Bouwen met bindweefsel
Hoofdstuk 3
3.1 Inleiding Actieve fibroblasten hebben instulpingen in hun
De fibroblast maakt bindweefselvezels en celmembraan. In die beschermende holten vindt de
grondsubstantie om weefsel bestand te maken eerste koppeling plaats van collagene moleculen tot
tegen mechanische krachten. fibrillen. Deze worden vervolgens in de intercellulaire
ruimte tot langere en dikke fibrillen samengevoegd.
Deze lange strengen zijn de collagene
3.2 Componenten van bindweefsel
bindweefselvezels. De richting waarin collageen
Bindweefsel is te karakteriseren als een hoeveelheid
in gel gerangschikte vezels en de cellen die voor de
productie zorgen. De algemene termen voor de
structurerende substantie zijn bindweefselmatrix en
extracellulaire matrix (ECM).
3.3 De bindweefselvormende cel: de
fibroblast
De. Bouwstenen die fibroblasten produceren, zijn
globaal in te delen in macromoleculen die voorstadia
zijn voor:
- Bindweefselvezels, zoals collageen en
elastine;
- Complexe proteoglycanen;
- Koppelmoleculen, zoals fibronectine, die
cellen en matrix verbinden.
dient te worden gedeponeerd, neemt de fibroblast
Wanneer bij fysieke training nieuwvorming van waar met het celskelet.
bindweefsel noodzakelijk is, of wanneer na
weefselbeschadiging reparatie nodig is worden De collagene vezels hebben als eigenschap dat ze
fibroblasten sterk geactiveerd. Bij fysieke belasting door rek vrijwel niet vervormbaar zijn en dus een
gebeurt dat voornamelijk mechanisch door grote trekvastheid hebben. De afzonderlijke
inwerkende krachten, bij ontstekingsprocessen (pro)collagene moleculen zijn helemaal niet zo sterk.
vooral door alarm- en signaalmoleculen in de wond. Doordat ze parallel gestapeld worden in dikkere
vezels kunnen grote trekkrachten worden weerstaan.
Wanneer een hogere productie gevraagd wordt, Er ontstaan snel scheuren door de niet vervormbare
zwelt de cel op. Als de vraag naar eigenschap.
bindweefselaanmaak de capaciteit van de
aanwezige fibroblasten te boven gaat, zullen de Afhankelijk van de functie worden de collagene
fibroblasten door celdeling snel in aantal toenemen. vezels net iets anders ten opzichte van elkaar
Het vermogen om zich te delen, behouden de gerangschikt:
fibroblasten het gehele leven. - Huid: allerlei richtingen
- Pezen en ligamenten: gericht in de richting
3.3.1 Aanmaak van collagene vezels van de trekkracht.
Collageen is een complex eiwit. Porcollagene Als het collageen niet onder spanning staat, hebben
moleculen, ook wel tropocollageen genoemd zijn de ze een enigszins golvend verloop. Dit golvende
belangrijkste bouwstenen voor collageen. verloop en de verschuifbaarheid van de vezels
onderling leiden tot de geringe rekbaarheid van deze
Procollagene moleculen worden in het celinwendige structuur. Deze komt dus niet door de
van de fibroblast gemaakt en worden vervoerd naar vervormbaarheid van collagene vezels zelf! Bij het
de plaats van vezelvorming. Ze worden aan elkaar loslaten na spanning veert het weefsel vrijwel direct
gekoppeld tot ze uiteindelijk lange strengen vormen. weer terug in de oude positie.
, Wanneer alle bundels parallel zijn strakgetrokken en breuken in de bundels op. Hierdoor ontstaat
er wordt daarna nog kracht op uitgeoefend, gaan de weefselbeschadiging lokale bloedingen tonen dit ook
collagene vezels langs elkaar schuiven en treden er aan.
3.3.2 Elastine, de vervormbare bindweefselvezel van polysuikers, de glycosaminoglycanen (GAGʼs). In
Deze in de matrix geeft de weefsels de mogelijkheid het lichaam komen de volgende GAGʼs voor:
fibroblast maakt ook elastine uit de bouwsteen - Chondroïtinesulfaat
tropo-elastine. Een netwerk van elastische vezels in - Keratansulfaat
de matrix geeft het weefsel de mogelijkheid om na - Dermatansulfaat
rek terug te veren in de oorspronkelijke vorm. - Heparansulfaat
- Hyaluronan
De typische dwarsstreping van collagene vezels Deze GAGʼs hebben een enorm bindende
ontbreekt doordat de bouwsteen van de eigenschap, vooral omdat ze negatief geladen zijn.
elastinevezels, het tropo-elastine, veel willekeuriger De structuur die wordt gevormd heet aggrecan.
in de vezels wordt aangelegd. Nog een groot verschil - Centrale keten (hyaluronan)
is dat elastine opgebouwd is uit voornamelijk - Daarnaast takjes (proteoglycanen)
hydrofobe, ongeladen aminozuren à moeilijk - Kleine blaadjes (GAGʼs)
oplosbaar in water en bindt niet aan de
proteoglycanen. De halfwaardetijd van GAGʼs is 1,9-9,2 dagen
De halfwaardetijd van collageen is 200-500 dagen
Aan de buitenzijde van de vezels liggen verspreid
microfibrillen, waaronder fibrilline. Bij de vorming Het nut van negatief geladen eiwitten:
van elastinevezels verschijnen eerst de fibrillines, 1. Er ontstaat onderlinge afstoting van gelijk
waarna elastine zich in de bundels fibrilline afzet. ladingsgroepen voor dat de GAGʼs en de
proteoglycanen waaraan ze gebonden zijn
Op latere leeftijd kan een neerslag van zich strekken in de matrixruimte à groot
calciumfosfaat (verkalking) de elasticiteit van de gebied waarop ze hun invloed kunnen laten
vezels doen afnemen. Wanden van aders rekken niet gelden.
meer à verhoogde bloeddruk. 2. Trekt een grote hoeveelheid water aan.
Binding is sterk genoeg dat het water tijdens
3.3.3 Proteoglycanen belasting er niet uit kan worden geperst.
Proteoglycanen zijn moleculen die de matrixgel 3. De collagene vezels rangschikken met hun
vormen, ze zijn de verbindende factor tussen de positieve ladingen zich in de matrix op
vezels, de cellen en het water. De moleculen hebben geleide van de negatieve groepen tussen de
de eigenschap dat ze veel water kunnen binden en proteoglycanen. (zie afbeelding) Bij
bindweefselvezels zowel kunnen koppelen als belasting wordt het collageen in de matrix
scheiden. De proteoglycanen die door de fibroblast verplaatst, maar door de ladingen gestuurd
gemaakt worden, kunnen zeer uiteenlopende en gestabiliseerd.
eigenschappen hebben, afhankelijk van hun plaats
en functie die van ze gevraagd wordt.
De grootte van de moleculen verschilt per weefsel.
In kraakbeen vormen ze uitgebreide complexen, in
bot zorgt de botkalk voor de stabilisatie van het
collageen en zijn de proteoglycanen maar klein.
Om het water goed te binden moeten
proteoglycanen ruimtelijk grote moleculen zijn.
Wanneer delen lang niet gebruikt nemen de
Proteoglycanen zijn opgebouwd uit een centrale proteoglycanen aanzienlijk af. De verzwakking is het
eiwitketen met daarop zijdelings geplaatste ketens gevolg van verminderde stabilisatie en sturing van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evamuller. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,97. Je zit daarna nergens aan vast.
