Week 5: Seksuele ontwikkeling, seksuele identiteit en culture diversiteit
H1 Seksualiteit in perspectief
Zie week 1
H8 Seksuele opwinding
Zie week 1
H9 Seksualiteit en de levenscyclus: kindertijd en adolescentie
Seksualiteit is een levenslang proces wat zich van geboorte tot het einde
ontwikkeld ‘lifespan development’
§1 Databronnen
Welke wetenschappelijke gegevens zijn beschikbaar over seksueel gedrag van
kinderen en adolescenten?
Kinsey-rapport
NHSLS
Zie voor verdere toelichting H3.
Vragenlijsten waarbij volwassenen ondervraagd worden over hun seksuele
gedrag in de kindertijd leveren ook relevante informatie op. Echter doe je in dit
geval wel een beroep op iemands geheugen, wat niet altijd even betrouwbaar is.
Een alternatief kan zijn om kinderen te interviewen over hun seksuele gedrag en
te observeren. Maar dit is vaak ethisch niet verantwoord…
Om deze reden zijn onderzoeken naar het seksuele gedrag van kinderen en
adolescenten meestal gebaseerd op vragenlijsten of interviews. Vrijwel geen
enkele onderzoeker heeft systematische, directe waarnemingen gedaan.
§2 De kindertijd en de voorschoolse jaren (geboorte tot 4 jaar)
Voor 1890 dacht men dat seksualiteit plotseling ontstond in de puberteit.
Sigmund Freud beweerde daarna dat kinderen seksuele driften hebben. Nu
weten we dat een baby vanaf de geboorte al een seksuele reactie kan vertonen.
De eerste intieme relatie die de meeste kinderen ervaren is met hun moeders (en
vaders).
§2.1 Hechting
De kwaliteit van de relatie met ouders kan erg belangrijk zijn voor latere seksuele
en emotionele relaties van het kind. Hechting begint bij de ouders, begint direct
na de geboorte en duurt de hele kindertijd. Het vormt zich door te knuffelen en
andere vormen van lichamelijk contact. Later bereidt het zich uit tot andere
bekende mensen.
Onderzoek toont aan dat de hechtingsstijl van volwassenen vergelijkbaar is met
het soort gehechtheid wat ze in hun kindertijd hebben ervaren.
§2.2 Zelfstimulatie
Baby’s ontdekken tussen 6-12 maanden per toeval hun geslachtsdelen. Wanneer
hun coördinatie verbeterd en met 15-19 maanden strelen ze geregeld hun eigen
, Samenvatting Sexology 2021
geslachtsdelen. Orgasmes door zelfstimulatie zijn op deze leeftijd ook mogelijk,
alleen kan een jongen voor zijn puberteit niet ejaculeren.
§2.3 Kind-kind ontmoetingen
Baby’s en jonge kinderen zijn erg op zichzelf gericht. Vanaf 4-5 jaar worden ze
socialer en spelen ze ook seksuele spelletjes. Over het algemeen houdt dit niet
meer in dan het tonen van de eigen geslachtsdelen, naar die van de ander kijken
en misschien een beetje aanraken.
Sommige kinderen leren voor het eerst over heteroseksueel gedrag door te zien
of te horen dat hun ouders seks hebben. Freud geloofde dat dit de latere
psychoseksuele ontwikkeling van het kind kon remmen. Echter bleek hier geen
bewijs voor te zijn.
Ouders rapporteren in 20% van de gevallen dat ze wel eens betrapt zijn door hun
kind. Vaak reageert het kind nieuwsgierig, giechelend of verlegen en het sluiten
van de deur.
§2.4 Seksuele kennis en interesse
Tijdens de voorschoolse jaren raakt een kind meer geïnteresseerd in seks en
ontwikkelt het een simpel begrip over sommige seksuele aspecten. Hoewel hun
kennis erg vaag blijft…
Peuters vinden de borsten van hun moeder maar wat interessant en meisjes
proberen net als jongens staand te plassen. Kinderen zijn in deze leeftijdsfase
vaak erg aanhankelijk en willen veel knuffelen met hun ouders.
Het is belangrijk om te onthouden dat het seksspel van kinderen op deze leeftijd
gedreven wordt door nieuwsgierigheid en deel uitmaakt van de algemene
leerervaringen van het kind.
§2.5 Kennis over geslacht
Rond 2,5-3 jaar weet een kind welk geslacht hij/zij is, de eerste stap in het
ontwikkelen van een genderidentiteit.
Tussen 3-4 jaar weten kinderen niet wat het genitale verschil is tussen mannen
en vrouwen.
In de leeftijd van 4-6 jaar zijn de ideeën over gender onveranderlijk.
Wanneer een kind zich niet identificeert met zijn/haar biologische geslacht,
vertoont het gender overschrijdend gedrag. Dit kan op z’n vroegst duidelijk
worden als het kind 2 jaar oud is.
§3 Kindertijd (5-11 jaar)
Hoewel Freud beweerde dat een kind in de latente fase geen seksuele driften laat
zien. Echter blijkt dat bij de meeste kinderen de seksuele interesse blijft.
, Samenvatting Sexology 2021
Adrenarche is de rijping van de bijnieren, vindt plaats rond de leeftijd van 8-10
jaar en zorgt voor verhoogde niveaus van androgenen. Dit is ook in verband te
brengen met de eerste seksuele gevoelens van aantrekking tot een ander, zowel
bij heteroseksuelen als homoseksuelen.
§3.1 Masturbatie
Tijdens de kindertijd doen veel kinderen ervaring op met masturbatie. Vaak
beginnen jongens hier eerder mee dan meisjes. 40% van hen rapporteert een
orgasme te hebben gehad voor de leeftijd van 12. Voor meisjes geldt dat in 20%
van de gevallen.
Jongens en meisjes leren op andere manieren over masturbatie. Jongens horen of
zien het van andere jongens. Meisjes leren het vaak tijdens zelfontdekking.
§3.2 Heteroseksueel gedrag
Over het algemeen is er weinig heteroseksueel gedrag tijdens de kindertijd,
vooral omdat jongens en meisjes zich zo duidelijk in twee groepen verdelen. In
deze periode horen ze vaak voor het eerst over heteroseksuele
geslachtsgemeenschap. Waar vaak vol ongeloof op wordt gereageerd.
§3.3 Seksueel gedrag van hetzelfde geslacht
Het is belangrijk om seksueel gedrag van hetzelfde geslacht te zien als normaal
onderdeel van de seksuele ontwikkeling van kinderen. Doordat ze in deze leeftijd
de meeste tijd doorbrengen met leden van hun eigen geslacht, is het logisch dat
de seksuele ontdekking ook met kinderen is van hetzelfde geslacht.
§3.4 Seksuele kennis en interesse
Kinderen leren al vroeg dat seks tussen man en vrouw de norm is.
heteronormativiteit
§3.5 De seksualisering van kinderen
Seksualisering is het proces waarin:
De persoon alleen gewaardeerd wordt vanwege de seksuele
aantrekkingskracht of gedrag.
De persoon wordt vastgehouden aan een norm die fysieke
aantrekkelijkheid gelijkstelt aan sexy zijn.
De persoon is seksueel geobjectiveerd.
Seksualiteit ten onrechte aan een kind wordt opgelegd.
Voorbeeld: missverkiezingen voor jonge meisjes, seksuele intimidatie,
geseksualiseerde producten en kleding, tv-shows, games.
Deskundigen zijn bang dat seksualisering leidt tot een verminderd gevoel van
eigenwaarde en ontevredenheid over het lichaam, omdat men niet voldoet aan
de culturele norm van een sexy uiterlijk.
Er zijn veel verschillende manieren om seksualisering tegen te gaan.
§4 Adolescentie (12-18 jaar)
Enerzijds is seksualiteit een normatief onderdeel van de groei en ontwikkeling
van adolescenten. Anderzijds is niet alle seks van adolescenten ook goede seks.
Vaak licht de nadruk op dit negatieve aspect, omdat het negatieve gevolgen kan
hebben voor het individu, het gezin en de bredere samenleving.
, Samenvatting Sexology 2021
Hier richten we ons juist vooral op het normatieve aspect van seksuele
ontwikkeling. De verhoogde seksuele interesse tijdens de adolescentie kan
verklaard door een aantal factoren:
Lichamelijke veranderingen en het besef daarvan
Verhoogde niveaus van geslachtshormonen
Grotere culturele nadruk op seks
Een theoretische idee over hoe hormonen en sociale krachten kunnen
interacteren als invloed op de seksualiteit van adolescenten:
Zowel sociale – als biologische factoren zijn sterk bij de seksualiteit van
adolescenten. Uit onderzoek blijkt dat het testosteronniveau impact heeft op de
seksualiteit van adolescenten. Sociaal psychologische variabelen zoals
vaderafwezigheid bij meisjes en kerkbezoek interacteren met de biologische
effecten. In sommige gevallen onderdrukken ze deze, in andere gevallen
stimuleren ze deze.
§4.1 Masturbatie
Volgens de gegevens van Kinsey is er een sterke toename in de incidentie van
masturbatie bij jongens tussen de 13-15 jaar. Veel meisjes beginnen ook te
masturberen tijdens adolescentie, maar de incidentie hiervan spreidt zich meer
uit. Recente studies laten vergelijkbare resultaten zien.
Houding ten opzichte van masturbatie
In de 20e eeuw ging men heel anders tegen masturbatie aankijken,
waardoor adolescenten tegenwoordig veel meer informatie krijgen over
masturbatie.
Vroeger dacht men dat masturbatie krankzinnigheid veroorzaakte. De
houding t.o.v. masturbatie is nu aanzienlijk positiever. Het wordt nu zelfs
gebruikt als vorm van therapie.
§4.2 Seksueel gedrag van hetzelfde geslacht
Uit onderzoek blijkt dat meisjes meer bereid zijn om zich bezig te houden met
orale seks met hetzelfde geslacht dan jongens. Volgens deskundigen is de
adolescentie de periode waarin iemands identiteit ontwikkeld en stabiliseert. Het
proces van zelfidentificatie als persoon met een andere geaardheid vindt
doorgaans plaats tussen 14-21 jaar.
§4.3 Heteroseksueel gedrag
In de midden- en late adolescentie hebben steeds meer jongeren heteroseksuele
seks. Over het algemeen wordt er een seksueel script gevolgd om de volgorde
van handelingen te bepalen. Variaties kunnen optreden o.b.v. factoren als sociale
klasse en etniciteit. Deze verschillen zien we ook terug in verschillende culturen
over de hele wereld.
Opvallend is wel dat de incidentie van geslachtsgemeenschap tijdens de
adolescentie de afgelopen decennia in veel landen is toegenomen. Jongeren
staan door de modernisering steeds minder onder invloed van de familie etc.
§4.4 Te vroege seks
In sommige gevallen komt seks te vroeg in de adolescentie voor.
Deskundigen vinden dat seks op een leeftijd van 15 jaar of jonger een aantal
risico’s met zich meebrengt. Zo is er een verhoogd risico op onveilige seks, en
seks met meer dan één partner.
Factoren die vroege seks voorspellen zijn:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IsaN99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.