Een literatuur samenvatting van de benodigde hoofdstukken uit het boek De diagnostische cyclus. Het boek is gebruikt bij het van Methodiek van de Diagnostiek van de opleiding pedagogische wetenschappen.
,Hoofdstuk 2 – Uitgangspunten
2.1 Wetenschappelijke diagnostiek
Wetenschappelijke diagnostiek: het ondersteunen van de algemene menselijke
grondstructuur van het probleemoplossend omgaand met persoonlijkheids- en
gedragsproblemen met wetenschappelijk-empirische kennis.
Kennis is in dit verband: het geheel van wetmatige verbanden, verklaringsschema’s,
theorieën, methoden en instrumenten dat in de gedragswetenschap wordt gehanteerd. Het
specifieke van de empirische benadering is dat veronderstellingen over de werkelijkheid aan
de feiten worden getoetst op een wijze die door andere onderzoekers ook herhaalbaar is (p.
22).
De diagnosticus is wetenschappelijker naarmate hij
- Explicieter werkt met theorieën en de verschillende theorieniveaus duidelijker met
elkaar in verband brengt;
- Er zich bewust rekenschap van geeft in welke gevallen hij wel en niet voor een
bepaalde theorie kiest
- Duidelijker de denkstappen vastlegt die geleid hebben tot het advies;
- Onderzoek doet naar de waarde van theorieën voor de problemen waar ze
betrekking op hebben en aar het effect van ingrepen;
- De resultaten van eigen werk uitwisselt met collega’s (p. 23).
2.2 Verschillende foutenbronnen
De theoretische, methodologische, instrumentele en ervaringskennis van de diagnosticus
fungeren meestal als inspiratiebron voor diens denkproces, en slechts zelden als leverancier
van een kant-en-klare oplossing. De volgende drie bronnen illustreren het belang van
onderzoek voor de diagnostische praktijk:
1. Onderzoek naar de wijze waarop mensen met kansen en waarschijnlijkheden
omgaan;
2. Onderzoek naar vuistregels en heuristieken die mensen doorgaans geneigd zijn te
volgen;
3. Onderzoek naar de kwaliteit van professionele diagnostiek (pp. 23-24).
Een substantieel deel van het werk van de diagnosticus bestaat uit het schatten, afwegen en
herzien van kansen. Diagnostisch onderscheid is erg belangrijk, omdat aanpak van twee
problemen in beide gevallen erg verschillend kan zijn.
Mensen wijken vaak af bij het schatten en redeneren van kansen van wat logisch of
statistisch voorgeschreven wordt. Dit resulteerde in het blootleggen van cognitieve
vuistregels en heuristieken (zoekstrategieën die tot oplossingen kunnen leiden) die in veel
gevallen in het dagelijks leven adequaat zijn, maar ook tot vertekening kunnen leiden bij
kansschatting. Voorbeelden hierbij zijn dat
- Mensen de neiging hebben de kans op het optreden van een verschijnsel hoger in te
schatten naarmate zij met minder moeite voorbeelden van he verschijnsel voor de
geest kunnen halen (beschikbaarheidsheuristiek).
- Mensen de neiging blijken te hebben vooral informatie op te zoeken die de eigen
opvatting ondersteunt.
- Diagnostici weinig van de praktijk lijken te leren.
Het gegeven van het maken van fouten en vertekeningen moet de diagnosticus ertoe
aanzette de kwaliteit van de eigen besluitvorming kritisch te evalueren en waar nodig te
verbeteren (pp. 24-25).
3
, 2.3 Besliskundige ondersteuning
Het besliskundig probleem is zo te beschrijven als een keuzeprobleem, waarbij verschillende
opties, verschillende consequenties kunnen hebben met betrekking tot het doel.
Het onderzoek naar futen en vertekeningen bij oordelen en beslissen is beschrijvend van
aard. Er wordt nagegaan hoe het oordelen en beslissen feitelijk verloopt, niet hoe het zou
moeten verlopen. De descriptieve beslissingstheorie houdt zich immers ook bezig met het
verklaren van het beslissingsgedrag. De normatieve beslissingstheorie gaat verder dan
beschrijven en verklaren en schrijft ook voor hoe de beslisser formeel te werk moet gaan op
basis van een aantal rationele axioma’s. De toepassing van de laatstgenoemde theorie vindt
plaats in de besliskunde. In de besliskunde is een aantal technieken en procedures
ontworpen om het formele beslissingsproces te ondersteunen. Deze technieken gaan van
het structureren van het proces met behulp van beslissingsbomen tot en met het hanteren
van technieken om subjectieve kansschattingen o peen redelijke manier in kaart te brengen
(p. 26).
2.4 Prescriptieve diagnostiek
Prescriptief = voorschrijvend/verplichtend → de regels fungeren als normen waarnaar de
kwaliteit van het onderzoekshandelen wordt afgemeten.
Normatieve diagnostiek = de tak van de methodologie die zich bezig houdt met het funderen,
formuleren en onderzoeken van de diagnostische regels en procedures. De normatieve
diagnostiek richt zich op wat is feitelijk een diagnose?, Is het mogelijk en redelijk
voorschriften voor de diagnosticus te formuleren?, In hoeverre kan het diagnostisch proces
door deze voorschriften gereguleerd worden?
Het diagnostisch proces past niet binnen een normatief model. O.a. omdat de term normatief
in de besliskunde als algoritmische zin gebruikt wordt en omdat prescriptief in de besliskunde
gebruikt wordt voor beslissingsondersteuning in complexe, naturalistische situaties.
Prescriptieve diagnostiek wordt ook wel leer van de diagnostiek genoemd. In de
prescriptieve diagnostiek houdt men zich constant bezig met de vraag hoe de diagnosticus
het best het diagnostisch proces kan vormgeven.
De empirische cyclus van de Groot (1961) heeft de grondtoon gezet voor de prescriptieve
diagnostiek. De empirische cyclus kan gelden als de algemene methodologische
grondstructuur van het wetenschappelijk handelen. In deze cyclus staat het genereren en
toetsen van hypothesen centraal. Empirische modellen worden ook wel hypothesetoetsende
diagnostische modellen genoemd.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper josjenn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,80. Je zit daarna nergens aan vast.
