Coaching
Coaching is een vorm van begeleiding. Coaching is een gestructureerd en doelgericht
proces, waarbij de coach op interactieve wijze de gecoachte aanzet tot effectief gedrag door
bewustwording en persoonlijke groei, het vergroten van zelfvertrouwen en het exploreren,
ontwikkelen en toepassen van eigen mogelijkheden. In coaching nemen leren en doen een
centrale plaats. Tijdens het coachen worden cliënten gestimuleerd en gecoacht bij het zelf
oplossen van hun problemen en het bereiken van doelen die daarbij helpen.
Technische ontwikkelingen
Door technische ontwikkelingen vindt er zich digitalisering en automatisering plaats. Door
deze ontwikkeling moeten mensen opnieuw hun draai vinden rondom hun werk. Dit kan voor
problemen of stress zorgen. Hierdoor moet vaker gecoacht worden.
Interne- en externe coach
Het coachen van werknemers kan zowel intern als extern gebeuren. Een werkgever kan
ervoor kiezen om een werknemer te laten coachen door een externe coach, iemand van
buiten de organisatie. Een andere mogelijkheid is om iemand vanuit de organisatie zelf. In
dat geval is er sprake van een interne coach.
Coachen
Coaching houdt zich bezig met de ‘’gezonde’’ mens die met vragen kampt over leven of
werk, of die last heeft van stress of lichte psychische klachten. Coaching is daarnaast niet
gericht op het verleden, maar op het heden en hoe je doelen kunt bereiken. Ook is het zo dat
een coach zich altijd gelijkwaardig en volgend opstelt. Volgend in de zin van dat de coachee
zelf in beweging moet komen en zijn pad moet vinden. Een coach draagt bij aan het
ontdekken van kennis en vaardigheden die en coachee al bezit.
Vorm coaching Emotionele Gericht op Aanwezigheid
diepgang psychische
klachten
Directief coachen Laag Heden, toekomst Niet-weinig
Counseling Gemiddeld Heden, toekomst Niet-weinig
Therapie Hoog Verleden, heden, Aanwezig
toekomst
Vaardigheden en competenties
Niet alleen zijn er steeds meer mensen die een coach raadplegen, ook het aantal coaches is
de afgelopen decennia sterk toegenomen. Er bestaat een zee aan coaches, denk aan
leerkracht, bedrijfsarts, loopbaanadviseur etc. Een coach dient altijd over een aantal
basiscompetenties te beschikken. Bepaalde vaardigheden en kennis moet elke goede coach
in huis hebben. Wanneer een coach voldoende gekwalificeerd is, zal hij waarschijnlijk lid zijn
van een beroepsvereniging. Het lidmaatschap van de vereniging dient als een soort
keurmerk.
Er zijn acht categorieën van competenties waarover een coach dient te beschikken:
1. Zelfinzicht
2. Gerichtheid op zelfontwikkeling
3. Omgaan met het coachcontract of de coachovereenkomst
4. Vormgeven van de coachrelatie
5. Stelt de coachee in staat inzicht te verkrijgen en te leren
6. Doel- en actiegericht
7. Gebruik van modellen en technieken
8. Evalueren
,De vier niveaus
Volgende de NOBCO zijn er vier niveaus van werken van een coach: het foundation-niveau,
het practitioner-niveau, het senior practitioner-niveau en het master practitioner-niveau.
Foundation Practitioner Senior practitioner Master practitioner
Relevant voor Relevant voor Relevant voor Relevant voor
iemand die inzicht iemand die interne zelfstandige professioneel
wil in het vak coach wil zijn coaches coaches
Ontwikkelen van Beperkt aantal Verschillende Er wordt een eigen
basisvaardigheden coachtechnieken modellen worden benadering
worden gebruikt gehanteerd ontwikkeld o.b.v.
modellen
Coaching binnen Werken met een Werken met Werken met
eigen werkterrein of beperkt aantal typen verschillende verschillende
functie cliënten cliënten in cliënten,
verschillende omgevingen en
omgevingen organisaties
Er wordt gewerkt
met complexe
relaties en
processen
Evicende-bases coachen
Een coach kan zich op professioneel gebied onderscheiden door gebruik te maken van
evidence-based coaching. Evidence-based coaching verwijst naar het bewust en zorgvuldig
gebruik van relevante en beste bestaande kennis, die wordt geïntegreerd met de ervaring
van de coach, om te komen tot zo goed mogelijke beslissingen als het gaat om de wijze van
coaching van individuele coachees en het ontwikkelen van coaching programma’s.
Evidence-based coaching bestaat uit professionele wijsheid (ervaringen) en empirisch
verkregen bewijs (onderzoek). Door evidence-based te coachen vergroot je de kans op
positieve uitkomsten van een coachingstraject. Een coach moet zich dus blijven verdiepen in
wetenschappelijk onderzoek naar en relevant voor coaching, en steeds moeten kijken hoe hij
dat empirisch bewijs kan gebruiken om zijn handelen te optimaliseren.
Onderlinge relatie
In coaching is de onderlinge relatie tussen coach en coachee van wezenlijk belang voor de
uitkomsten van het coachingstraject. Hoe beter de onderlinge relatie, hoe tevredener de
coachee is met de geboden ondersteuning en hoe groter de positieve gedragsverandering bij
de coachee. Tussen een coach en coachee ontstaat er een soort werkalliantie. Ze zijn het
hierbij eens over de doelen, de taken die moeten worden verricht en ze ervaren een
positieve band met elkaar.
Het streven naar gelijkwaardigheid in de onderlinge relatie dient verschillende doelen. Denk
hierbij aan het voelen op zijn of haar gemak vanuit de coachee, het fungeren als rolmodel als
coach en het inzien van de menselijkheid van de coach.
Een coach kan tijdens een coachingstraject ook met andere mensen dan de coachee te
maken krijgen, denk aan bijvoorbeeld een opdrachtgever. Daarnaast is het mogelijk dat een
coach werkt met meerdere mensen tegelijkertijd, bijvoorbeeld in het kader van
teamcoaching.
, Ethiek
Natuurlijk zijn er ethische aspecten van coaching. Ten eerste is er natuurlijk een
beroepscode, maar dit is niet altijd helpend. Wanneer een coach zit met een ethisch
vraagstuk, kan hij dit inbrengen bij intervisie of supervisie. Intervisie is een vorm van
gestructureerd overleg tussen meerdere collega’s waarbinnen onder meer (ethische)
problemen worden gesproken. Bij supervisie wordt de coach begeleid door een supervisie
die de rol als tutor aanneemt.
Zelfinzicht
Het is goed om als coach zelfinzicht te hebben. Men heeft de neiging om zichzelf te
overschatten. Ze denken beter te zijn in allerlei taken en meer positieve en minder negatieve
eigenschappen te hebben dan de meeste andere mensen. Dit fenomeen heet better-than-
average-effect. Naast zelfkennis moet je als coach tijdig kunnen doorverwijzen. De DSM kan
coaches helpen om te leren welke psychische problemen en psychiatrische stoornissen er
zoal zijn en waar je deze aan kunt herkennen.
Intrinsieke motivatie
De coach moet niet te sturend zijn naar de coachee. Door te sturend te zijn kan de motivatie
van de coachee worden ondermijnt. Wanneer dit gebeurt kan er worde gehandeld uit
extrinsieke motivatie. Intrinsieke motivatie is daarentegen een veel betere vorm van
motivatie.
Populariteit van coachen
Vroeger was coaching nog niet zo populair. Coaches kwamen vooral voor in de sport en bij
werk, maar nog niet in de privé omgeving. Dit is veranderd door een aantal factoren:
technische ontwikkelingen, vergrijzing, veranderde tijdgeest (tijd voor reflectie), door het
anders denken over gezondheid en doordat het geen taboe meer is.
Basisprincipes
De NOBCO stelt 3 basisprincipes voor het coachen: de coachee is zelf verantwoordelijk voor
zijn of haar traject, er vindt een gelijkwaardige relatie plaats en de coachee is zelf leidend in
het traject. Er zijn verschillende soorten begeleidingsvormen:
Valkuilen
Een coach heeft een aantal valkuilen. Eén daarvan is illusoire superioriteit waarbij de coach
zijn eigen competenties overschat. Hij heet geen zelfinzicht over zijn competenties en denkt
problemen zelf op te kunnen lossen in plaats van een doorverwijzing aan te bevelen. De
tweede valkuil is het hulpverlener syndroom, hierbij helpt de coach de coachee om er zelf
een goed gevoel erbij te krijgen. Mensen met dit syndroom hebben vroeger een gemis
ervaren in erkenning en willen dit compenseren door de ander te geven wat zij vroeger niet
hadden. Ten slotte is onvoldoende kennis van psychologische klachten en stoornissen een
valkuil. Hierbij kan niet tijdig een doorverwijzing worden gemaakt, of wordt gedacht dat de
klachten niet zo erg zijn óf er wordt niet tijdig gezien wanneer er sprake is van
psychopathologie.
