Macht= feitelijk
Gezag= macht uitoefenen op een legitieme manier
Bevoegdheden= wetgevende en bestuurlijke bevoegdheden
Beginselen:
- Machtsverdeling trias politica. De macht wordt gescheiden in rechterlijke,
uitvoerende en wetgevende macht.
- Legaliteitsbeginsel het overheidshandelen moet altijd een wettelijke grondslag
hebben.
- Grondrechten burgers hebben fundamentele grondrechten die de overheid moet
waarborgen.
- Rechterlijke controle burgers hebben het recht op rechterlijke controle bij een
onafhankelijke rechter.
- Democratiebeginsel het recht dat burgers mee kunnen beslissen.
Werkgroep informatie:
Beginselen dienen tegen bescherming van
- Willekeur dictatuur is een vorm van willekeur.
- Burgers worden beschermd tegen het handelen van de overheid, dit dient voor
bescherming van de individuele vrijheid.
- Beginselen maken een acceptabele vorm van gezag.
Wet in formele zin= wet die is vastgesteld door de regering en Staten-Generaal samen.
Het legaliteitsbeginsel geldt niet voor al het overheidshandelen, maar pas als er een
verplichting bij ontstaat. Zoals wanneer er een burger bij betrokken is of bij eenzijdig
handelen.
Wetten moeten in verhouding zitten met hogere normen, zoals internationale wetten.
Bij machtsverdeling moet in machtevenwicht zijn, dit wordt bereikt door:
- Wederzijdse controle.
- Verdeling van de macht.
Hoorcollege 2 inleiding staats- en bestuursrecht
Theocratische staatsopvatting:
- De vorst heerst in naam van god.
- De vorst is niet gebonden aan de wetten, de vorst staat boven het recht priceps
, Natuurecht:
- Burgers hebben onvervreemdbare rechten =rechten die niemand kan afnemen.
Vloeit voort uit de natuur. Beperkt de macht van de vorst door onveranderlijke
rechtsbeginselen die burgers hebben op basis van het natuurrecht. De vorst moet
dus optreden in het belang van de burgers, anders heeft de burger recht op verzet
tegen de tiran (vorst).
Feodale staat:
- Vorst heeft recht op militaire macht en financiele middelen nodig.
- Vorst (leenheer) geeft in ruil domeingoederen aan leenmannen/vazallen.
- Wederzijde rechten en plichten. Vorst krijgt plichten tegenover leenmannen.
Model van absolute staat:
- Bodin bedacht absolute soevereiniteit= macht van de soeverein is niet gebonden aan
het recht, vorst kan dus nieuw recht scheppen. Dit is een reactie op
godsdienstoorlogen.
Klassieke liberale rechtstaat:
- John Locke:
Mensen als individuen met burgerlijke vrijheden.
Geven deel van natuurlijke vrijheid op aan de staat in een maatschappelijk
contract. Overheid dient op te treden in algemeen belang, anders hebben de
burgers het recht om zich te verzetten tegen de overheid.
John Locke vind dat er een machtenscheiding moet zijn.
Burgers moeten vertegenwoordigd worden door middel van een
volksvertegenwoordiging. Constitutionele democratie door middel van
representatie.
- Montesquieu:
Machten moet gescheiden worden uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende
macht.
- Rousseau:
Het sociaal contract. Daarin pleit hij voor soevereiniteit van het hele volk,
waarvan ieder lid gelijke rechten bezit. Daarnaast moet het door de
maatschappij aangewakkerde eigenbelang opgeheven worden in een
algemene wil.
Legaliteitsbeginsel= alle overheidsoptreden moeten een wettelijke grondslag hebben (=een
wet in formele zin (Staten-Generaal en regering) of in de grondwet:
- Vrijheid van individuele burgers is de hoofdregel en beperking is een uitzondering.
- De oorsprong moet komen van een wetgevend orgaan, een wetgevend orgaan die is
gekozen op basis van verkiezingen.
Trias politica:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucawillems1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,08. Je zit daarna nergens aan vast.