PRAKTISCH STRAF(PROCES)RECHT
MR. H.J. STARRENBURG & MR. M.P. DE GRAAF
DOOR: EVA NOORDANUS
Samenvatting ‘Strafrecht’
,Inhoudsopgave
1.1 Voorwaarden van het strafbare feit..................................................................4
1.1.1 Een menselijke gedraging.......................................................................4
1.1.2 De gedraging valt binnen een delictsomschrijving.................................4
1.1.3 Een wederrechtelijke gedraging.............................................................4
1.1.4 Aan schuld te wijten............................................................................... 5
1.2 Bestanddelen en elementen.........................................................................5
1.3 Verschillende stafbare feiten.........................................................................5
1.3.1 Misdrijven en overtredingen...................................................................5
1.3.2 Formele en materiële delicten................................................................5
1.3.3 Commissie- en omissiedelicten..............................................................5
1.3.4 Gronddelicten, gekwalificeerde delicten en geprivilegieerde delicten....5
2.1 Wederrechtelijkheid: element en bestanddeel.................................................6
2.2 Betekenis 1: zonder toestemming van de rechthebbende...............................6
2.3 Betekenis 2: bestanddeel is element................................................................6
2.4 Verschillende betekenissen geven verschillende uitkomsten...........................6
3.1 Kleurloos en boos opzet................................................................................... 7
3.1.1 Boos opzet................................................................................................. 7
3.1.2 Kleurloos opzet........................................................................................... 7
3.2 Verschillenden vormen van opzet....................................................................7
3.2.1 Opzet als bedoeling.................................................................................... 7
3.2.2 Opzet als zekerheidsbewustzijn.................................................................7
3.2.3 Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn.....................................................8
3.2.4 Voorwaardelijk opzet.................................................................................. 8
3.3 Opzet bewijzen................................................................................................. 8
4.1 Schuld als bestanddeel.................................................................................... 9
4.2 Onvoorzichtigheid............................................................................................ 9
4.3 Zorgvuldigheidseisen....................................................................................... 9
4.4 Verwijtbaarheid................................................................................................ 9
4.5 Aanmerkelijke mate........................................................................................ 10
4.6 Bewuste en onbewust schuld.........................................................................10
4.6.1 Bewuste schuld........................................................................................ 10
4.6.2 Onbewuste schuld.................................................................................... 10
5.1 Causaal verband............................................................................................ 11
5.2 Enkele vuistregels.......................................................................................... 11
5.3 Afronding........................................................................................................ 11
6.1 Twee soorten strafuitsluitingsgronden............................................................12
1
,6.2 Rechtvaardigingsgronden............................................................................... 12
6.2.1 Overmacht noodtoestand.........................................................................12
6.2.2 Noodweer................................................................................................. 12
6.2.3 Bevoegd gegeven ambtelijk bevel...........................................................13
6.2.4 Wettelijk voorschrift................................................................................. 13
6.2.5 Ontbreken van materiële wederrechtelijkheid..........................................13
6.3 Schulduitsluitingsgronden.............................................................................. 13
6.3.1 Ontoerekeningsvatbaarheid.....................................................................13
6.3.2 Psychische overmacht.............................................................................. 13
6.3.3 Noodweerexces........................................................................................ 13
6.3.4 Onbevoegd gegeven ambtelijke bevel.....................................................14
6.3.5 Afwezigheid van alle schuld.....................................................................14
7.1 Voorwaarden.................................................................................................. 14
7.2 Het voornemen van de dader.........................................................................14
7.3 Begin van uitvoering...................................................................................... 14
7.3.1 Subjectief criterium.................................................................................. 14
7.3.2 Objectief criterium................................................................................... 14
7.4 Ondeugdelijke poging..................................................................................... 15
7.4.1 Absoluut ondeugdelijke poging................................................................15
7.4.2 Relatief ondeugdelijke poging..................................................................15
7.5 Vrijwillige terugtred........................................................................................ 15
8.1 Verdachte....................................................................................................... 15
8.2 Staande houden............................................................................................. 15
8.3 Aanhouden..................................................................................................... 15
8.4 In verzekering stellen..................................................................................... 16
8.5 Voorlopige hechtenis...................................................................................... 16
8.6 In bewaring.................................................................................................... 16
8.7 Gevangenhouding.......................................................................................... 17
9.1 Definitie inbeslagname................................................................................... 17
9.2 Voorwaarden in beslagname..........................................................................17
9.2.1 Vatbaar voor inbeslagname.....................................................................17
9.2.2 Bevoegdheid beslaglegger.......................................................................18
9.3 Doorzoeken ter inbeslagname........................................................................18
10.1 Functies van de dagvaarding........................................................................19
10.2 Geldigheid van de dagvaarding....................................................................19
10.2.1 De inhoud van de dagvaarding..............................................................19
10.2.2 De betekenis van de dagvaarding..........................................................20
2
,11.1 Formele vragen............................................................................................ 20
11.1.1 De geldigheid van de dagvaarding.........................................................20
11.1.2 De bevoegdheid van de rechtbank........................................................21
11.1.3 De ontvankelijkheid van de officier van justitie......................................21
11.1.4 Redenen voor schorsing van de vervolging............................................21
11.1.5 Raadkamer............................................................................................. 21
11.2 Materiële vragen.......................................................................................... 21
11.2.1 De bewezenverklaring............................................................................21
11.2.2 De kwalificatie en de strafbaarheid van het feit.....................................22
11.2.3 De strafbaarheid van de dader...............................................................22
11.2.4 De oplegging van een straf of maatregel...............................................22
12.1 Wettige bewijsmiddelen............................................................................... 23
12.1.1 Eigen waarneming van de rechter.........................................................23
12.1.2 Verklaring van de gedachte...................................................................23
12.1.3 Verklaringen van een getuige................................................................24
12.1.4 Verklaringen van een deskundige..........................................................24
12.1.5 Schriftelijke bescheiden.........................................................................24
12.1.6 Bewijsminimumregels............................................................................ 24
12.2 Bewijsmotivering.......................................................................................... 24
13.1 Minimale inhoud van het vonnis...................................................................25
13.2 Uitdrukkelijke onderbouwde standpunten....................................................25
13.3 Hoger beroep............................................................................................... 26
14.1 OM-afdoening............................................................................................... 26
14.2 Maatregelen................................................................................................. 26
14.2.1 Vermogensmaatregelen.........................................................................26
14.2.2 Vrijheidsontnemende maatregelen........................................................27
14.3 Straffen........................................................................................................ 27
14.3.1 Hoofdstraffen......................................................................................... 27
14.3.2 Bijkomende straffen............................................................................... 27
14.4 Voorwaardelijke straffen............................................................................... 27
14.5 Geen straf of maatregel............................................................................... 28
Hoofdstuk 1 ‘Het strafbare feit’
3
,1.1 Voorwaarden van het strafbare feit
Strafbaar feit: Als het om een menselijke gedraging gaat, die valt binnen een
delictsomschrijving en die wederrechtelijk en aan schuld te wijten is.
Vier voorwaarden voor een strafbaar feit:
Het gaat om een menselijke gedraging.
De gedraging valt binnen een delictsomschrijving.
De gedraging is wederrechtelijk.
De gedraging is aan schuld te wijten.
1.1.1 Een menselijke gedraging
Gewilde spierbeweging: De persoon heeft een gedraging verricht.
Bij een doen gaat het erom dat de persoon iets wel of niet kan doen. Bij een
nalaten is dit echter het tegenovergestelde, hier had de persoon een
spierbeweging kunnen doen, maar deed dit niet.
Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen kunnen een strafbaar feit plegen.
Het plegen van een strafbaar feit bij een rechtspersoon heet dit functioneel
daderschap.
1.1.2 De gedraging valt binnen een delictsomschrijving
Delictsomschrijving: Hierin staat welke gedragingen strafbaar zijn, welke
volgends de wet verboden zijn. Moet altijd wettelijk zijn vastgelegd
(legaliteitsbeginsel).
Legaliteitsbeginsel: Een feit is pas strafbaar als er een voorafgaand aan de
gedraging een wettelijke strafbepaling is geformuleerd.
1.1.3 Een wederrechtelijke gedraging
Wederrechtelijk: In strijd met het recht, wanneer de verdachte met zijn
menselijke gedraging een delictsomschrijving vervult, hij daardoor automatisch in
strijd met het recht handelt.
Als een persoon zich succesvol kan beroepen op een rechtsvaardigheidsgrond,
heeft hij/zij niet wederrechtelijk gehandeld.
1.1.4 Aan schuld te wijten
Verwijt: De gedraging moet diegene toegerekend kunnen worden. Er is hier
sprake van als de verdachte anders had kunnen handelen. Er moet hem dus een
verwijt gemaakt kunnen worden.
Kan de persoon een beroep doen op de schulduitsluitingsgrond, dan is er geen
sprake van schuld en is de persoon niet strafbaar.
4
,1.2 Bestanddelen en elementen
Elementen: De voorwaarden wederrechtelijkheid en schuld. Ongeschreven
voorwaarden om iemand te kunnen straffen.
Bestanddelen: De onderdelen waaruit een delictsomschrijving bestaat. Worden
opgenomen in een tenlastelegging en moeten door een rechter bewezen worden
verklaard.
1.3 Verschillende stafbare feiten
Er zijn verschillende type delicten. Deze delicten vind je in allerlei verschillende
wet- en regelgeving.
1.3.1 Misdrijven en overtredingen
Misdrijven: Staan in boek 2, zijn delicten waarvan de wetgever vindt dat de
overtreder ervan zwaar gestraft moet worden. (gevangenisstraf). Valt onder de
rechtbank.
Overtredingen: Staan in boek 3, zijn delicten waarvan de wetgever heeft
gemeend dat de strafbedreiging wat minder mag zijn. (geldboete / hechtenis).
Valt onder de kantonrechter
1.3.2 Formele en materiële delicten
Formele delicten: Delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen, gaat
hierbij om de handeling en niet om het gevolg. (diefstal, zaakbeschadiging,
afpersing)
Materiële delicten: Stellen het intreden van een bepaald gevolg strafbaar, gaat
om het gevolg. (doodslag)
1.3.3 Commissie- en omissiedelicten
Commissiedelicten: Delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen
(mishandeling, stelen, doden)
Omissiedelicten: Delicten die het nalaten strafbaar stellen. Moet goed
omschreven worden om welk nalaten het gaat en aan wie dit toegerekend moet
worden. (nalaten om hulp te verlenen aan iemand die in levensgevaar verkeert)
1.3.4 Gronddelicten, gekwalificeerde delicten en geprivilegieerde
delicten
Gronddelict: Een bepaalde gedraging is strafbaar gesteld, nulpunt. (Art. 287 Sr.)
Gekwalificeerd delict: Ernstiger dan het gronddelict, vaak met een extra
bestanddeel. (Art. 289 Sr.)
Geprivilegieerd delict: Tegenovergestelde van een gekwalificeerd delict,
lichtere variant met een lagere strafbedreiging. Een variatie op het gronddelict.
(Art. 290 Sr.)
5
, Hoofdstuk 2
‘Wederrechtelijkheid’
2.1 Wederrechtelijkheid: element en bestanddeel
Andere betekenis: Een andere betekenis voor het bestanddeel
wederrechtelijkheid. Hiermee wordt voorkomen dat volkomen rechtmatig
gedrag zou vallen onder de strafwet.
2.2 Betekenis 1: zonder toestemming van de
rechthebbende
Betekenis 1: Het bestanddeel wederrechtelijkheid wordt opgevat als ‘zonder
toestemming van de rechthebbende’. De verdachte handelt zonder eigen
recht. Deze betekenis heet ook wel ‘de leer van Remmelink’.
2.3 Betekenis 2: bestanddeel is element
Wederrechtelijk: In strijd met het recht.
Bestanddeel: De verdachte in strijd met de geschreven en ongeschreven regels
heeft gehandeld.
Het bestanddeel wederrechtelijkheid kan dezelfde betekenis hebben als het
element, denkend aan de vrijheidsberoving in de begin casus.
2.4 Verschillende betekenissen geven verschillende
uitkomsten
Er kunnen verschillende betekenissen gegeven worden aan het bestanddeel
wederrechtelijkheid, bij de ene kan dit betekenen dat de verdachte vrijuit gaat,
terwijl de andere de verdachte hiermee kan veroordelen.
Zo kan er vanuit gegaan worden dat de betekenis is: In strijd met het recht,
maar ook zonder toestemming van rechthebbende. In een proces-verbaal
worden vaak beide betekenissen opgenomen en uitgewerkt.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evanoordanus1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.