Hoofdstuk 19; DNA
Paragraaf 1; DNA compact verpakt in chromosomen
- DNA bestaat uit nucleotiden (bestaan uit:
fosfaatgroep, suikermolecuul, nucleïnebase)
- 146 basenparen DNA gewikkeld om 8 histonen,
en een ‘veiligheidsspeld’-histon (H1 histoneiwit)
houdt het boeltje bij elkaar. Bij elkaar heet dat een
nucleosoom.
- Nucleosomen vormen chromatinedraad die plooit
en wikkelt tot een spiraal wat het chromatine
vormt, bij celdeling vormen ze zich zo dat het de
bekende vorm van een chromosoom is.
- donkere gebieden: erg gespiraliseerde
chromatinedraden, geen genexpressie
- Lichte gebieden: minder gespiraliseerde chromatinedraden, wel genexpressie
- Midden celkern: kernlichaampje (nucleolus), donker gebied, bevat ribosomaal RNA,
rRNA, met informatie maken ribosomen
- chromatinedraad in centromeer en telomeren sterk gespiraliseerd, geen genen.
- ruim 90% niet-coderend DNA
- mitochondriaal DNA (mtDNA) in mitochondriën cirkelvormig, bevat informatie eiwitten
die nodig zijn bij oxidatieve fosforylering
- bij de oxidatieve fosforylering ontstaan reactieve zuurstofmoleculen die het mtDNA
kunnen beschadigen, de mutaties zorgen onder andere voor veroudering.
Paragraaf 2; DNA-verdubbeling
- Per dag miloen nucleine basen beschadigt, door bijv. reactieve zuurstofmoleculen.
- DNA-herstelsystemen xen dat
- Rontgenstraling, chemische sto en etc. Kunnen zorgen voor mutaties en het
mutageen.
DNA-replicatie
- 1: enzym helicase verpreekt waterstofbruggen tussen basenparen, strengen wijken als
bij een rits uiteen, ontstaan replicatievorken. Gebeurt op heel veel plekken tegelijk.
- RNA-primer hecht aan gedeelte DNA met behulp van enzym primase, wat het startpunt
is van de synthese van de nieuwe DNA-streng. De synthese wordt gedaan door enzym
fi ff
, DNA-polymerase, altijd in 3’ -> 5’ richting van de ‘oude’ streng. Aan de ene kant in een
stuk door, andere kant steeds in stukjes vanaf een nieuwe primer: Okazaki-fragmenten.
- Ander type DNA-polyemerase vervangt RNA-primers door DNA. Enzym DNA-ligase
verbindt de stukken DNA met elkaar
- Elk DNA-molecuul bevat uiteindelijk een oud en een nieuw DNA streng, dus is DNA-
replicatie semi-conserfvatief.
Telomeren
- bij uiteinde DNA koppelt helicase los, primase kan
alleeen RNAprimer maken als helicase er is, daardoor
kan laatste Ozaki-fragment niet helemaal worden
gemaakt. Daarvoor zijn telomeren, uiteinde DNA, het is
repetitief DNA, steeds herhaling 5’-TTAGGG-3’.
Paragraaf 3; Onderzoek aan DNA
- Restrictie-enzymen: knipenzymen
- Transfectie: inbrengen van vreemd DNA in een cel
Vermeerderen van DNA
- gebruik van plasmiden (cirkelvormige DNA moleculen uit bacteriën) -> binas 71M
- als DNAfragment is ingebouwd is in plasmide heet het recombinant-plasmide
- PCR (polymerase chain reaction) -> binas 71M2
- Stap 1: verhitting, waterstofbruggen laten los
- stap 2: afkoeling en primers hechten
- stap 3: DNA-polyemerase maakt keten af
- sequencen: bepalen van nucleïnebasenvolgorde