In deze uitgebreide samenvatting heb ik de hoofdstukken over afweer en uitscheiding samengevat. Alles wat je voor het centraal examen moet weten over deze hoofdstukken komt aanbod (inclusief welke BINAS tabellen handig zijn om te kennen). Ik heb in deze samenvatting de belangrijke/handige plaatjes ...
Samenvatting biologie - Uitscheiding en Afweer (Biologie voor jou, klas 6)
H3 Uitscheiding
Paragraaf 3: De lever
De lever speelt een grote rol bij de
homeostase: het in stand houden
van een dynamisch evenwicht in het
inwendige milieu van een organisme.
Door het omzetten van stoffen en
door opslag en uitscheiding van
stoffen zorgt de lever voor een min of
meer constant inwendig milieu.
De lever bestaat uit leverlobjes. Op
de hoekpunten van de leverlobjes
zitten aftakkingen van de poortader
en de leverslagader en de galgang.
Hierin komt de gevormde gal terecht
en deze voert de gal van de lever
naar de galblaas. In het midden van
de leverlobjes zit een aftakking naar
de leverader, in deze ader komt het
bloed uit de poortader en de
leverslagader samen, nadat de
levercellen stoffen uit het bloed
hebben opgenomen en afgegeven
aan het bloed.
De levercellen produceren gal, dit
wordt tijdelijk opgeslagen in de
galblaas. Via de galbuis komt de gal
in de twaalfvingerige darm terecht.
Galzuren emulgeren oliën en vetten.
De lever speelt ook een rol bij de afbraak van rode bloedcellen, bij de afbraak van
hemoglobine ontstaat bilirubine. Dit is een onoplosbare, oranjegele stof, die via je
bloedbaan in je lever komt, daar wordt de bilirubine oplosbaar gemaakt. Het wordt dan via
de galwegen uitgescheiden. In de darmen wordt het door enzymen omgezet in andere
kleurstoffen. Bij de afbraak van hemoglobine komt ook ijzer vrij, dit wordt gebonden aan een
eiwit en er ontstaat ferritine, dat wordt in de lever opgeslagen en kan weer vrijkomen als er
hemoglobine gemaakt moet worden.
De lever speelt ook een rol bij de koolhydraatstofwisseling. De lever slaat glycogeen op, dit
komt vrij zodra het nodig is. De α-cellen en β-cellen van de eilandjes van langerhans
produceren insuline en glucagon. Deze hormonen spelen een rol bij het omzetten van
glucose in glycogeen (insuline) en glycogeen in glucose (glucagon). Door deze hormonen
wordt de normwaarde van 0,1% glucoseconcentratie gehandhaafd.
De lever heeft ook een rol bij de eiwitstofwisseling. De aminozuren uit het bloed komen via
de poortader in de lever terecht. Een deel van deze aminozuren zal gelijk weer worden
afgevoerd, maar een deel zal ook worden omgezet in eiwitten. De lever kan namelijk
, niet-essentiële aminozuren omzetten in andere niet-essentiële aminozuren. Dit wordt
transaminering genoemd. Hierdoor kan de lever het evenwicht dat onderling tussen de
aminozuren heerst handhaven. Bij desaminering breekt de lever overtollige aminozuren af.
Hierbij ontstaat ammoniak, wat wordt omgezet in ureum. Dat wordt aan het bloed afgegeven
en door de nieren
afgescheiden.
Bij de vetstofwisseling
worden vetzuren gevormd,
uit andere vetzuren,
aminozuren en
monosachariden. Door de
vorming en omzetting van
cholesterol wordt door de
lever de
cholesterolconcentratie
geregeld. De lever vormt
cholesterol, uitgaande van acetylco-enzym A.
In de lever worden stollingsfactoren gevormd, waaronder fibrinogeen en protrombine. Bij de
detoxificatie van het bloed haalt de lever gifstoffen en andere lichaamsvreemde stoffen uit
het bloed en maakt ze onwerkzaam. Een deel van deze stoffen wordt door de nieren
uitgescheiden. Bij de afbraak van alcohol ontstaat aceetalhyde, dit wordt vervolgens dmv
aceetaldehyde-dehydrogenase omgezet in acetyl-CoA. Dit kan in de citroenzuurcyclus
worden gedissimileerd. Door te veel alcohol kunnen levercellen beschadigen en afsterven.
Er ontstaat dan bindweefsel op deze plekken (levercirrose). Gifstoffen worden opgeslagen
in de lever, huid en haren.
Paragraaf 4: de nieren
De nieren verwijderen overtollige en schadelijke stoffen uit het bloed. Door uitscheiding van
overtollig water en zouten wordt de osmotische waarde constant gehouden. De nieren
spelen dus net als de lever een grote rol bij de homeostase. De belangrijkste functie van je
nieren is het 'terugwinnen' van water, zodat je niet uitdroogt.
De verwijderde stoffen, zoals water, zouten en
schadelijke stoffen vormen samen de urine. Dit
wordt via de urineleiders naar de urineblaas
gevoerd waar het wordt opgeslagen. Via de
urinebuis wordt de urine uitgescheiden. De nieren
bestaan uit: de nierschors, het niermerg en de
nierbekken. De urine wordt in de nierschors en
-merg gevormd en in de nierbekken verzameld.
Een niereenheid (nefron) bestaat uit een
nierbuisje, deze monden uit in de verzamelbuisjes
die in de nierbekkens terechtkomen.
Een nierbuisje bestaat uit 2 gekronkelde vaatjes en
de lis van Henle. Het nierkapsel: kapsel van
Bowman is een soort zeef. 'Hierin' zit de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joelledekeizer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
