College aantekeningen
HC's/samenvatting Stress, gezondheid en Ziekte
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
alle aantekeningen van hoorcolleges van stress, gezondheid en ziekte. uitgebreide versie. Ik heb hier een 8 mee gehaald.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Stress, Gezondheid en ZiekteHoorcollege 1: Stressrespons en Evolutie
Stress: Definitie stress wisselt, maar het fenomeen is meestal hetzelfde, maar de nadruk ligt
soms op stimulus, soms op respons
- Stressor = elke mogelijke bedreiging van psychobiologische doelen
- Stressrespons = adaptieve psychobiologische reactie op een stressor
Homeostatic challenge = eten van koolhydraten glucose niveau omhoog
Versimpelde, onofficiële en voorlopige werkdefinitie voor deze colleges:
- Stressrespons = negatieve emotionele psychobiologische respons
Onmiddelijke subjectieve stressresponsen:
- Psychologisch:
o Negatieve emoties: boosheid, angst, depressie
o Gespannen
o Onzeker
o Waakzaam
o Verward
o Paniek
- Lichamelijk:
o Hartkloppingen
o Zweten, kippenvel
o Spieren spannen
o Sneller ademhalen
o Droge mond
o Trillen, beven
o Koude vingers
o Misselijk, maagpijn, diarree
o Flauwvallen
o Lichte/verstoorde slaap
Stress = een probleem:
- Volgens WHO is stress ‘wereldwijde epidemie’.
- Stress is verantwoordelijk voor 50-60% van de verloren arbeidsdagen
- 2/3 bezoek aan artsen is stressgerelateerd
Stress & ziekte lichamelijke ziekten:
- Hart- en vaatziekten
- Allergieën, eczeem
- Infectie-ziekten (griep, TBC, AIDS)
- Diabetes
- Arthritis (reuma)
- Kanker (niet alle?)
Stress hart- en vaatziekten
, - In 4-12 jaar onderzocht:
o Overall life stress >2 hogere kans hartinfarct (hoger dan dat voor klassieke
risicofactoren zoals zwaarlijvigheid en hoge bloeddruk)
o Work stress ongeveer 4x hogere kans
o Huwelijke conflicten ongeveer 3x hogere kans op herhaalde
hartproblemen
o Dood van geliefde ongeveer 6x grotere kans hartinfarct
Vooral richten op directe route
Biologische theorieën over stress:
- Cannon (1932): Psychologische dreiging fight-flight response: snelle reactie
adrenaline
o Fight-flight/stress-response in de natuur is het erg functioneel, bij
moderne mensen nu niet echt daarom nu langdurige of zelfs chronische
stress-response
- Selye (1956): stressrespons = fysieke en psychologie dreiging = non-specifiek
o ‘general adaptation syndrome’: glucocorticosteroïden (cortisol)
o Op begeven moment raakt die hormoon op (gebeurt niet snel)
o Adrenaline zorgt voor zelfde soort patroon
o Ziekte/dood kan het resultaat zijn van chronische fase van weerstand^
o Voor deel klopt selye theorie niet
Vroeger leefde wij heel anders we horen bij familie van primaten.
,Evolutietheoretisch Kader voor de psychobiologische stress respons
3 consequenties van haar fylogenetische ouderdom:
1. Functie van stressrespons is nog steeds: dreiging wegnemen of ontvluchten
2. Effect stress op lichaam van dier en mens volgt nog steeds dezelfde ‘oude
biologische routes’ die we delen met andere (zoog)dieren (hoe complex, en
cultureel bepaalde menselijke stressoren ook zijn)
3. Effect stress op lichaam van dier en mens ook door dezelfde basale
psychologische factoren
Basale psychologische factoren die effect van stress op lichaam bepalen:
- Stressor-dimensies
o Aversiviteit (aard van dreiging) (hoe belangrijk is het voor je)
o Oncontroleerbaarheid & onvoorspelbaarheid (kan je optijd weg)
o Duur (rode draad 1)
- Respons-patronen
o Vechten, vluchten, vrees (angst, waakzaamheid)
o Opgeven
Aversiviteit: soorten dreiging:
- Fysiek: direct door
o Koude, hitte, toxinen, infectie (via immuunsysteem), bloeding, geweld,
honger, dorst, uitputting, slaapdeprivatie etc
- Psychologisch: waargenomen bedreiging van
o Fysieke integriteit: door fysieke aversiviteit ^ of
o Psychosociale integriteit (behoefte): oa zekerheid/veiligheid,
verbondenheid/intimiteit/seks, autonomie/prestige/status (alleen mens: ‘zelf-
actualisatie’)
- Bijna alle stressoren zijn vooral sociaal geworden: uitstoting/sociale uitsluiting
Klassieke oncontroleerbaarheids experiment: ‘Yoked control’ (Brady, Weiss & Seligman)
- 2 ratten in een kooi, krijgen schok
- 1 kan uit zetten en de ander niet een heeft controle ander niet
- Cruciale design-kenmerken:
o Aversiviteit constant
o Psychologische factor gemanipuleerd: oncontroleerbaarheid/
onvoorspelbaarheid
- Effecten ban experimentele oncontroleerbaarheid (rat zonder controle)
o Maag/darm zweren
o Stress-hormonen veel hoger (bijv glucocorticoïden)
o Opraken depots neurotransmitters in hersenen (bijv noradrenaline,
serotonine)
o Onderdrukte immuunrespons (bijv 2x lagere afweer van geimplanteerde
tumro)
, Oncontroleerbaarheid & onvoorspelbaarheid menselijke situatie:
Voorbeeld van stressor Controleerbaarheid/ Mogelijke aversiteit
Voorspelbaarheid (bedreiging van welk doel?)
Nieuw huis, baan, partner, Minder voorspelbaar Veiligheid en voortplanting
kind
Daily hassles (dagelijke Minder controle, minder alle
problemen) voorspelbaarheid
Werkstress Veel minder controle Sociale uitsluiting, veiligheid
Rol conflicten Minder controle, veel Sociale uitsluiting
minder voorspelbaarheid
‘Blauwtje gelopen’ Minder controle, minder Voortplanting, prestige
voorspelbaarheid
Hopeloosheid Heel veel minder controle alle
Hoofdpatronen stressrespons:
- Vechten, vluchten, vrees: DEFENCE
o Bij verminderde controle over stressoren
o DOEL: inspanning om controle te verkrijgen
o EMOTIES: boosheid, angst, waakzaamheid
- Opgeven: DEFEAT
o Bij verlies controle over stressoren
o DOEL: conserveren van energie, terugtrekken
o EMOTIES: hulpeloosheid, hopeloosheid,
depressie
Hoofdvraag: Hoe kan stress het lichaam beïnvloeden?
- Stress = negatieve emoties
- Negatieve emoties gaan gepaard met actietendens:
o Boosheid vechten
o Angst, vrees vluchten
o Depressie opgeven, terugtrekken
- Actietendens fysiologische voorbereiding
Fysiologische stress respons is in de kern hetzelfde als de inspanningsrespons, zoals bij zware
fysieke activiteiten (rennens, sjouwen, trappen lopen, sport)
Maar
Stress response (vecht/vlucht respons) = lichamelijke inspannings-respons +
(Waargenomen aversiviteit + verminderde controle negatieve emoties)
Bij voorbereiding gaat hartslag al omhoog moderne menselijke stress: prepare for
Fight/Flight
Hersenen:
(Directe innervatie
= directe
zenuwbanen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evaduin. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen