Ik heb een samenvatting geschreven met bijbehorende plaatjes ter illustratie of extra informatie. Wat ik heb samengevat is de leerstof van het hoofdstuk 'Inleiding' voor de BIAZ van het EMC voor de minor Acute zorg.
Inleiding
De ABCDE-methodiek gebruik je om op een systematische manier een vitaal bedreigde patient te
onderzoeken, te beoordelen of er sprake is van uitgevallen of bedreigde vitale functies en om de
juiste interventies te kunnen uitvoeren.
Het is belangrijk om eventueel afwijkende vitale functies snel te herkennen en te behandelen om
mogelijk risico op blijvende schade of overlijden te verkleinen.
De ABCDE-methodiek bestaat uit 2 verschillende fasen: de primary survey en secondary survey.
Voorafgaand is er goede voorbereiding nodig, zoals: informatie over de patient, geschikte
opvangruimte met adequate apparatuur voor bewaking en stabilisatie van luchtweg en circulatie,
communicatiehulpmiddelen om collega’s en andere afdelingen te waarschuwen.
Primary survey: de eerste fase waarin direct levensbedreigende aandoeningen op een
systematische wijze worden geïdentificeerd en behandeld. Aanvullend onderzoek kan belangrijk
zijn.
Secondary survey: dit kan pas als alle vitale functies onder controle zijn. Overige letsels en
aandoeningen worden in kaart gebracht en behandeld. Anamnese en lichamelijk onderzoek zijn
hierbij belangrijk.
Er bestaat een vaste volgorde van observatie en onderzoek:
Kijken: met of zonder hulpmiddel (spatel, lampje). Je let op zichtbare letsels en of er sprake is van
symmetrie.
Luisteren: met behulp van stethoscoop of percussie (kloppen op lichaamsoppervlak)
Voelen: richt zich op beweging (ademhaling, symmetrie), luchtstroom (passage van lucht),
abnormale consistentie (subcutaan emfyseem), temperatuur van de huid, afwijkende vorm of
beweeglijkheid (fracturen) en pijn bij palpatie.
Monitoring: als aanvulling op eigen waarnemingen kan gebruik gemaakt worden van apparatuur.
Saturatiemeter of bloeddrukmeter geeft gedetailleerde informatie.
Aanvullend onderzoek: om meer inzicht te krijgen in de situatie van een patient wat wel op basis
van anamnese en/of lichamelijk onderzoek naar voren is gekomen maar wat nog niet voldoende
uitsluitsel heeft gegeven (röntgenonderzoek, laboratoriumonderzoek).
Re-assessment: als de toestand van de patient tijdens de primary survey verandert, is het belangrijk
om weer opnieuw te beginnen bij de A van ABCDE-methode. Ook als de ABCDE al in zijn geheel is
doorlopen, is het belangrijk om je af te vragen of de waardes inmiddels zijn veranderd, de
interventies het gewenste effect opgeleverd hebben en of je mogelijk een onderdeel vergeten bent
wat nu nog hersteld kan worden.
De ABCDE-methodiek handelt volgens het principe ‘treat first wat kills first’.
A (Airway)
Luchtwegmanagement = het vrijmaken en vrijhouden van de luchtweg. In principe is de luchtweg
bij iedere bewusteloze patient bedreigd omdat spierverslapping optreedt waardoor bijv. epiglottis,
tong en zacht verhemelte inzakken. Daarnaast zijn slik- en hoestreflex afwezig waardoor ze niet op
tijd ademhalen.
Controle Aanspreken, kijken of er vreemde voorwerpen in de mond/keel aanwezig zijn en
kijken, luisteren en voelen.
, Kijken Uitwendig zichtbare oorzaken van mogelijke obstructie? Aangezichtsletsel
of trachea letsel, zwelling, braaksel, voorkeurshouding hoofd/nek.
Inwendig zichtbare oorzaken van mogelijke obstructie? Losse tanden,
piercings, bloed, braaksel en slijm, (tong)oedeem, corpus alienum (=
doorslikken lichaamsvreemde voorwerpen).
Gaat de thorax op en neer? Dan is er sprake van luchtpassage. See-saw
ademhaling: bij inademing wordt de borstkas naar binnen getrokken en bij
uitademing naar buiten. Dit is een teken van luchtwegobstructie.
Luisteren Stridor (obstructie). Inspiratoire geluiden duiden op extra-thoracale of een
bovenste luchtwegobstructie. Expiratoire geluiden duiden op een intra-
thoracale of lagere luchtwegobstructie.
Snurken (tong), rochelen (vloeistof) of heesheid/afwijkende stem bij spreken.
Voelen Eventuele luchtverplaatsing via de mond. Bij een bewusteloze patient door
handrug of wang voor de mond houden. Bij trauma patiënten wordt het
aangezicht gevoeld om obstruerende botbreuken te ontdekken.
Interventies Juiste houding patient: rugligging mits er geen contra-indicaties aanwezig zijn
luchtweg of bij niet-bewusteloze patienten voorkeurshouding.
vrijmaken Manueel vrijmaken van de luchtweg (eventueel stabilisatie van de cervicale
wervelkolom): uitzuigen m.b.v. orofaryngeale tube. Verwijderen van losse
tanden of vreemde voorwerpen met intubatietang, uitvoeren van rugslagen
en buitstoten bij aanwezigheid van corpus alienum (niet bij effectieve hoest
van de patient zelf!).
Head tilt-chin lift: plaats een hand op het voorhoofd en duw voorzicht het
hoofd naar achter, maak de ademweg vrij door 2 vingertoppen onder het
benige gedeelte van de kin te plaatsen en vervolgens de kin omhoog te liften.
Deze techniek kan alleen gebruikt worden als er geen verdenking op CWK-
letsel is. Bij een bewusteloze patient is het belangrijk dat elke handeling
vastgehouden wordt om te voorkomen dat de tong in de keelholte zakt.
Jaw-thrust: deze handeling voer je uit bij verdenking op CWK-letsel, omdat de
(cervicale) wervelkolom bij deze handeling minder wordt gemanipuleerd.
Interventies Orofaryngeale tube: wordt gebruikt om de ademweg bij bewusteloze
luchtweg patienten veilig te stellen. Het inbrengen van een tube kan braakreflex
vrijhouden opwekken. De tube voorkomt dat de tong de keelholte inzakt doordat hij van
de lippen tot achter de tongbasis reikt. De maat is daarom erg belangrijk
(meten = lengte mondhoek tot externe opening gehoorgang).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jasmijn0604. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,83. Je zit daarna nergens aan vast.
