INTERCULTURELE COMMUNICATIE HOORCOLLEGE
AANTEKENINGEN
WEEK 1 – CONTRASTIEVE BENADERING
Corona – cultuur: culturele verandering
Wat is er veranderd is onze cultuur? Het geven van handen bijvoorbeeld voor de
coronacrisis, zit zo in ons systeem gebakken dat Mark Rutte na de persconferentie waarin
die zij dat je geen handen moet geven, toch een hand geeft. Nu geven mensen elkaar
amper een hand.
Hoe verklaren we verschillen tussen landen? Wellicht aan de hand van cultuur
Voorbeeld: islamitische man wilde vanwege zijn geloof geen hand geven aan mevrouw
Verdonk.
Interculturele communicatie?
Taal welke taalkenmerken en vertaalprocessen spelen een rol bij interculturele
communicatie?
Cultuur welke invloed heeft cultuur op interculturele communicatie?
Perceptie welke verwachtingen, beeldvorming en gedrag(interpretaties) beïnvloeden
interculturele communicatie?
Hoe wordt taal bestudeerd?
taal als symbool (identificatietaal)
taal als instrument (communicatietaal)
taal als cultuur (linguïstische relativiteit)
Dimensies van Hofstede
Hofstede besteed aandacht aan verschillen en overeenkomsten in culturen en probeerde
dit in kaart te brengen aan de hand van 6 dimensies:
Collectivisme – Individualisme
Machtsafstand
Masculien – femininiteit
Onzekerheidsvermijding
Lange vs korte termijn oriëntatie
Beheersing / bevrediging van behoeften
Hij hield enquêtes bij IBM (computerbedrijf), had een focus op samenwerking en gedrag
in grote bedrijven en organisaties. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers goed met elkaar
kunnen samenwerken ondanks de culturele verschillen?
1. Individualisme/Collectivisme
Hoe beschouw je jezelf? Ben je een individu, of vaak gerelateerd aan andere
mensen?
Individualistische culturen: (Persoonlijke) doelen zijn belangrijker dan het
beschermen van de ander of het netwerk.
Collectivistische culturen: De ander of het netwerk beschermen is belangrijker dan
(persoonlijke) doelen.
,• Hoog (individualistisch): Identiteit, eigen mening en privéleven zijn belangrijk.
Autonoom werken en initiatief zijn belangrijk. Losse en contextuele relaties.
• Laag (collectivistisch): Initiatief en individualisme worden niet gewaardeerd.
‘Persoonlijkheid’ bestaat niet in China. Nauwe relaties en sterke netwerken
Vraag: verwacht je een cultureel effect van deze dimensie op de coronapandemie?
Mensen zijn massaal bereid om zich laten testen voor de samenleving (collectivisme).
2. Machtsafstand
De mate waarin de baas zeggenschap heeft over het gedrag van zijn
werknemers en vice versa. De mate waarin ongelijkheid in organisaties of
landen geaccepteerd is.
• Hoog: autoriteit, weinig tolerantie voor individuen, welvaart ongelijk verdeeld.
• Laag: minder angst voor confrontatie, hiërarchie = ongelijkheid of voorbehouden aan
experts
Vraag: is dit ook corona-gerelateerd? Meer of juist minder vertrouwen in leiderschap of
macht.
3. Onzekerheidsvermijding
De mate van ambiguïteit (onzekerheid) die een samenleving kan verdragen.
Kan je ermee leven dat je een beetje in onzekerheid leeft?
• Hoog: meer regels en structuur, vastere hiërarchische structuren, minder vatbaar voor
verandering, meer theoretische insteek.
• Laag: pragmatische houding, toleranter voor afwijkende en innovatieve ideeën of
gedrag, tijd is een ‘oriëntatie’
Vraag: heeft dit verschil effect op corona-uitbraak in verschillende landen? Ja, mensen
willen weten waar ze aan toe zijn met de corona pandemie, ze willen het niet even zien.
4. Masculiniteit / femininiteit
Mate waarin een samenleving waarde hecht aan traditioneel mannelijke
eigenschappen (feminine; verzorgende/sociale eigenschappen worden belangrijker
gevonden, masculiniteit; meer gericht op doelen/ambitieus)
• Hoog: concurrentie, competitiviteit, succes en prestaties. Behoeften: uitdaging,
vooruitgang, carrière, en verdiensten = masculiniteit
• Laag: passiviteit, bescheidenheid, zorgzaamheid en aansluiting. Behoeften:
samenwerking, inkomenszekerheid en een wenselijke omgeving = feminiteit
5. Lange vs korte termijn oriëntatie
De mate waarin de maatschappij gericht is op de toekomst of juist meer op het
heden.
• Hoog (lange termijn): plannen, sparen, zorgen maken, doorzettingsvermogen.
• Laag (korte termijn): Carpe Diem en tradities.
, Naast cultuur en geschiedenis speelt economie en politiek ook een rol bij de score
van landen op deze schaal.
6. Indulgence vs Restraint
Indulgence (toegeeflijkheid van jezelf; genot) versus restaint (kan het volgens de
regels/normen dat je geniet?; terughoudendheid).
• Indulgence staat voor een samenleving die relatief vrije bevrediging toestaat van
fundamentele en natuurlijke menselijke drijfveren die te maken hebben met genieten
van het leven en plezier maken.
• Restraint staat voor een samenleving die bevrediging van behoeften onderdrukt en
reguleert door middel van strikte sociale normen
Toepassing van Hofstede in een reclame
De reclame werd aangepast aan waarden van een cultuur. In Duitsland werd de auto van
Volvo gepresenteerd als snel en sterk, Zweden: betrouwbaar en in Frankrijk: design. In
Nederland: innovatief te werk, leven gemakkelijker maken.
