Samenvatting
Samenvatting internationaal privaatrecht
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Samenvatting internationaal privaatrecht (UU)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Internationaal PrivaatrechtHandboek Strikwerda/Schaafsma
Hoofdstuk 1 Inleiding
Doel IPR: problemen die voortvloeien uit de samenloop van nationale
rechtsstelsel bij internationale privaatrechtelijke rechtsverhoudingen te
normeren. Drie hoofdonderdelen:
1) Internationale bevoegdheidsrecht: welke rechter is bevoegd?
2) Conflictenrecht: welk rechtsstelsel is van toepassing?
3) Het recht inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse
rechterlijke beslissingen
Ieder land is vrij om het IPR zelf te regelen. Wel heeft het volkenrecht enige
betekenis voor IPR. IPR geeft geen regels van materieel privaatrecht. IPR:
rechtsverhoudingen met internationaal karakter
- Geografische benadering: feitelijk-geografische aspecten zoals woonplaats,
plaats handeling
- Juridische benadering: geldingspretenties, toepassingsaanspraken van
rechtsstelsels
Grote bronnenverscheidenheid: ongeschreven recht (vooral bij erkenning
buitenlandse vonnissen), verdragen en verordeningen (belangrijkste bron),
nationale wet (opvulling leemten). Rangorde:
- Bij samenloop van IPR-regels uit internationale en nationale bron gaat
internationaal voor
- Bij samenloop van IPR-regels uit internationale bronnen, wordt de rangorde
bepaald door hetgeen de internationale bronnen zelf aan voorzieningen
bevatten. Ontbreekt zo’n voorziening, dan wordt de rangorde bepaald door
de artikel 30 Verdrag van Wenen
Om samenloop vast te kunnen stellen, moet het toepassingsgebied in de gaten
worden gehouden:
1) Materiële toepassingsgebied: de door de regeling bestreken onderwerpen
(ratione materiae)
2) Formele toepassingsgebied: personele en/of territoriale criteria bepaalde
ruimtelijke toepassingsgebied van de regeling
3) Temporele toepassingsgebied: overgangsrechtelijke voorzieningen van de
regeling
Samenloop: casus valt zowel binnen het formele, materiële als temporele
toepassingsgebied van 2+ internationale regelingen.
Hoofdstuk 2 Internationaal bevoegdheidsrecht
Uitgangspunt: het internationaal bevoegdheidsrecht is nationaal recht >
gerelativeerd door bevoegdheidsrecht in verdragen. Het internationaal
bevoegdheidsrecht is van openbare orde: rechter moet dit ambtshalve
onderzoeken. Beslissend voor de internationale bevoegdheid is het tijdstip
waarop de procedure in eerste aanleg aanhangig is gemaakt (perpetuatio fori-
beginsel). Een beroep op immuniteit (bijv. vreemde staten) gaat vooraf aan de
beoordeling van internationale bevoegdheid. Internationaal bevoegdheidsrecht
kent vele belangen. Gronden voor bevoegdheid:
- Bij procespartijen: woon- of verblijfplaats (niet nationaliteit). Woonplaats
gedaagde geldt in meeste rechtsstelsels als bevoegde rechter (forum rei /
natuurlijke forum)
1
, - Onderwerp van geschil: ligging van goederen waar het geschil over gaat
(forum rei sitae), plaats van onrechtmatige daad (forum delicti), plaats waar
rechtshandeling is/moet worden verricht (forum solutionis)
- Verhaalsmogelijkheid: aanwezige en beslagen verhaalsobjecten (forum
arresti)
Soms kunnen procespartijen een rechter aanwijzen. Uitzonderingen op regels
bevoegdheidsrecht:
- Forum non conveniens-regel: de rechter mag zich onbevoegd verklaren
indien de zaak onvoldoende aanknopingspunten heeft met de rechtssfeer
van zijn land (de forumstaat)
- Forum conveniens-regel: de rechter is toch bevoegd (ondanks een van
toepassing zijnde bevoegdheidsregel) indien de zaak voldoende met de
rechtssfeer van zijn land verbonden
- Forum necessitatis-regel: de rechter is toch bevoegd indien een effectieve
rechtsgang bij buitenlandse rechter ontbreekt
- Internationale litispendentie: de zaak hangt reeds bij een buitenlandse
rechter. De later aangezochte rechter – hoewel bevoegd – verklaart zich
onbevoegd.
Een traité double: verdrag bevat zowel bepalingen die rechtstreeks de
internationale bevoegdheid van de rechter bepaalt, als regels inzake erkenning
en tenuitvoerlegging rechterlijke beslissingen. (2.2) Brussel Ibis ziet voor
burgerlijke en handelszaken op internationale bevoegdheid en erkenning en
tenuitvoerlegging van buitenlandse beslissingen (traité double).
Toepassingsgebied:
- Materieel: art. 1. Het begrip ‘burgerlijke en handelszaken’ moet autonoom
worden uitgelegd. Het gaat hierom ‘ongeacht de aard van het gerecht.
Brussel Ibis kan ook van toepassing zijn in een zaak die dient bij een straf-
of bestuursrechter. Het gaat om de aard van de rechtsbetrekking en het
voorwerp van geschil, niet om de partijen
- Formeel: wat betreft bevoegdheidsregeling: art. 4-6: woonplaats
verweerder. Woonplaats is geen autonoom begrip: rechter past interne wet
toe (art. 62). Woonplaats rechtspersoon is wel autonoom begrip (art. 63).
Uitzonderingen: bijv. consumentenovk en meer.
- Temporeel: art. 66 lid 1: rechtsvorderingen die zijn ingesteld op of na 10
januari 2015.
Samenloop met andere ipr-regelingen: art. 67. Bij samenloop met andere
verdragen: art. 69: verordening vervangt de tussen lidstaten onderling geldende
executieverdragen. Deze verdragen behouden wel hun gelding voor zover het
onderwerp buiten Brussel Ibis valt (art. 70 lid 1). Oudere verdragen voor
bijzondere onderwerpen worden door Brussel Ibis onverlet gelaten (art. 71).
Rechter moet ambtshalve toetsen of de bevoegdheidsregeling van Brussel Ibis
van toepassing is > uitgewerkt in art. 27-28. Hoofdregel bevoegdheidsregeling:
art. 4 Brussel Ibis: de rechter van de lidstaat waar verweerder zijn woonplaats
heeft. Alternatieve bevoegdheidsregels: art. 7-9: bieden eiser mogelijkheid zijn
vordering bij een andere rechter aan te brengen. Art 7-8: dubbelfunctie: bepalen
ook interne relatieve bevoegdheid rechter. De alternatieve bevoegdheidsregels:
restrictieve uitleg.
- Art. 7 sub 1: verbintenissen uit overeenkomst (forum solutionis).
Hoofdregel: rechter van de plaats waar de verbintenis die aan de eis ten
grondslag ligt, is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd. Er moet
gekwalificeerd worden dat sprake is van een overeenkomst > autonoom
begrip. Tevens moet geïdentificeerd worden welke verbintenis aan de eis
ten grondslag ligt. Bij meerdere verbintenissen ga je naar de recht van de
plaats waar de voornaamste worden uitgevoerd. Bestaan er geen
2
, voornaamste verbintenissen: versnippering. Wenst eiser deze versnippering
niet > art. 4 forum rei. De verbintenis moet gelokaliseerd worden: plaats
van uitvoering. Als partijen in het contract niet hebben geregeld over plaats
van uitvoering en de verbintenis nog niet is uitgevoerd > wet van lex causae
bepaalt waar de verbintenis moet worden uitgevoerd. Hulpregel in punt b
voor koop en dienstverlening: om versnippering tegen te gaan > slechts één
rechter is bevoegd. Partijen kunnen afwijken van punt b. punt c: als niet
wordt voldaan aan de voorwaarden van punt b (bijv. overeengekomen dat
plaats van levering niet in een lidstaat is), herleeft hoofdregel van punt a.
- Art. 7 sub 2: verbintenissen uit onrechtmatige daad: rechter van de plaats
waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen
(forum delicti). Bekende vraag: locus actus of locus damni? Kalimijnen: de
fora van beide plaatsen, ter keuze van eiser, zijn alternatief bevoegd. Bij
grensoverschrijdend persdelict: Shevill: de rechter van locus actus is
bevoegd om kennis te nemen van de vordering tot schadevergoeding.
Rechters van verschillende locus damni (schade treedt immers in op
verscheidene plaatsen) zijn slechts bevoegd om kennis te nemen van de
vordering tot vergoeding schade die in het land van die rechter is
veroorzaakt > mozaïek-beginsel. Bij schending van persoonlijkheidsrechten
via internet: eDate: naast locus actus en locus damni kan gelaedeerde ook
terecht bij de rechter van de lidstaat waar het centrum van zijn belangen
zich bevindt. Bij productasp: locus damni is de plaats waar de initiële
schade is ingetreden bij het normale gebruik van het product en locus actus
is de plaats waar het product is vervaardigd (Zuid-Chemie). Inbreuk op IE:
locus actus is lidstaat waar inbreukmaker woont; locus damni: lidstaat waar
betrokken IE wordt beschermd
- 5 alternatieve fora: (sub 3) benadeelde partij in het strafgeding; (sub 4)
teruggave cultuurgoed; (sub 5) exploitatie van een filiaal; (sub 6)
trustverhoudingen; (sub 7) hulp- en bergloon
Art. 8 heeft ook alternatieve bevoegdheidsregels: samenhang vorderingen
(forum connexittatis): art. 8 sub 1: meer dan één verweerder: bevoegdheid
m.b.t. één verweer brengt bevoegdheid t.a.v. vorderingen tegen alle
verweerders met zich mee. Er moet een zekere samenhang bestaan tussen de
vorderingen; gaat niet zover dat rechtsvorderingen op dezelfde rechtsgrond
berusten. Bij een vordering tot vrijwaring, voeging of tussenkomst is de rechter
voor wie de oorspronkelijke vordering aanhangig is alternatief bevoegd (art. 8
sub 2). In art. 8 sub 3 wordt t.a.v. tegeneis die voortspruit uit ovk of uit het
feitencomplex waarop oorspronkelijke eis is gegrond als alternatief bevoegd
aangewezen de rechter waar oorspronkelijke eis aanhangig is. Er bestaan naast
de alternatieve bevoegdheidsregels ook een reeks andere bevoegdheidsregels:
zijn in beginsel autonoom en uitputtend: valt een bevoegdheidskwestie
hieronder, dan moet de bevoegdheid uitsluitend a.d.h.v. de desbetreffende
bevoegdheidsregels worden vastgesteld, tenzij anders is aangegeven:
- Verzekeringen: art. 10 t/m 16 > bescherming verzekeringnemer. De
verzekerde heeft keuze ex art. 11, de verzekeraar is aangewezen op forum
rei (art. 14). Forumkeuze beperkt (art. 15).
- Consumenten: art. 17 t/m 19 > bescherming consument. Op welke ovks van
toepassing?
o Een ovk tussen enerzijds consument en anderzijds professionele
wederpartij, die is gesloten om te voorzien in consumptiebehoeften van
een persoon als particulier
o De ovk moet daadwerkelijk zijn gesloten
o Het moet gaan om een ovk die valt in één van de categorieën uit lid 1.
Sub c strekt ertoe verkoopactiviteiten via internet onder bereik regeling
3
, te doen vallen. Wanneer richt een ondernemer zich met zijn website op
de lidstaat waar consument woont? Pammer en Hotel Alpenhof: reeks
factoren.
Dit zijn cumulatieve voorwaarden. Valt de ovk niet onder toepassingsbereik
afd. 4, dan moet bevoegdheid worden vastgesteld volgens overige
bevoegdheidsregels, waaronder art. 7 sub 1.
- Werknemers: art. 20 t/m 23 > bescherming werknemer. Er moet sprake van
arbeidsverhouding. Vordering wn tegen wg: art. 21. Ook keuze voor forum
loci laboris (art. 21 lid 1 sub b punt i: waar wn gewoonlijk werkt. Vordering
wg tegen wn: art. 22 lid 1 > alleen forum rei
Art. 24 bevat exclusieve bevoegdheidsregels: exclusief en dwingend >
restrictief. Ze zijn toepasselijk ongeacht de woonplaats, dus ook als verweerder
en/of eiser geen woonplaats heeft in een lidstaat.
- Sub 1: geschillen over zakelijke rechten op en huur en verhuur, pacht en
verpachting van onroerende goederen: rechter van lidstaat waar onroerend
goed is gelegen.
- Sub 2: vennootschappen en rechtspersonen: rechter van lidstaat van
vestiging. Bij vaststelling plaats van vestiging: regels van eigen ipr worden
toegepast.
- Sub 3: openbare registers: rechter van lidstaat waar register wordt
gehouden
- Sub 4: intellectuele-eigendomsrechten (IE): rechter lidstaat van registratie
(forum registrationis)
- Sub 5: executiegeschillen: rechter van de lidstaat van de plaats van
tenuitvoerlegging.
Art. 25 verleent aan partijen forumkeuzebevoegdheid. De forumkeuze moet
gezien worden als een aparte ovk, als een beding dat losstaat van de overige
bepalingen van de ovk. Afwijkend formeel toepassingsgebied: regeling van
toepassing indien partijen een gerecht van een lidstaat als bevoegd hebben
aangewezen, ongeacht hun woonplaats. Art. 25 geldt alleen bij keuze voor
rechter van een land binnen de EU; buiten de EU: forumkeuze beoordeeld
a.d.h.v. eigen ipr. Vereisten geldigheid:
1) Forumkeuze moet betrekking hebben op een ‘bepaalde rechtsbetrekking’
2) Forumkeuze moet formeel geldig zijn > voldoen aan vormvereisten art. 25
lid 1 sub a-c
3) Forumkeuze moet materieel geldig zijn > wilsovereenstemming. Er is een
rol weggelegd voor het recht van de lidstaat van de gekozen rechter:
inbegrepen conflictenrecht. De materiële geldigheid wordt beheerst door
het rechtsstelsel dat volgens het conflictenrecht van het gekozen forum
op de forumkeuze ovk van toepassing is. Forumkeuzeovk valt buiten
Rome I.
Het gevolg van een geldige forumkeuze is dat de aangewezen rechter bij
uitsluiting bevoegd is, tenzij partijen anders zijn overeengekomen. Vrijheid is
niet onbeperkt: forumkeuzebevoegdheid beperkt tot internationale gevallen en
mag niet strijdig zijn met de bescherming van economisch zwakkere partij (afd.
3-5). Art. 26: stilzwijgende rechtskeuze: verschijnt de verweerder in een geding
voor een rechter die zijn bevoegdheid niet op een bepaling v/d verordening kan
gronden, is de rechter alsnog bevoegd tenzij de verschijning van verweerder ten
doel heeft de bevoegdheid te betwisten. Art. 26 derogeert niet aan art 24, maar
wel aan alle overige bevoegdheidsbepalingen van de verordening (ook art. 15,
19 en 23). Art. 35: bevoegde rechter bij voorlopige maatregelen. Twee sporen:
1. Is de rechter op grond van een andere bevoegdheidsregel (art. 4 of 7 t/m
26) bevoegd om van het bodemgeschil kennis te nemen, dan is hij ook
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmahg2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen