Moraliteit en ethiek
Moraliteit?
Gaat over de manier waarop mensen met elkaar omgaan.
Wat mag wel en wat mag niet in de omgang van anderen?
Wat is het juiste om te doen?
Ethiek?
Denken over moraliteit.
Belangrijk: theorieën scherpen ons denken!
Moraliteit
Geheel aan normen, waarden en houdingen dat het gedrag van mensen reguleert met het
oog op de belangen en het welzijn van anderen
1. waarden
Een waarde geeft aan wat je goed, gewenst en waardevol acht
Abstract: principes en idealen
Het geeft richting aan je handelen
Pas zichtbaar in handelen van mensen
Voorbeeld: waarheid, vriendschap, trouw
Waarden
Morele waarden (persoonswaarden)
Definiëren wie je bent of wilt zijn (goed/ slecht mens)
Bv. waarheid, wijsheid, rechtvaardigheid, naastenliefde
Objectwaarden
Geven aan wat je hebt of wilt hebben (bepalen handelen)
Bv. rijkdom, geluk, vriendschap
Kernwaarden Nederlandse rechtsstaat
Vrijheid
Gelijkheid
Solidariteit
(Kern)waarden (instellingen, organisaties en bedrijven)
Caring Curious & Connecting (haagse hogeschool)
Professionaliteit, omgevingsgerichtheid, integriteit, openheid (openbaar ministerie)
Honesty, integrity and respect for people (shell)
Persoonlijke waarden
Welke warden zijn voor jou belangrijk
1
, Waarom is die vraag belangrijk
- Eigen (kern) waarden werken door in de persoonlijke integriteit en raken ook aan de
professionele integriteit
-is er voldoende match tussen jou en je functie?
-is er voldoende match tussen jou en je werk?
- Belangrijk om de juiste “taal” te leren spreken
“Dit voelt niet goed” is niet voldoende….
Botsing moraliteit -recht
Waarde niet opgenomen in recht
Recht komt niet overeen met waarde
“lawful but awful..”
Ad 2 – normen
Norm is middel om het doel (de waarde) te bereiken of te bewerkstellingen
Voorbeelden
Je doodt niet
Je steelt niet
Je moet eerlijk zijn
Je moet een ander met respect behandelen etc.
Verschil tussen normen en waarde
Waarden Normen
Doel/uitgangspunt Voorwaarden om doel te bereiken
Abstract Regel/ concreet gedrag
Bijv. Bijv.
- Veiligheid/verantwoordelijkheid - Je dient je te houden aan de
in het verkeer maximumsnelheid
- Veiligheid (gezondheid) - Anderhalve meter afstand
Rechtsbeginselen Rechtsregels
Bijv. Bijv.
- Gelijkheid - art. 1 Grondwet
- Rechtvaardigheid - art. 6 EVRM
2
, Moreel pluralisme
Naast elkaar bestaan van verschillende waarden/normen
Bij verschillende mensen
Bij 1 individu
Kan tot conflict leiden
Bijv.
- Bij individu: abortus (recht op zelfbeschikking vs respect voor leven)
- Bij groepen: veiligheid vs privacy
Ad 3 – houdingen
Manier van handelen van een bepaald persoon
Karaktereigenschap (structureel op dezelfde manier reageren)
Karaktereigenschap bepaalt (mede) de morele keuzes die worden gemaakt
Verwachtingspatroon voor toekomstige keuzes
Bijv.
- Lui vs. Doorzetter
- Optimist vs pessimist
- Eigen belang vs algemeen belang
Onderscheid met religie
Religie omvat meer dan alleen morele regels
Religie heeft centraal betekenis verlenend verhaal
Religie kent meestal bovennatuurlijk opperwezen: oorsprong van alle morele regels
Onderscheid met recht
Veel morele regels -> rechtsregels
Je mag niet liegen art. 3:44 BW-bedrog
Je moet je afspraken nakomen art. 6:74 BW wanprestatie
Je mag niet stelen art. 310 Sr
Maar….
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PinkPanter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.