Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben (art. 5:1 BW).
Het eigendomsrecht is niet onbeperkt.
Kenmerken van het eigendomsrecht:
- Eigendom is het volledigste recht. Het eigendomsrecht is het sterkste recht en het meest
omvattende.
- Eigendom is nooit dochterrecht. Eigendom is nooit een beperkt recht in de zin van art. 3:8
BW. Uit het eigendomsrecht kunnen wel beperkte rechten worden afgeleid. Zo kan de
eigenaar zijn recht bezwaren met een recht van vruchtgebruik.
- Eigendom bergt in de kiem alle zakelijke rechten in zich. De eigenaar kan zijn eigendomsrecht
bezwaren met beperkte (zakelijke) rechten.
- De bevoegdheden van de eigenaar vormen een eenheid. De eigenaar mag zijn recht niet
splitsen in juridische bevoegdheden van verschillende aard die dan vervolgens als
zelfstandige rechten worden beschouwd. Men kan die bevoegdheden slechts afsplitsen door
de vestiging van een dochterrecht zoals bijvoorbeeld het recht van vruchtgebruik. Men kan
wel het totaal van zijn bevoegdheden aan een ander overdragen op de in art. 3:84 BW
genoemde wijze.
- Absolute karakter en droit de suite. Het eigendomsrecht is een absoluut recht. Anders dan
een relatief recht kan het eigendomsrecht in beginsel tegenover iedereen worden
ingeroepen, terwijl een relatief recht in beginsel slechts tegenover één persoon geldend
gemaakt kan worden. Met droit de suite wordt bedoeld dat dit recht de zaak waarop het rust
volgt.
Het recht van eigendom omvat de door de rechtsorde erkende bevoegdheid van een persoon om,
met inachtneming va de wettelijke en op ongeschreven recht berustende beperkingen, een zaak uit
eigen macht te bezitten, exclusief te gebruiken en erover te beschikken.
Uit art. 5:1 BW volgt dat de eigenaar de bevoegdheid heeft om van de zaak vrij gebruik te maken. Dit
wil zeggen dat de eigenaar van niemand toestemming nodig heeft en dat hij in beginsel de zaak naar
eigen inzicht kan gebruiken.
De bevoegdheid tot vrij gebruik is een exclusieve bevoegdheid. Dit betekent dat de eigenaar niet
behoeft te dulden dat een ander op enige wijze van de zaak gebruikmaakt, tenzij deze volgens de wet
een toekomend recht heeft.
Het eigendomsrecht is overdraagbaar (art. 3:83 BW). Men zou dit kunnen zien als de meest
verstrekkende bevoegdheid die de eigenaar toekomt. Ook de bevoegdheid tot het vestigen van
beperkte zakelijke rechten of het verlenen van persoonlijke rechten met betrekking tot het voorwerp
van eigendom is belangrijk.
De eigenaar van een zaak is bevoegd haar van eenieder die haar zonder recht houdt, op te eisen, zo
bepaald art. 5:2 BW. Met de revindicatie vordert men niet zijn eigendom terug, maar het bezit van de
zaak. De revindicatie stelt namelijk dat men nog eigenaar is.
De revindicatie gaat verloren door een tijdsverloop va twintig jaar (art. 3:306 BW). De revindicatie
kan niet worden gescheiden van het eigendomsrecht (art. 3:304 BW).
, Art. 3:105 BW bepaalt dat na verjaring van de revindicatie de bezitter eigenaar wordt van het goed,
ook al was zijn bezit niet te goeder trouw. De dief kan dus wel eigenaar worden, maar dan moet de
dief wel als juridisch bezitter aangemerkt worden.
Met de vordering de moderne actio negatoria kan de eigenaar zich verzetten tegen inbreuken die
niet gepaard gaan met bezitsverlies. Het is de goederenrechtelijke actie waarmee de eigenaar kan
optreden tegen niet met depossedering gepaard gaande inbreuken op zijn eigendomsrecht.
Er zijn beperkingen aan het eigendomsrecht (art. 5:1 lid 2 BW). De eigenaar moet rekening houden
met de (zakelijke en persoonlijke) rechten van anderen. En hij is gebonden aan de uit het
ongeschreven recht voortvloeiende beperkingen.
Verder zijn er nog talloze wettelijke regels die de eigenaar beperken in de uitoefening van zijn
bevoegdheden (bijv. 5:50 en 5:42 BW).
Het vrije gebruik van de eigendom wordt uiteraard beperkt voor zover door de eigenaar aan anderen
zakelijke of persoonlijke rechten zijn verleend (bijv. vruchtgebruik).
Ook uit het ongeschreven recht kunnen beperkingen voortvloeien.
Het al dan niet onrechtmatig veroorzaken van hinder (art. 5:37 BW) wordt gekoppeld aan het inbreuk
maken op het eigendomsrecht.
Artikel 5:37 behandelt het burenrecht.
De criteria voor onrechtmatige hinder hangt af van de omstandigheden, maar er valt wel iets over te
zeggen:
- Plaatselijke omstandigheden: het verbranden van hout op het platteland is gebruikelijk en
dus rechtmatig maar het verbranden van hout in je achtertuin niet en dus onrechtmatig.
- Wie zat er eerst? Wie een boomkwekerij naast een weiland begint moet rekening houden
met overwaaiend graszaad. Als je er later komt moet je rekening houden met anderen.
- Het algemeen belang: het algemeen belang vraagt soms dat we bepaalde hinderlijke
gevolgen accepteren (geluid spoorlijn, vliegtuig).
- Het aantrekken van de belangen van de schadelijder: soms komt op de schadelijder de
verplichting te rusten om schadebeperkende maatregelen te nemen, bijvoorbeeld door een
financiële tegenmoetkoming.
Misbruik van (eigendoms)recht komt ter sprake in zoverre men door gebruik te maken van zijn
eigendom een ander onrechtmatig kan benadelen.
Criteria misbruik van recht (art. 3:13):
- Het gebruiken van de bevoegdheid voor een ander doel dan waartoe die bevoegdheid is
verleend.
- Het handelen met de bedoeling om een ander te benadelen zonder dat men daarbij zelf een
redelijk belang heeft.
- Het handelen in een situatie waarin er sprake is van een te grote onevenredigheid tussen het
persoonlijk belang dat men dient en het belang van de ander dat men schaadt.
Welke situaties?
We kunnen onderscheid maken tussen een aantal situaties waarin er sprake is van misbruik van
bevoegdheid:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suuskrebbers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,94. Je zit daarna nergens aan vast.