Schema Criminologische Theorieën
Wetenschappelijke theorieën zijn voorlopige antwoorden op kennisvragen, gebaseerd op nauwkeurig omschreven samenhangen tussen observeerbare gebeurtenissen.
Klassieke school Routine Activiteiten Criminaliteit is een individuele keuze en wordt bevorderd door 3 factoren:
Rationele dader Theorie (RAT) 1. Aanwezigheid van gemotiveerde dader (motivated offenders)
Motivatie gegeven o Cohen & Felson 2. Aanwezigheid van geschikte doelwitten (suitable targets)
Sociaal contract
Straf restrictief
o Macro 3. Afwezigheid van capabel toezicht (capable guardians)
Zeker & snel o (blz. 346)
Een delict vindt plaats wanneer deze factoren samenkomen in tijd en plaats.
O iedereen Of dat gebeurt hangt af van de routine activiteiten van slachtoffers en daders.
E k/b-afweging
E wetsovertredingen
o Eck Eck’s Triangle
o Macro 1. Handlers: mensen die de dader kent: partner, ouders, broer/zus, leraren, buren, politie
o (blz. 354) 2. Guardians: burgers, guardian van eigen bezit, vrienden mutual protection, politie
Conservatieve crimi 3. Managers: degene verantwoordelijkheid voor een bepaalde plaats: huisbaas, leraar,
Context → individu receptionist, store clerk
Zwaar
Beleidsimplicaties:
• Beïnvloeden van patronen van routine activiteiten
- Natuurlijke strategieën: supporter-vervoer/ extra treinen
- Georganiseerde strategieën: stewards (toezicht)
- Mechanische strategieën: hekken, grachten (geen gelegenheid)
Rationele Keuze Theorie Criminaliteit is een individuele keuze gebaseerd op een kosten-batenafweging. Het alternatief
(RKT) met de grootste netto-opbrengst wordt gekozen, omdat het hen voordeel oplevert. Door bounded
o Cornish & Clarke rationality (keuzes o.b.v. beperkte info) zijn daders niet altijd succesvol in hun keuze.
o Gary Becker (?)
o Micro Het keuzeproces verschilt sterk per delict:
o (blz. 358) - Involvement decisions: initiation, habituation & desistance
- Event decisions: voorbereiding, doelwitselectie, begaan, ontsnappen en de aftermath
Beleidsimplicaties:
• Minder aantrekkelijk maken van de keuze voor crimineel gedrag (straffen, obstakels, guardians etc).
1
,Crime Pattern Theory Mensen hebben bepaalde routine activiteiten en dat zorgt voor bewegingspatronen.
(CPT) Criminaliteit is niet random verdeeld over de stad, daar zitten patronen in.
o Brantingham & • Situationele kenmerken: gemotiveerde daders zijn geografisch en temporeel beperkt
Brantingham blootgesteld aan delen van de stad.
o Macro & Micro • Rationele dader met een kosten-batenafweging
o RKT + RAT +
omgevings- Macro-niveau:
factoren - Crime generators: plekken waar daders en slachtoffers bij elkaar komen vanwege hun
routine activiteiten en zo de kans op criminaliteit vergroten (meer contact).
- Crime attractors: plekken waar gemotiveerde daders specifiek op zoek zijn om
criminaliteit te plegen.
Micro-niveau:
Criminaliteit vindt daar plaats waar daders en slachtoffers bij elkaar komen in tijd en plaats
binnen de awareness space van de dader. Er zijn verschillende nodes die verbonden zijn door
paths die je awareness space vormen. Criminaliteit vindt plaats wanneer de activity space van een
dader overlapt met die van het slachtoffer. Door routine activiteiten en gevoel van veiligheid
verlaten potentiële daders de awareness space bijna niet.
- Awareness space: het gebied waarvan je je bewust bent
- Action space (activity space): plekken waar je vaak komt en je comfortabel voelt
- Bijv. nodes of paths
- Nodes: plekken waar mensen samenkomen o.a. werk, huis, school etc.
- Paths: wegen tussen nodes
- Edges: scheidslijn tussen twee verschillende geografische gebieden (randen AS)
- Discrete edges: waar dader en slachtoffer in anonimiteit samenkomen (park)
- Connected edges: edges verbonden door transport systeem (ov-station/ straat)
• Hoge anonimiteit >> meer criminaliteit
Nodes + paths = cognitieve kaart: mentaal beeld van de omgeving
• niet constant door de tijd
• per dader verschillend dus ook criminaliteit verschillend
2
, Biologische Theorie van atavisten en Criminaliteit wordt bepaald door genetische en biologische factoren. Criminelen hebben een
criminologie fysieke kenmerken stap teruggezet in de evolutie, die kenmerkt zich door uiterlijke kenmerken: Physical Stigmata:
o Lombroso - Grote oren, vaste oorlellen, doorlopende wenkbrauwen etc.
Italiaanse school o Micro
Positivistisch: Lombroso mat uiterlijke kenmerken en deed onderzoek door schedelverzameling.
O Biologische verschillen → verschillen in crimineel gedrag → straffen aanpassen op de dader.
E
E
Theorie van de Lichaamstypen en persoonlijkheidseigenschappen:
somatypen 1. Endomorph: dik, goedaardig, rustig
o William Sheldon 2. Mesomorph: gespierd, agressief, extrovert, spanningszoekers
o Micro 3. Ectomorph: lang en dun, kwetsbaar, introvert, gevoelig
Fysiognomie Gezichten leken op koppen van dieren → aan die dieren werden bepaalde karakter eigenschappen
toegeschreven → als je op die dieren leek kreeg je die karaktereigenschappen toegeschreven.
Phrenologie De vorm van iemands hoofd kan de persoonlijke eigenschappen verklaren.
o Gall Menselijk handelen wordt bepaald in de hersenen en niet in hart of ziel.
Vooral focus op prefrontale cortex want het sociale en morele oordeel zitten daarin.
ENA-theorie Theorie focust op prenatale fase. Blootstelling aan testosteron (explanans) verschilt per persoon,
o Ellis mannen meer dan vrouwen en de ene man meer dan de ander → verschillen tussen personen.
o Micro
Twee belangrijke perioden:
1. Organisatiefase: tijdens zwangerschap
Drie effecten die samenhangen met criminaliteit:
- Gevoeligheid voor seizures: emotionele instabiliteit
- Sub-optimal (under) arousal: ongevoelig voor straf en
gevoelig voor verveling
- Nadruk op functioneren in RH: minder taalgevoelig en verlaagde empathie
2. Activatiefase: tijdens pubertijd en volwassenheid
3
