H5.1 De wereld wordt groter
Kenmerkende aspecten: Het begin van de Europese overzeese expansie.
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling.
Wereldbeeld rond 1450
In het Middellandse Zeegebied was er veel uitwisseling over zeeroutes, zeestromingen en
windrichtingen. Deze kennis werd in kaarten weergegeven, maar alleen Zuid-Europa, Noord-
Afrika en de Arabische wereld stonden erop. De aarde was rond, maar niet volgens de
Bijbel. Door de ontdekkingsreizen in de 15e eeuw zou dit wereldbeeld verbeteren.
Portugezen gaan op ontdekkingsreis
De Portugezen organiseerden als eersten ontdekkingsreizen langs de noordwestkust van
Afrika. Hun doel was te kunnen concurreren met de Arabische handel in slaven, goud en
ivoor. De Portugezen hielden de route om het zuidpunt van Afrika geheim. Ze bezetten
plekken langs de route en langs de kusten. Vanuit deze factorijen dreven ze handel met de
lokale bevolking. De Portugese koningen wilden graag de Portugese Reconquista
voortzetten bij de overzijde aan de Middellandse Zee. Portugal veroverde en koloniseerde
geen gebieden in Azië.
Spanje volgt Portugal
De Spaanse ontdekkingsreizen begonnen ook als een vervolg op de Reconquista.
Columbus dacht Indië te hebben bereikt via de westelijke route, 10 jaar later werd ontdekt
dat hij niet Indië maar een Nieuwe Wereld, Zuid-Amerika, had ontdekt. In 1519 vertrok een
Spanjaard om te kijken of een reis om de aarde mogelijk was en dat was mogelijk. Hierdoor
was de westelijke route naar Indië ontdekt, maar ze concludeerden dat dit niet winstgevend
zou zijn en dus focuste ze zich op Amerika.
Azteken en Inca’s
In Midden- en Zuid-Amerika lagen uitgestrekte rijken van onder meer de Azteken en Inca’s.
Bij de Azteken waren de priesters belangrijk omdat ze het contact met de natuurgoden
onderhielden, de handelaren en ambachtslieden zorgden voor de goede economie en
boeren verbouwden voedsel. Bij de Inca’s was de grond eerlijk verdeeld: grote gezinnen
kregen meer grond dan de kleine gezinnen.
Na Columbus reisden meer Spanjaarden naar de Nieuwe Wereld om gebieden te veroveren.
Deze conquistadores trokken gewapend het land in. De Azteken gaven zich in 1521 over.
De Spanjaarden hadden voordelen; ze hadden harnassen, vuurwapens, dieren etc.
Spanje koloniseert Amerika
Als beloning van hun veroveringen kregen de conquistadores van de Spaanse koningen
grote landgoederen waarvan ze de opbrengsten mochten houden.
De encomienda hield in dat een Spanjaard een aantal indianen onder zijn bevel kreeg om ze
te onderrichten in het katholieke geloof, in ruil voor een stuk land in Amerika. In de praktijk
betekende dit dat de indianen gedwongen zware arbeid moesten verrichten. De encomienda
werd de regel in de Spaanse en Portugese gebieden op het Amerikaanse vasteland. Veel
mensen van de lokale bevolking vluchtten hierdoor naar het binnenland. De encomienda
1
, Feniks H5+6.1
Klas 4 periode 3
was totaal tegenovergesteld van wat de missionarissen deden. In 1542 kwamen er Nieuwe
Wetten die ervoor zorgden dat de bewoners van Midden- en Zuid-Amerika rechten kregen
en als volwaardige mensen werden gezien.
Gevolgen voor Europa
Er ontstond na een tijdje een driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika. Europa
leverde wapens, textiel en luxegoederen aan Afrika en Amerika. Vanuit Afrika brachten de
handelaren zwarte Afrikanen naar Amerika en verkochten die daar als slaven. Nieuwe
producten kwamen naar Europa; koffie, cacao, katoen, tabak en aardappelen. De trans-
Atlantische handel en het belang van de West-Europese havensteden namen toe, ten koste
van de handel in de Oostzee en de Middellandse Zee. In de 17e eeuw stopte de
specerijenhandel via de Middellandse Zee, omdat Hollandse handelaren probeerden het
monopolie in de specerijenhandel op Azië in handen te krijgen.
Doordat Europa vanuit Amerika jaarlijks zoveel goud en zilver kreeg, verloor het geld zijn
waarde. Handelaren en ondernemers maakten grote winsten. De mensen in de nijverheid
hadden er last van; de prijzen stegen, maar hun lonen bleven hetzelfde.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aderuiter006. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.