Samenvatting
Samenvatting BVJ 6 (vwo) h4: afweer
Een duidelijke samenvatting met plaatjes van Biologie Voor Jou 6 (vwo) hoofdstuk 4: afweer.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H4: Afweer4.1 Bescherming
Het inwendige en het uitwendige milieu zijn van elkaar gescheiden door allerlei beschermende lagen. Toch
lukt het indringers soms het lichaam binnen te komen.
Inwendig en uitwendig milieu
Het lichaam wordt constant belaagd door zogenaamde ziekteverwekkers of pathogenen, zoals virussen,
bacteriën, schimmels en dieren. Het inwendige milieu is gescheiden van het uitwendige milieu door het
dekweefsels van de huid, longen en de darmen.
De inhoud van het maag-darmkanaal hoort bij het uitwendige milieu. Hetzelfde geldt voor de lucht in de
longen. Die plekken zijn aangesloten op de buitenwereld. Het inwendige milieu is alleen te bereiken door
een celmembraan te passeren.
Lichaamsvreemde stoffen
Stoffen of cellen die eigenlijk niet in het lichaam thuishoren heten lichaamsvreemd. Het afweersysteem of
immuunsysteem beschermt het lichaam tegen die lichaamsvreemde stoffen of organismen. Het
binnendringen van ziekteverwekkers in het lichaam heet een infectie. Bij een infectie met bacteriën,
schimmels en dieren ontstaan de ziekteverschijnselen vaak door giftige stoffen die de organismen afgeven.
Virussen
Virussen bestaan uit DNA of RNA met daar omheen een eiwitmantel, genaamd een capside. Virussen
kunnen zich niet zelfstandig voortplanten. Op zich toch te kunnen delen in het lichaam, gebruiken ze cellen
van het lichaam. Het virus hecht aan receptoren van een lichaamscel. Daardoor ontstaat een proces waarbij
het DNA of RNA uit het virus in de gastheercel terecht komt. In de gastheercel zal het DNA of RNA worden
gerepliceerd. Er zullen nieuwe capsiden met DNA of RNA gevormd worden die de gastheercel weer
verlaten:
Virussen kunnen de gastheer op verschillende manieren ziek maken. Ze kunnen cellen doden of
beschadigen door de afgifte van eiwitverterende enzymen. Ook kunnen ze de gastheercellen toxinen laten
produceren, waardoor de cel ook zal beschadigen of afsterven. De hoeveelheid schade die een virus kan
aanrichtingen hangt af van het vermogen van het geïnfecteerde weefsel om zich te herstellen.
41
, Eerste verdedigingslinie
De huid en de slijmvliezen vormen de eerste verdedigingslinie in de bescherming tegen de gevaren van
buitenaf. Door de bouw van de huid dringen ziekteverwekkers en schadelijke stoffen lastig binnen. Op de
plekken waar openingen in de huid zitten, zoals bij de ogen, neus en mond, zorgen slijmvliezen ervoor dat
ziekteverwekkers lastig kunnen binnendringen. Traanvocht en speeksel spoelen indringers weg en slijm
vangt ziekteverwekkers op en houdt ze tegen. Dit zijn voorbeelden mechanische afweer, omdat het gaat
om afweer met behulp van fysieke aanpassingen. Daaronder vallen ook de goede bacteriën die groeien op
de huid en in het darmkanaal. Die helpen het lichaam te beschermen tegen ziekteverwekkers.
Bij chemische afweer worden bepaalde stoffen gebruikt om indringers buiten te houden. Maagsap is daar
een voorbeeld van. Het zure HCl in de maag zorgt voor een hele lage pH waardoor veel ziekteverwekkers
worden gedood. Op de huid zorgen zweet en olie ook voor een vrij lage pH waardoor veel schadelijke
bacteriën niet op de huis kunnen groeien.
De huis beschermt het lichaam niet alleen tegen het binnendringen van ziekteverwekkers, maar ook tegen
invloeden van buitenaf, zoals beschadiging, waterverlies en DNA-beschadiging door Uv-straling. In de
kiemlaag van de huid liggen pigmentvormende cellen: de melanocyten. Die vormen een donker pigment
genaamd melanine. Via uitlopers wordt melanine afgegeven aan de cellen van de opperhuid. Melanine
wordt gestimuleerd door blootstelling van de huid aan zonlicht. Het beschermt de delende cellen tegen de
schadelijk invloed van ultraviolette staling.
4.3 Afweer
In de darmen leven enorm veel bacteriën waarmee het immuunsysteem continu tegen ziekteverwekkers
strijdt, maar die de lichaamsvreemde stoffen uit de voeding met rust laten.
Het immuunsysteem
Wanneer ziekteverwekkers of schadelijke stoffen toch in het interne milieu binnenkomen wordt het
immuunsysteem geactiveerd. Binnen het immuunsysteem heb je twee typen:
• De aangeboren afweer is gericht tegen vele verschillende typen ziekteverwekkers en komt bij alle
dieren en planten voor. Het is bedoeld als een snelle afweer tegen infecties;
• De verworven afweer is het deel van het immuunsysteem dat tijdens het leven ontwikkeld wordt.
Bij deze afweer zijn bepaalde cellen gericht tegen één specifieke ziekteverwekker. Deze type afweer
komt alleen bij gewervelden voor.
Belangrijke organen van het immuunsysteem zijn het beenmerg, de milt, de lymfeknopen en de thymus.
De thymus is een klieren boven in de borstholte. Die vier organen worden de lymfoïde organen genoemd.
Ze hebben een functie in het vormen en opslaan van witte bloedcellen. In het rode beenmerg ontstaan
uit stamcellen verschillende typen witte bloedcellen: fagocyten en lymfocyten. De cellen komen in het
bloed terecht, waar ze lichaamsvreemde stoffen en bacteriën herkennen en bestrijden. De fagocyten
maken deel uit van de aangeboren afweer. De lymfocyten horen bij de verworven afweer.
42
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyssamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen