Samenvatting van de behandelde stof tijdens het vak Strafprocesrecht. In de samenvatting wordt ook de verplichte jurisprudentie behandeld. Zelf heb ik een 8,4 gehaald voor dit vak.
Strafprocesrecht
Week 1
Doelen strafprocesrecht
Het strafprocesrecht dient ertoe om te onderzoeken of er inderdaad
een strafbaar feit heeft plaatsgevonden, en als dat zo is, of dat
ook aanleiding geeft tot een reactie. Het hoofddoel van het
strafprocesrecht is zorgen voor de juiste toepassing van het
materiële strafrecht.
Daarnaast heeft het strafproces ook verschillende nevenfuncties. Ten
eerste is sprake van preventie, zowel speciale als generale
preventie. Daarnaast is een nevendoel ook het voorkomen van
eigenrichting. Met dit nevendoel hangt het scheppen van orde samen.
Maatschappelijke onrust kan worden gekanaliseerd. De ordescheppende
functie kan bijvoorbeeld inhouden dat aan het strafbaar feit een
einde wordt gemaakt. Daarnaast kan het slachtoffer ook genoegdoening
halen uit het strafproces. Zij kan onder voorwaarden gebruik maken
van haar spreekrecht en ook een vordering tot schadevergoeding wordt
in het strafproces behandeld.
Het strafprocesrecht moet altijd juiste toepassing als hoofddoel
hebben. Is dat niet het geval, dan kan dit uitermate bezwarend zijn
voor de verdachte.
Bronnen strafprocesrecht
Het eerste artikel van het wetboek van strafvordering bepaalt dat
strafvordering alleen plaatsvindt op de wijze bij de wet voorzien.
Dit betekent dus dat elke handeling een wettelijke grondslag moet
hebben.
Wet in art. 1 Sv duidt op een wet in formele zin. Daarmee wordt
beoogd de opkomst van plaatselijk of regionaal procesrecht te
verhinderen. Daarnaast zorgt een formeel wetsbegrip ook voor hogere
kwaliteit van wetgeving.
Bij de wet voorzien sluit delegatie niet uit. Toch lijkt daar wel
enige terughoudendheid goed voor te zijn.
Art. 1 Sv en art. 107 Gw eisen dat het strafprocesrecht zoveel
mogelijk door de wetgever in formele zin wordt bepaald.
Onder strafvordering worden een aantal dingen verstaan. Ten eerste
gaat het om het proces van de strafzaak. Onder strafvordering valt
echter ook de aanwijzing van de competente instanties. Onder
strafvordering valt ook de vroegsporing.
De belangrijkste bron van het strafprocesrecht is het wetboek van
strafvordering. Daarnaast treft men ook bepalingen aan in de Wet RO.
Wetboek van
Strafvordering Pagina 1 van 26
Wet RO
Grondwet
Bijzondere wetten
Internationale
rechtsinstrumenten
,Ook de grondwet bevat bepalingen die voor het strafprocesrecht
relevant zijn. Daarnaast zijn in tal van bijzondere wetten regels
van strafprocesrecht te vinden, denk bijvoorbeeld aan de politiewet,
de Opiumwet, wet wapens en munitie en de wegenverkeerswet. Ook in
het EVRM en andere internationale rechtsinstrumenten zijn regels van
strafprocesrecht te vinden. Daarnaast komt strafprocesrecht terug in
lagere wetgeving en beleidsregels, jurisprudentie en ongeschreven
recht.
Uitgangspunten en beginselen van Nederlands strafprocesrecht
Uitgangspunten
Rechterlijke Hoor en wederhoor
onafhankelijkheid en Recht op rechtsbijstand
onpartijdigheid externe Recht op vertaling en
openbaarheid vertolking
Vervolginsmonopolie OM Zwijgrecht
Opportuniteitsbeginsel Interne openbaarheid
Strafvorderlijk Externe openbaarheid
legaliteitsbeginsel Onmiddellijkheidsbeginsel
Vermoeden van onschuld
Beginselen van behoorlijk strafprocesrecht
Verbod van willekeur
Vertrouwensbeginsel
Gelijkheidsbeginsel
Beginsel van zuiverheid van oogmerk
Redelijke en billijke belangenafweging
o Proportionaliteit en subsidiariteit
Het opsporingsonderzoek
Het opsporingsonderzoek bestaat uit het vooronderzoek en het
eindonderzoek. Het vooronderzoek bestaat uit het verkennend
onderzoek (art. 126gg – 126ii Sv), het opsporingsonderzoek (art.
132a Sv), onderzoekshandelingen door de rechter-commissaris (art.
181-238 Sv) en strafrechtelijk financieel onderzoek (art. 126-126fa
Sv). Aan het vooronderzoek doen verschillende partijen mee. Ten
eerste is sprake van opsporingsambtenaren in de zin van art. 141 Sv.
Daarnaast is er ook een verdachte. Er is sprake van een
(hulp)officier van justitie en een rechter commissaris.
Na het vooronderzoek moet het OM een vervolgingsbeslissing nemen.
Gaat zij met de zaak naar de rechter of niet? In art. 167 Sv is het
opportuniteitsbeginsel neergelegd. Dit betekent dat het OM zelf mag
beslissen of vervolging moet volgen. Zij kan ook kiezen voor een al
dan niet voorwaardelijk sepot of een buitengerechtelijke afdoening.
Wordt de verdachte gedagvaard? Dan begint het eindonderzoek. Daar
spelen de partijen uit het vooronderzoek ook een rol in. Daarnaast
Pagina 2 van 26
, heb je daar nog verschillende andere partijen. Het gaat dan om de
rechtbank, het slachtoffer, eventuele getuigen en deskundigen. In
principe begint het eindonderzoek bij de rechter in eerste aanleg
(art. 268-366a Sv), daarna kan het eventueel in hoger beroep (Boek
III, art. 404 e.v. Sv) of in cassatie (Boek III, art. 427 e.v. Sv).
Verdenking
Er moet altijd sprake zijn van een verdenking om bijzondere
opsporingsbevoegdheid toe te passen. Van een verdenking is sprake
wanneer er een redelijk vermoeden is van een strafbaar feit
gebaseerd op feiten en omstandigheden.
Verdachte
Iemand kan als verdachte aangemerkt worden als sprake is van een
verdachte in de zin van art. 27 Sv. Daarin is bepaald dat iemand op
twee ‘manieren’ verdachte kan zijn. Het eerste lid gaat over wanneer
de vervolging nog niet is aangevangen, lid 2 over wanneer de
vervolging al wel is aangevangen.
Wanneer de opsporing nog niet is aangevangen zijn er drie vereisten.
Het moet objectiveerbaar, concretiseerbaar en individualiseerbaar
zijn. Concretiseerbaar houdt in dat er sprake moet zijn van een
concreet strafbaar feit, zoals omschreven in het wetboek van
strafrecht of een andere soortgelijke wet. Individualiseerbaar houdt
in dat het concreet te maken moet zijn op een persoon. De persoon
van de verdachte moet dus tot op zekere hoogte aangewezen kunnen
worden. Objectiveerbaar houdt in dat er sprake is van een redelijk
vermoeden van schuld. Dit redelijke vermoeden moet afgeleid worden
uit feiten en omstandigheden. Het kan hier echter ook gaan om
ervaring van opsporingsambtenaren of feiten van algemene bekendheid.
Gaat het om een verdachte op grond van lid 2? Dan is de verdachte
degene tegen wie de vervolging is gericht.
Dwangmiddel
Er zijn verschillende soorten dwangmiddelen te onderscheiden. Ten
eerste zijn er dwangmiddelen met betrekking tot personen, voorwerpen
of plaatsen. Met betrekking tot personen kunnen deze
vrijheidsbeperkend of vrijheidsbenemend zijn. Ook kan er sprake zijn
van steunbevoegdheden. Deze steunbevoegdheden ondersteunen een ander
dwangmiddel. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het
doorzoeken ter inbeslagname.
Dwangmiddelen verschaffen opsporingsinstanties een instrumentarium
om strafbare feiten op te sporen, maar dat gaat wel ten koste van de
fundamentele grondrechter van burgers. Er moet daarom ook goed
gekeken worden naar de rechtsbescherming. De burger moet beschermt
worden tegen misbruik van bevoegdheden en willekeur van de
instanties. Ook moeten de instanties zich houden aan het
legaliteitsbeginsel. De bevoegdheid moet altijd een wettelijke
grondslag hebben.
Pagina 3 van 26
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lindauu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
