet altijd een eindstaat die een hogere waarde heeft (denk aan
persoonlijkheid. Dit verandert, maar deze verandering is niet perse beter/slechter).
- Ontwikkeling is zowel kwalitatief als kwantitatief. Je kent de grammatica van de taal en je
kent een X aantal woorden.
- Ontwikkeling kan universeel zijn, maar ook verschillen tussen personen. Het gaat niet voor
iedereen op precies dezelfde manier.
- Ontwikkeling wordt beïnvloed door cultuur en biologie. (Dus omgevingsfactoren)
- Ontwikkeling kan in positieve zin veranderen (taal wordt beter), maar het kan ook in
negatieve zin veranderen. (Als je 100 bent is je taalvaardigheid anders). Mensen passen zich
aan naar hun omstandigheden. Als een kindje opgroeit in een gezin waar het kindje wordt
voorgelezen en warme ouders heeft. Dat kindje heeft veel mogelijkheid. Zeker als je het
vergelijkt met een kindje dat weinig aandacht krijgen. We zijn plastisch en kunnen dus leren
van de omgeving. Dat is normaal iets goed, maar kan dus ook slecht zijn.
De smalle visie hield geen stand omdat er steeds meer onderzoek is gedaan.
Definitie
Ontwikkelingspsychologie betreft de veranderingen binnen personen gedurende de levensloop, en de
verschillen en onvereenkomsten tussen personen met betrekking tot de aard van de veranderingen.
Het doel is niet alleen om deze intrapersoonlijke (binnen personen) veranderingen en interpersoonlijk
(tussen personen) verschillen te beschrijven, maar ook om te verklaren waarom ze plaatsvinden en
om te zoeken naar manieren om ze zo optimaal mogelijk te veranderen.
We willen dus ook opzoek gaan naar de onderliggende processen en achterhalen waarom om te
kijken hoe we de ontwikkeling zo goed mogelijk stimuleren.
2
,1.2 Wat ontwikkelt wanneer, hoe en waarom?
1.2.1 De “wat” in de ontwikkelingspsychologie:
Ontwikkelingspsychologie focust zich op normatieve ontwikkeling en individuele verschillen.
De systematische veranderingen en continuïteiten bevatten drie domeinen:
Gerontologie = de studie van ouder worden en de oude leeftijd.
1.2.2 De “wanneer” in ontwikkelingspsychologie:
In de ontwikkelingsleer worden normatieve en non-normatieve dingen bestudeerd. Deze normatieve
maakt vrijwel iedereen mee en je kan dit indelen in continue en discontinue. Bij het bestuderen van
de normatieve ontwikkeling, linken we belangrijke veranderingen in de ontwikkeling aan bepaalde
leeftijden. De emerging adulthood is redelijk nieuw, want mensen studeren langer door waardoor
het volwassen leven pas later begint.
(Onderstaande periodes moet je kennen. Het is vanzelfsprekend.)
▪ Prenatale periode --> voor de geboorte
▪ zuigelingenperiode, de babytijd
▪ Preschool --> de peuter/kleutertijd
▪ Middelschool --> de lagere school leeftijd, dus de tijd tussen de kleutertijd en de puberteit in –
wordt soms ook de schoolgaande leeftijd genoemd
▪ Adolescentie
▪ Emerging adulthood, jongvolwassenheid --> de overgangsperiode tussen adolescentie en
volwassenheid
▪ Vroege volwassenheid (mensen beginnen hier vaste rollen te krijgen)
▪ Midden volwassenheid (middelbare leeftijd)
▪ Late volwassenheid
3
, Dit kan je indelen in jong oud (60-80 jaar, nog relatief gezond en actief) en oud oud (80-100
jaar, toegenomen risico voor fysieke en cognitieve problemen.)
De biologische leeftijd is nooit
verantwoordelijk voor veranderingen en
verklaart veranderingen daarom niet.
Veranderingen kunnen alleen correleren
met leeftijd. Het doel is dus om de
veranderingen te linken aan de waarom.
We kijken naar de variabiliteit van de
ontwikkeling (=kortetermijn
veranderingen die min of meer
omkeerbaar zijn) of naar verandering
(=min of meer blijvend). We proberen hierbij de variabiliteit van verandering te voorspellen.
Er kan gekeken worden naar leeftijd op een continue manier of we kunnen groepen vergelijken:
Verder kunnen we besluiten om een cross-
sectionele studie te doen. Hierbij onderzoek
je verschillen op hetzelfde tijdsmoment. Je
onderzoekt dus een VERSCHIL. Of je kan
besluiten om een longitudinale studie te
doen en hierbij kijk je naar veranderingen
door de tijd heen. Je onderzoekt dus een
VERANDERING.
Belangrijke termen die hierbij horen zijn:
- Cohort = iedere groep uit dezelfde culturele omgeving en dezelfde tijdsinterval
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FleurvanSeters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,74. Je zit daarna nergens aan vast.