Samenvatting
Geschiedenis samenvatting vwo eindexamen hc china en hc verlichting
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van de historische contexten China en Verlichting voor eindexamenleerlingen van VWO.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
GESCHIEDENISHC VERLICHTING EN HC CHINA
§2.1 Verlichte denkbeelden (1650 - 1789)
17e eeuw: wetenschappelijke revolutie
Tijd van veel nieuwe ontdekkingen door geleerden: sommigen waren op grond van zintuiglijke
waarneming (empirisme), anderen waren op grond van verstandelijk redeneren (rationalisme) dit
leidde rond 1650 tot optimisme waardoor de verlichting ontstond
- Vooruitgangsgedachte: verlichte denkers geloofden dat mensen de samenleving konden
verbeteren: in een ideale samenleving zou traditie en geloof plaats maken voor verstand en
rede.
Het was een periode van groot aantal uitvindingen en ontdekkingen als gevolg van systematische
beoefening van onderzoek (observeren, experimenteren en redeneren)
Ideeën over godsdienst
MIDDELEEUWS BEELD REFORMATIE VERLICHT BEELD
christendom is ware geloof nadruk op individuele geweten geloof is zaak van het individu
Staat moet het beschermen tegen Staat moet ware godsdienst John Locke: scheiding kerk en
valse ideeën bevorderen staat
Scheiding wetenschap en geloof
(God is niet bewijsbaar)
Natuurwetten Isaac Newton
- Wetenschappelijke revolutie leidt tot nieuwe inzichten en ontdekkingen: zijn in strijd met
de ideeën over het wereldbeeld van de kerk → discussies over de positie van kerk in
maatschappij → geloof wordt steeds meer een individuele zaak
- Hoogtepunt waren de natuurwetten van Isaac Newton: bewijst dat God de wereld had
gemaakt en dat God zich verder niet met de wereld bemoeide
- Mensen moeten zelf kunnen kiezen wat ze willen geloven (Locke): staat mocht zich niet met
geloof van onderdanen bemoeien → leidt tot scheiding van de kerk en staat
Ideeën over de samenleving
TRADITIONEEL BEELD VERLICHT BEELD
Mens van nature zondig, nadruk op straffen zodat Mens was van nature goed, maar de maatschappij
kinderen leren zondige natuur in bedwang te slecht: mensen werden slecht door ongelijkheid,
houden en zich te onderwerpen aan Gods wil en de leugens en andere valsheid in de maatschappij
wetten van de maatschappij
Ideale opvoeding: in de natuur, zonder straf of
dwang en zonder godsdienstonderwijs → Mens
was onbeschreven blad: opvoeding en
omstnadheidheid bepaalden later of het kind goed
of slecht was (leraren en ouders speelden rol)
Armoede was gevolg van domheid en
achterlijkheid
,Ideeën over politiek
TRADITIONEEL BEELD VERLICHT BEELD
Verschillende groepen mensen hadden Natuurrechten: alle mensen zijn vrij en gelijk
verschillende rechten en zijn eigen plaats geboren en hebben natuurlijk recht: (leven, bezit en
vrijheid) die rechten moeten worden gerespecteerd
Droit Divin: God had de koning de soevereiniteit
gegeven = koning hoefde zich tegenover niemand te Macht staat gebaseerd op sociaal contract: mensen
verantwoorden behalve God konden deel van hun natuurlijk recht afstaan in ruil
voor macht , Bij machtsmisbruik mochten burgers
nieuwe macht kiezen
Gelijkheid was belangrijk: democratie kon alleen
werken bij niet al te grote sociale verschillen
Montesquieu: trias politica
- Trias politica: samenleving is rechtvaardig als de 3 machten gescheiden waren
1. Uitvoerende macht bij regering
2. Wetgevende macht bij parlement
3. Rechterlijke macht bij onafhankelijke rechters
Politieke cultuur
- Staatspolitiek eerst alleen voor koningen, hoge edelen en regenten: later voor iedereen,
overal werd erover gesproken → kranten
- Vorsten moesten voor het eerst rekening houden met de publieke opinie
- Sommige heersers lieten zich door verlichting beïnvloeden: verlicht absolutisme → 'alles
voor het volk, niets door het volk'. Verlichte vorst zette zich in voor het algemeen belang en
gaf het volk meer vrijheid, maar geen inspraak.
- Franse koningen niet mee eens: krachtige vorst is goed voor het land
- Leidde tot spanningen tussen overheid en verlichte denkers
- Montesquieu: trias politica
- Locke: Empirisme , scheiding kerk en staat
- Descartes: Rationalisme
- Isaac Newton: natuurwetten
- Sociaal contract: Locke en Rousseau
§2.2 Revoluties in Amerika en Frankrijk
De Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog
Britse kolonies aan de Oostkust van Amerika: 13 staten en ± 2,5 miljoen inwoners
(vestigingskolonie)
- Verlichtingsideeën worden verspreid: Veel Amerikanen waren goed op de hoogte van
verlichte ideeën zoals onafhankelijkheid, gelijkheid, vrijheid (door pamfletten, boeken en
brieven) → streven naar meer zelfbeschikking
Juli 1776 , 13 Britse koloniën verklaren zich onafhankelijk → leidt tot een onafhankelijkheidsoorlog
olv generaal George Washington
Oorzaken:
- Britse regering wilde in Amerika belasting heffen om Engelse oorlog te betalen
- (1770 Boston massacre , 1773 Boston Tea Party)
- Koloniën moesten verplicht kopen van Britse handelaren
- Britse koning George III wil absolute macht
- Verspreiding verlichtingsideeën
→ Volk in verzet: oprichting van de Committees of correspondence → kolonies gezamenlijk in
verzet tegen Brits bestuur: opgericht in alle 13 koloniën, wisselen informatie uit, houden contact
met andere verzetsgroepen
- Committees of correspondence richt eigen parlement in VS op
, De Verenigde Staten
Gevolg: VS krijgt grondwet gebaseerd op ideeën van de Verlichting: wordt een federale republiek
- Federale staat: federale regering in Washington + deelstaten met eigen wetten, regering en
parlement
- Scheiding van de machten:
1. Wetgevende macht: Congres
2. Uitvoerende macht: president en ministers
3. Rechterlijke macht: Hooggerechtshof
Theorie verlichting vaak heel anders dan in de praktijk: Grote ongelijkheid in
de VS hadden
- Alle burgers gelijke rechten, maar in praktijk hadden witte mannen met
bepaald bezit voorrechten op de anderen: door belasting te betalen en
grondbezit krijgen ze kiesrecht
- Ook grote tegenstellingen tussen Noordelijke en Zuidelijke staten: →
- Deze grote verschillen leidde tot spanningen en uiteindelijk tot een
burgeroorlog nadat Abraham Lincoln president werd: Noorden won,
waardoor ook in het zuiden slavernij werd afgeschaft
De eerste Franse Revolutie (1789 - 1792)
Oorzaken:
- Inspiratie door Amerikaanse Revolutie: gingen zich verzetten tegen ancien regime(FA had
standenmaatschappij + absolutisme)
- Onvrede bij 3e stand over voorrechten geestelijkheid en adel
1. Boeren: landbouw grond en herendiensten niet eerlijk verdeeld, hoge belastingen,
lage lonen en armoede
2. Rijke burgers: geen politieke invloed
3. Arme burgers: geen vrijheid van meningsuiting, door gilde regels weinig
economische vooruitgang
4. Algemeen: adel en geestelijkheid hoefde nauwelijks belasting te betalen
- Invloed verlichte denkers:
Ontstaan van financiële crisis in Frankrijk
- Door vele kostbare oorlogen, waaronder meedoen met Amerikaanse burgeroorlog aan de
kant van Amerikanen + Mislukte graanoogsten zorgde voor hoge grondprijzen
Lodewijk XIV roept Staten-Generaal bijeen
- Eerste vergadering Staten generaal: elke stand blijkt 1 stem te krijgen → conflict met 3e
stand
- 3e stand wil hoofdelijk stemmen
- Juni 1789: de 3e stand stapt uit de SG en roept zichzelf uit tot Nationale Vergadering
- Eed op de Kaatsbaan: zweren dat ze een grondwet gaan maken die de macht van de
koning beperkt → koning weigerde
- 14 juli 1789 Bestorming van de Bastille door Franse bevolking: daarna onrust en
opstanden in heel Frankrijk
Leidde in Najaar 1789 tot ‘Verklaring van de rechten van de mens en
de burger’
- In deze verklaring werd de theorie van de verlichting in
praktijk gebracht: alle mensen waren vrij en gelijk,
soevereiniteit bij volk, wetten op basis van algemene wil
- Frankrijk werd een constitutionele monarchie met scheiding
van de machten waarbij de koning de uitvoerende macht
behield.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eefkosten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen