Samenvatting van het vak Psychodiagnostiek van het jaar 2022/2023. De samenvatting is vooral gebaseerd op de hoorcolleges met aanvulling van de verplichte literatuur. Plaatjes zijn toegevoegd voor extra duidelijkheid en komen van de slides van de HC's.
Basishouding
Gebaseerd op de cliëntgerichte benadering van Carl Rogers.
• Basisprincipe = zelfactualisering.
• Bepaalde condities zijn nodig om dit te realiseren.
• Therapeutische relatie schept condities die mogelijk maken dat cliënt sterkten,
moeilijkheden en oplossingen kan exploreren.
o Hulpverlener faciliteert & cliënt helpen zichzelf te helpen.
o Valkuil: “ik moet iets doen syndroom”.
In therapie 3 condities voor groei:
• Onvoorwaardelijke positieve waardering.
• Echtheid.
• Empathie.
Onvoorwaardelijke positieve waardering
• Cliënt appreciëren als een persoon met waarde en waardigheid.
• Hoe toon je dit?
o Betrokkenheid tonen ten opzichte van de cliënt.
§ Op tijd zijn op afspraken, tijd vrijmaken voor de cliënt, privacy voor de
cliënt reserveren, vertrouwen respecteren.
§ Barrières zijn gebrek aan tijd en gebrek aan zorg/bezorgdheid.
o Inspanning doen om cliënt te begrijpen.
§ Empathie, vragen te stellen, interesse tonen.
§ Actief luisteren ook belangrijk medium: parafraseren en reflecteren.
o Onvoorwaardelijke aanvaarding
§ Attitude van hulpverlener om gedachten/gevoelens van cliënt niet af
te keuren.
§ NIET onvoorwaardelijk goedkeuren, WEL gezichtspunt (intenties) van
cliënt serieus nemen.
§ Ga uit van de goede wil van de cliënt.
§ Hulpverlener moet (covert) gedachten/gevoelens rond cliënt bij
zichzelf nagaan.
o Warmte uitdrukken en nabijheid.
§ Reduceert onpersoonlijk karakter interventies of behandeling.
§ Reflecteren op gedachte, gevoel, gedrag van (1) hulpverlener, of (2)
cliënt, of (3) de relatie.
§ Nabijheid bruikbaar bij overdracht en tegenoverdracht.
• Beschrijven wat er in de situatie afspeelt.
,Beschrijven wat er in een sessie afspeelt
• Twijfel bij cliënt
o Het voelt aan alsof je je woorden wikt en weegt…
• Vijandigheid, irritatie, boosheid
o (Ik voel me behoorlijk geïrriteerd omdat je niet op de afspraak verschijnt).
• Aantrekking
o … het is goed dat je me mag, maar ik vraag me af of het ons nu niet
tegenhoudt de dingen te vertellen zoals ze zijn.
• Vastzitten, gebrek aan richting
o … lp dit moment heb ik de indruk dat we vastzitten (maak geen aannames!!).
• Spanning
o … ik ben er me van bewust dat we nu beiden met een vervelend gevoel zitten.
Echtheid
• Hulpverlener is zichzelf zonder een rol te spelen.
o Refereert naar mens zijn en samenwerken met cliënt.
o Maakt emotionele afstand ten opzichte van cliënt.
• Belangrijke facetten:
o Rolgedrag: geen klemtoon op jouw rol, autoriteit en status.
o Congruentie: woorden, gedrag en gevoelens van hulpverlener zijn consistent.
§ Erkennen van negatieve/positieve gevoelens in sessie.
§ Wantrouwen bij cliënt bij detectie van incongruentie. Bijvoorbeeld
negatief gevoel niet uiten wel afstandelijk reageren.
o Spontaniteit
§ Niet elke gedachte die bij je opkomt verwoorden.
§ Wel: op natuurlijke wijze uitdrukken & toch tactvol omgaan met de
cliënt.
o Openheid en zelfonthulling
§ Vaardigheid om open te zijn over zelf ten opzichte van cliënt
(verbaal/non-verbaal).
§ Waar begin en einde? Regels?
§ Capaciteit client om iets uit zelfonthulling te halen (welzijn cliënt)
• Bijvoorbeeld perceptie op probleem en gedrag bij cliënt
veranderen.
§ Parallel aan gevoelens van cliënt (qua inhoud en intensiteit).
• Bijvoorbeeld: “ik voel ook niet alleen positieve gevoelens t.a.v.
mijn kinderen”, “ik heb het vaak ook moeilijk met beslissingen
nemen zonder advies van anderen”.
§ Moderaat niveau: niet te veel (indiscreet, te veel met zelf bezig) of
weinig (afstand).
Empathie
• Mogelijkheid om iemand te begrijpen vanuit zijn/haar belevingswereld laten merken
dat je begrijpt wat er in hem/haar omgaat.
• Sta je open voor de cliënt?
o Eigen kwetsbaarheden/persoonlijkheid, voorkeuren en omstandigheden
(bijvoorbeeld: persoonlijke problemen, stress, …).
, • Hoe verbaal en non-verbaal communiceren.
o Non-verbaal empathie communiceren:
§ Oogcontact.
§ Naar voren leunen.
§ Naar cliënt kijken.
§ Open arm positie.
Matchen met non-verbaal gedrag van cliënt (spiegelen).
• Belangrijke en noodzakelijke facetten:
o Intrapersoonlijke beleving door hulpverlener.
o Communicatie door hulpverlener.
o Receptie door cliënt.
• Monitor reactie van cliënt op jouw empathische toenaderingen stem jouw reacties af
op proces cliënt.
Algemene klinische vaardigheden
Doel = cliënt ruimte geven om verhaal te vertellen
• Niet-selectieve luistervaardigheden.
o Non-verbaal gedrag.
o Verbaal volgen.
o Gebruik van stiltes.
• Selectieve luistervaardigheden.
o Vragen stellen.
o Parafraseren.
o Reflecteren.
o Concretiseren.
o Samenvatten.
• Regulerende vaardigheden.
o Openen gesprek en begincontract.
o Terugkoppeling naar doelen.
o Situatie verduidelijken.
o Hardop denken.
o Afsluiten van het gesprek.
• Nuancerende vaardigheden.
o Interpreteren.
o Confronteren.
o Positief heretiketteren.
o Informatie geven.
Relatie zorgverlener/cliënt
Aan welke competenties moeten GGZ-behandelaren voldoen (volgens cliënten en naasten)?
• Helder communiceren.
• Goed luisteren.
• Niet oordelen.
• Cliënten met respect benaderen.
• Oprecht betrokken zijn.
• De cliënt als mens zien, niet als ziekte.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kellyvhelvoirt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
