Bindweefselbeschadiging en herstel
Hoofdstuk 10
10.1 Inleiding de fysiologische grenzen beschadigt namelijk cellen
Regeneratie van weefsels bij de mens is nauwelijks en bloedvaten.
mogelijk. Uitzonderingen hierop zijn weefsels, zoals
de opperhuid, de lever en de axonen van De ontstekingsreactie is acuut en volgt een vast
doorgesneden zenuwvezels na een zenuwletsel. patroon. Twee acties zijn direct noodzakelijk:
Grote letsels zullen altijd tot een bepaald verlies stolling en zwelling. Hierdoor stopt de bloeding uit
van vorm en functie leiden. Cellen of weefsels beschadigde vaten en verwijden de intacte
kunnen wel vervangen worden, maar organen of bloedvaten in de omgeving. Het doel is namelijk om
orgaansystemen niet. Het succes van reparaties is vocht en witte bloedcellen in de wond te brengen.
wisselend, omdat de verschillende weefselsoorten
ook verschillende herstelcapaciteiten hebben. 10.3.1 Bloedstolling
De stollingsreacties leiden in verschillende stappen
tot de vorming van fibrine en een stolsel dat
10.2 Complex proces bestaat uit onoplosbare fibrinedraden. Die vormen
Een ontsteking is een complex van fysiologische
een netwerk dat de beschadigde ruimte overspant.
processen dat onontbeerlijk is voor weefsel herstel
Fibronectinemoleculen zorgen ervoor dat de
en littekenvorming.
fibrinedraden aan het omringende wondweefsel
vastkleven. Dit klimrek wordt door macrofagen
“Het ontstekingsproces is de fysiologische reactie gepruikt om zich te verplaatsen en in een later
van weefsel op een lokaal letsel” stadium ook door de fibroblast.
Het eerste doel is plasma, witte bloedcellen en
De draden zorgen ook voor een lichte bijdrage aan
fibroblasten snel naar de plaats van verwonding te
de treksterkte van het wondgebied en de contractie
brengen:
van het fibrinenetwerk leidt tot een verkleining van
- De beschadiging en ontstekingsreactie
het wondoppervlak. Bloedplaatjes die uit de
activeren het hele lichaam met een lawine
bloedbaan lekken, verplaatsen de fibrinedraden.
van specifieke moleculen uit alarmcellen.
- Er komen weefselfactoren uit beschadigd
Trombine is het stollingsproduct en heeft zowel
weefsel en matrix vrij.
invloed op de vorming van de fibrinedraden, maar
- Stoffen treden uit de beschadigde is ook een alarmstof die macrofagen en
bloedbaan.
fibroblasten aantrekt.
Er gaan berichten naar omliggende weefsels,
bloedvaten, het zenuwstelsel, immuuncellen en
Vaatverwijding is noodzakelijk om ervoor te zorgen
fibroblasten. De chemische boodschap zet
dat plasma met stollingsfactoren in de
processen in gang met de volgende belangrijke
intracellulaire ruimte tussen cellen en collageen
doelen: kan lekken, en ook triggert dit macrofagen en
- Eventuele bacteriële indringers moeten
fibroblasten.
verwijderd worden.
- Het beschadigd weefsel moet opgeruimd
10.3.2 Pijn en zwelling
worden.
Bij elk weefselletsel komen ontstekingsmediatoren
- Het aanzetten van de productie van nieuw (cytokinen) uit immuuncellen, beschadigde cellen
bindweefsel is noodzakelijk voor het
en de bloedbaan vrij. De specifieke eiwitten uit de
uiteindelijke functieherstel.
bloedbaan heten kininen. De chemische
boodschappers zorgen er onder andere voor dat
10.3 Ontstekingsfase immuuncellen en reparatiecellen weten dat ze
Symptomen van de ontstekingsfase zijn: actief moeten worden en waar ze moeten zijn.
- Rubor (roodheid)
- Tumor (zwelling) Mastcellen:
- Calor (warmte) Mastcellen (mastocyten) zijn gevuld met allerlei
- Dolor (pijn) alarmsoffen. Tijdens het trauma komt er
De ontstekingsreactie met zwelling en pijn zorgt mechanische druk op de mastcellen à mastcellen
ervoor dat de functie die gevraagd wordt van (bv gaan kapot à mastcellen laten cytokinen vrij. De
de enkel) niet meer uitvoerbaar is. Beperking in cytokinen bestaan onder andere uit: histamine,
functie is functio laesie. Weefsel belasten voorbij serotonine en heparine.
, Histamine à verwijding van de kleine adertjes en 10.3.3 Invasie van cellen
terugtrekking van de randen van de Bij ontstekingsprocessen zijn vooral granulocyten
endotheelcellen à adertjes raken lek à vocht betrokken. Ze bevatten korrels met enzymen die
treedt naar buiten in de intracellulaire ruimte. alle componenten van een bacterie verteren.
Heparine remt de bloedstolling.
Granulocyten
Bradykinine: Granulocyten worden door ontstekingsmediatoren
Wordt als inactief molecuul door het bloed aangelokt. Doordat de stroming van het bloed
meegevoerd. Bij weefselschade wordt het minder sterk is kunnen ze zich aan de vaatwand
geactiveerd door een stollingsfactor en een enzym. vastzetten. Ze zijn erg vervormbaar waardoor ze
Bradykinine veroorzaakt pijn doordat het vrije tussen de kleinste opening kunnen kruipen. Om te
zenuwuiteinden intensief stimuleert. zorgen dat plasma-eiwitten en rode bloedcellen niet
kunnen volgen, fungeren ze als een soort plugje.
Prostaglandine:
Beschadigde weefselcellen en endotheelcellen van De gestoorde circulatie in het wondgebied
capillairen verliezen essentiële vrije vetzuren die veroorzaakt een lokaal lage zuurstofspanning à
worden omgezet tot prostaglandine E (PGE) en suikers à lactaat à PH daalt en er ontstaat
prostacycline. De stoffen verlagen de verzuring (weefselacidose) à H+ -ionen binden aan
prikkeldrempel van vrije zenuwuiteinden; GAGʼs à waterig milieu à vrij bewegende cellen
hyperalgesie. Ook zorgen de stoffen voor het kunnen zich in ontstoken weefsel goed verplaatsen.
verwijden van de bloedvaten, vasodilatatie.
Granulocyten zijn goed bestand tegen een lage
Vrije ongemyeliniseerde zenuwuiteinden geven deze zuurstofspanning. Ze nemen bacteriën op d.m.v.
prikkel door aan het ruggenmerg en de hersenen. fagocytose. De cellen gaan dood na fagocytose.
Tegelijkertijd scheiden ze aan hun perifere
uiteinden ʻsubstance Pʼ in het weefselvocht af. Dit Granulocyten zijn te klein om de bloedstolsels,
prikkelt de omringende zenuwvezels, maar ook weefselresten en beschadigde bindweefsel-
mestcellen. componenten te verwijderen. Door het sterven van
granulocyten komen er cytokinen vrij die
In het weefsel zelf ligt de prioriteit bij de zwelling. granulocyten, maar ook weefselmacrofagen
De ontstekingsmediatoren hebben een onmiddellijk oproepen.
effect op het vaatstelsel.
Macrofagen
De ontstekingsmediatoren (histamine, bradykinine Macrofagen worden in het beenmerg aangemaakt
en prostaglandinen) veroorzaken vasodilatatie in en heten dan ʻmonocytenʼ. Ze leiden een
alle lokale vaten: arteriolen (slagaders), capillairen sluimerend bestaan. Macrofagen reageren een
(haarvaten) en venulen (klein bloedvat). Hierdoor stuk trager dan granulocyten en het kost ze veel
ontstaat roodheid en warmte, maar dit is niet het langer (een dag) om bij de weefselschade te
doel. Door de vaatverwijding wordt het bloed komen; ze verplaatsen zich langs collagene vezels
sneller door het weefsel getransporteerd en het en fibrinedraden. Macrofagen hebben naast de
aangevoerde bloed verwarmt het weefsel (soms is functie fagocyteren de belangrijke taak om
het doel ook lekkage). overtollig en beschadigd weefselmateriaal uit het
wondgebied te verwijderen.
Zwelling in het wondgebied ontstaat door het
lekken van adertjes (venulen). Door de histamine Om de bindweefselcomponenten te verwijderen,
en de stollingsfactor trombine laten delen van de scheiden de macrofagen tijdens de ontstekingsfase
celranden met naburige cellen los van elkaar. De enzymen uit. Daarnaast bepalen ze de voortgang
cellen contraheren hierdoor en de cellen sluiten van het ontstekingsproces door de grote variatie
niet meer volledig op elkaar aan. Door de kleine aan cytokinen. Het is essentieel dat sommige
openingen kan plasma met opgeloste stoffen snel cytokinen speciaal zijn gericht op het oproepen van
naar het weefsel lekken (exsudatie). Het fibroblasten en dat er een prikkel is voor de
omringende weefsel zwelt op. vorming van nieuwe capillairen (angiogenese).
Prostaglandinen en het weefselhormoon ʻvascular Bij ernstige weefseltraumaʼs of operaties
endothelial growth factorʼ (VEGF) nemen de rol van veroorzaken de macrofagen koorts door bepaalde
histamine na korte tijd over om de zwelling cytokine. Activerende weefselmediatoren hebben
langdurig te kunnen onderhouden. een korte halfwaardetijd en worden afgevoerd door
de lymfestroom. Macrofagen scheiden ook stoffen
af die de ontsteking weer afremmen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evamuller. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
