Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 21 biologie vwo 6 nectar
samenvatting van hoofdstuk 21 biologie nectar vwo 6
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Bio hoofdstuk 2121.1 geen indringers
Dekweefsels vormen samen als fysieke barrière een mechanische afweer. Deze weefsels bestaan uit
een laag nauw aaneengesloten cellen, waar grote moleculen en ziekteverwekkers niet doorheen
kunnen. Dit is dus in de wanden van darm, maag en longen enz.
- Je huid heeft opperhuid als dekweefsel. Buitenste laag van opperhuid is hoornlaag en dat is
een laagje dode, verdroogde cellen. Bij een wondje in de huid kunnen huidbacteriën
binnendringen en ontstekingen veroorzaken.
Vanuit basale membraan groeit afslijtende opperhuid aan. De basale membraan in dun
en bestaan uit stamcellen.
- Onder opperhuid bevindt zich lederhuid. Deze laag bindweefsel bestaat uit elastische vezels,
die de huid soepel maken en bevat veel zintuigjes. Daaronder bevindt onderhuids
vetweefsel, als warmte- isolatie.
Melanocyten, de pigmentvormende cellen in de basale cellen laag hebben lange uitlopers met
korrels melanine. Dat pigment hoopt op om de kernen van naburige cellen en beschermt het DNA.
Als dat niet gebeurt dan kan DNA beschadigen door uv.
Slijmvlies= cellaag aan binnenkant organen en hier blijven bacteriën en stof in plakken. Andere
dekweefselcellen van luchtwegen hebben trilharen, die door gecoördineerde bewegingen de
vervuilde slijm richting keelholte afvoeren en dan slik je het in.
- De meeste bacteriën overleven de biochemisch barrière van de maag niet.
- Dankzij bacteriedodende werking van lysozym beschermt traanvocht ogen tegen
ziekteverwekkers.
Bij planten zijn stekels een vorm van mechanische afweer. Dit werkt alleen niet tegen kleinere
dieren, maar om ook die weg te houden kost het de plant te veel energie. Het verlies van energie van
kleine dieren weegt niet op tegen de energie die het kost om het ertegen te beschermen.
- Andere planten hebben holtes met bv. mieren die alle dieren die bv. de boom raken bijten.
En de boom levert nectar en eiwitten aan mieren -> mutualisme.
Andere planten hebben chemische afweer, deze planten maken stoffen aan waarmee ze zich
beschermen. Stoffen die niet lekker ruiken of niet lekker smaken.
- Aantal planten ook giftige en bijtende zoals brandnetels.
Planten herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren in celmembraan. Dat leidt tot
sluiten huidmondjes en dat verhindert dat er nog meer binnenkomen.
- Als er toch zijn binnenkomen dan maakt de plant NO en dit zorgt ervoor dat het blad en de
ziekteverwekker afsterft en de plant overleeft.
Als er toch vraat plaatsvindt dat scheidt de plant geurstoffen uit. Als die bij andere onbeschadigde
planten komen, maken ze vies smakende stoffen aan om zich te beschermen. De geurstoffen werken
dus als waarschuw signalen. Ook sommige carnivoren kunnen uitgescheiden stoffen waarnemen. Zij
gaan naar aangevreten plant toe op zoek naar kevers en rupsen.
- Doordat plant hulp krijgt van natuurlijke predatoren is er grotere kans op overleven.
Sommige planten gaan een stap verder en maken nectar voor dieren om op te eten. Dit doen ze
echter als ze al beschadigt zijn. Deze lokstoffen zet de plant de vijanden van zijn vijand in om zichzelf
te beschermen.
, 21.2 niet-specifieke afweer
Bacteriën hun cirkelvormig chromosoom (DNA) ligt los in het grondplasma. Ze hebben ook kleine
cirkelvormige DNA-moleculen: plasmiden. Het zijn ook prokaryoten.
- Je microbioom: in en rond je lichaam leven miljarden bacteriën. Veel zijn nuttige en goede
bacteriën die ook schadelijke bacteriën weghouden.
Er zijn vele bacteriën in je omgeving die giftige stoffen maken en je daarmee kunnen infecteren.
Sommige ziekteverwekkers zijn eukaryoten, dus met celkern en andere organellen. Bv parasieten,
deze kunnen ongeslachtelijk voortplanten in lever van de mens en dringen rode bloedcellen binnen.
Na het vermeerderen in bloedcel gaan ze eruit om in de maag te versmelten tot zygote, waaruit
nieuwe parasieten ontstaan.
Virussen maken gebruik van cellen om zich te vermeerderen. Het deeltje bestaat uit erfelijk
materiaal met daaromheen een eiwitkapsel en soms nog virusenvelop (=membraan van eiwitten
afkomstig gastheer en virus).
- De eiwitten van virussen hechten aan receptormolecuul van gastheercel. Het virus kan
vervolgens het membraan in en bij RNA wordt DNA gevormd door reverse transcriptase. Dit
vertaalt RNA naar enkelstrengs DNA en met DNA polymerase ontstaat dubbelstrengs DNA.
Daarna integreert het als DNA in DNA gastheercel en door transcriptase en translatie
ontstaan er nieuwe virusdeeltjes.
Niet-specifieke afweer= de afweer in het bloed, dus interne milieu. Dit wordt gedaan door witte
bloedcellen en bloedeiwitten dat lichaamsvreemde deeltjes onschadelijk maken. Er is dus een
verschil tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd.
- Om al je lichaamscellen zitten moleculen aan de buitenkant. Die stukjes zijn
afbraakproducten van oude eiwitten die de cel zelf heeft gemaakt. Hete zijn antigenen:
moleculen die het afweersysteem kunnen activeren. Met behulp van MHC-I-moleculen zijn
de antigenen bevestigd aan celmembraan.
MHC-I-moleculen zijn een soort vlaggenstokken waaraan de antigenen hangen. Hierdoor
maakt het zich herkenbaar als lichaamseigen. De MHC-I-moleculen zijn verschillend bij
ieder persoon en helpen dus mee aan herkennen lichaamseigen cellen.
Op vreemde antigenen volgt een reactie. Na besmetting maakt cel ook viruseiwitten die met
MHC-I-moleculen op membraan staan. Nu is de cel herkenbaar als geïnfecteerd.
Eiwitten van het complementsysteem ruimen vreemde of geïnfecteerde cellen op, dit zijn in totaal
meer dan 30 verschillende typen. Als zo’n eiwit in contact komt met ziekteverwekker start een
cascade aan chemische omzettingen, met drie mogelijke reacties:
1. Complementeiwitten stimuleren productie cytokinen. Deze hechten aan cellen van
dichtstbijzijnde bloedvatwand en markeren plaats infectie. Cytokinen hebben ontspannende
werking op spiercellen, dus meer bloed op plaats van infectie. Ook neemt ruimte tussen
epitheelcellen en haarvaten toe. Hierdoor kunnen macrofagen makkelijker bij infecties
komen.
- Macrofagen zijn witte bloedcellen die alles opruimen wat niet in het lichaam thuis hoort.
2. Complementeiwitten vormen laagje eiwitten, dan aan oppervlak ziekteverwekker bindt=
opsonisatie. Daardoor kunnen macrofagen makkelijker opruimen.
3. Complementeiwitten perforeren celmembraan bacterie en bacterie gaat dood: lysis.
Om complementeiwitten te reguleren bevat bloedplasma controle-eiwitten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper senneidsardi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen