Medische Basiskennis
Frans Verstappen Samenvatting 2016
, 1. Celbiologie
Er zijn honderdduizend miljard cellen in ons lichaam en zijn verantwoordelijk voor veel
functies van ons lichaam. Pas als we ziek zijn, merken we dat cellen zeer belangrijk voor
ons zijn. Zo verwijdert de witte bloedcellen de ‘slechte’ cellen en wordt er door stamcellen
nieuwe cellen aangemaakt. De genenpaspoort van de mens in pas ontdekt in het jaar 2000.
Een lichaamscel kan allen overleven door middel van interactie met andere cellen in een
goede homeostase.
De ruimte tussen soorten weefsel wordt weefselvocht genoemd en wordt ververst door de
bloedsomloop. Een meercellige organisme heeft organen die gespecialiseerd zijn. Een
kenmerk van leven is dat er stofwisseling plaats vindt. Cellen kunnen organische stoffen
(koolhydraten, vetten, eiwitten en nucleïnezuren) maken uit organische en anorganische
stoffen.
● Het celmembraan is een dubbele laag van lipiden. In het membraan zitten
verschillende eiwitten die het stoffentransport regelen. Meestal is dit actief transport
(en kost energie) of ze zijn zo klein dat ze door concentratieverschil door de vetlaag
gaan.
● De celkern bevat het DNA en worden opdrachten voor andere organellen geregeld.
Het kernmembraan heeft op regelmatige afstanden een porie. De celkern kleurt
donkerder, doordat er minder water in zit en meer nucleotiden. De 23 paar
chromosomen zijn onder bepaalde omstandigheden te zien onder de microscoop. De
histonen (eiwitbrokken) beschermen het DNA tegen aggresieve stoffen.
● De ribosomen bestaan uit RNA en eiwitten en maakt eiwitten uit mRNA.
● Het mitochondrion heeft zelfs eigen DNA en levert energie, waarbij suiker en vet
wordt verbrandt. Een deel van die energie wordt weer terug gebruikt om ATP
(adenosine triphosphate) te produceren. Nadat er energie geleverd is blijft er P en
ADP over. Spiercellen bevatten daarom ook veel mitochondriën. Het chloroplast
komt vrij overeen met het mitochondrion.
● Het golgicomplex assembleert de aminozuren van de ribosomen in eiwitten.
● In de lysomen zitten eiwitverterende enzymen. Ook zijn de lysomen belangrijk bij
een geprogrammeerde celdood.
Stevigheid wordt in spiercellen veroorzaakt door de eiwitmoleculen myosine en actine. De
bundels van deze stoffen liggen naast mekaar als myofilamenten en geleiden de krachten
door naar de pezen. Andere cellen hebben aanhechtingsplaatsen, waarbij vezels aan zitten
verankerd.
In een elektronenmicroscoop worden cellen vergroot met max. 1.000.000 keer en met kleur
opgehelderd. Eiwitten zijn vooral voor de bouw bedoeld, terwijl de rest vooral voor de
energievoorziening geldt. De atoomelementen zijn niet verder deelbaar, hoewel
kwantumfysici ook zelfs de bouwelementen van de atoom kunnen zien. De kern bestaat uit
positief (protonen) en negatief geladen deeltjes (elektronen). Edelgassen kunnen geen
Medische Basiskennis
, verbinding aan gaan met iets anders. Atomen streven bij vorming van moleculen naar een
complete elektronenschil.
Krachten tussen atomen:
● Ionen, waarbij er overdracht van ionen is en dus een i onverbinding . Ionen lossen
goed op in water, denk hierbij aan het zoute zeewater.
● Op basis van elektrische krachten elektronen uitwisselen. Dit gebeurt o.a. bij water.
Een watermolecuul liggen met de positieve en negatieve pool tegen elkaar (dipool).
Het gevolg is dat apolaire stoffen (zoals vetten) op een hoopje verzameld worden. Dit
noemen wij een covalente binding .
● Grote moleculen, zoals DNA hebben w aterstofbruggen , waarbij waterstofatomen
met elkaar zijn verbonden. De kracht is klein, alleen door veel waterstofbruggen heeft
het samen een aanzienlijke kracht.
● Een andere zwakke verbinding is de v anderwaalskracht tussen biologische
moleculen.
Eiwittenhebben geen specifieke smaak, maar zijn wel te herleiden naar het aantal
aminozuren. Daarvoor zijn er drie functies: communicatiemiddel, enzymactiviteit en als
bouwsteen. Een eiwit heeft een koolstofatoom met een carboxylgroep, aminogroep,
waterstofatoom en de restgroep. Bij een covalente binding wordt de carboxylgroep
gekoppeld met de aminogroep en wordt er water afgesplitst (peptidebinding). De restgroep
bepaald wat voor een aminozuur het wordt (10 polaire en 10 apolaire). De 10 apolaire
aminozuren zitten vooral bij vetmoleculen in de buurt, zoals membranen.
Koolhydraten is het meest bekend in de vorm van glucose. Fructose en galactose hebben
dezelfde molecuulformule, alleen staat alles op een andere plek. Fructose en galactose
moet in het menselijk lichaam wel is eerst omgezet worden in glucose in de lever. Suiker
gekoppeld aan vetten (glycolipiden) zorgt voor een verstevigd membraan.
Vettenheeft een slechte naam in de gezondheidszorg, denk hierbij aan atherosclerose. Wat
de mens eigenlijk nodig heeft is 55% koolhydraten, 30% vetten en 15% eiwitten. De opslag
van suiker is maximaal 500 gram, terwijl dat voor vetten en eiwitten onbeperkt is. Vetten
geven meer calorieën af. Maar vet wordt ook gebruikt voor het aanmaken van membranen.
Een voorbeeld is glycerol met 3 Catomen én 3 vetzuren. Deze fosfolipiden worden gebruikt
om biologische membranen te maken. Er zijn ook vetzuren die het lichaam niet aan kunnen
maken, deze essentiële vetzuren moeten via de voeding worden opgenomen. Steroïden
hebben belangrijke hormoonfuncties.
Nucleïnezuren zitten in de celkern bij de mens. Elk gen bevat een code voor het maken van
een bepaald eiwit, hoewel maar een geselecteerd deel van het DNA actief is door
specialisatie. Een nucleotide van DNA of RNA bestaat uit een stikfstofbase,
(desoxy)ribosemolecuul en een fosfaatmolecuul. De stikstofbase bepaalt wat de genetische
code is door A, C, G en T (of U). Doordat er dus 64 combinaties mogelijk zijn (4 x 4 x 4) zijn
er codons ontstaan die vaker voorkomen.
Medische Basiskennis
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gnskgnsk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,98. Je zit daarna nergens aan vast.