JJ_Alle hoorcolleges
Hoorcollege 1 - Jeugdcriminaliteit en Jeugdbescherming: omvang,
definitie meten & verklaringen
Jeugdcriminaliteit in beeld
https://www.youtube.com/watch?v=afFcbq_ltkk
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4794321/kinderen-cocainehandel-drugs-bende-
steeds-meer-toename
Overzicht
Deel 1:
• Wat is jeugdcriminaliteit?
• Feiten en cijfers
• Hoe te meten?
Deel 2:
• Wat is jeugdbescherming?
• Feiten en cijfers
• Hoe ontstaat ernstige problematiek?
Wat is jeugdcriminaliteit?
Het is contextgebonden, wat nu illegaal is kan over een paar jaar niet meer illegaal zijn, of juist
vroeger niet illegaal geweest zijn. Per land kan het ook verschillen. Wat maatschappelijk gezien als
strafbaar gedrag wordt gezien is variabel over tijd en maatschappelijke/culturele context.
Officiële definitie:
….. een verzamelnaam voor strafbaar gedrag van minderjarigen. Denk aan vernieling, winkeldiefstal,
zware mishandeling en moord, zodra een delict is gepleegd door een minderjarige betreft het
jeugdcriminaliteit. In Nederland kan niemand worden vervolgd voor strafbare feiten gepleegd voor
zijn twaalfde jaar.
(https://?q=jeugdcriminaliteit&sourceid=ie7&rls=com.microsoft:nlNL:IE-
Address&ie=&oe=&gws_rd=ssl0 )
Dus goed om te onthouden zijn deze 3 dingen:
a. In strijd met het strafrecht
b. Sociale constructie
c. Wisselende taxatie
Heeft ook verstrekkende gevolgen m.b.t. bereidheid tot aangifte.
Profielen jeugdige delinquenten
• Experimenteerder → iemand die het voor het eerst doet en betrapt wordt
• Risicojongere → Iemand die 3x iets heeft gedaan
• Veelpleger → meer dan 3x iets gedaan
• Zeer actieve veelpleger → herhaaldelijk in contact met politie waardoor ook al met andere
instanties contact is.
1
,JJ_Alle hoorcolleges
Jeugdcriminaliteit: Wat dan?
Kinderen onder de 12 worden in principe niet strafrechtelijk vervolgd.
Neemt ‘t toe of af?
• “Recidive onder jongeren neem toe “, Parool, 2019
• “Jeugdcriminaliteit neemt af, maar delicten worden ernstiger” nu.nl, mei 2021
• “Politie bezorgd over criminaliteit onder jongeren” AD, 15-1-2020
• “jongeren vaker de cel in, druk op gevangenissen hoog”. Volkskrant , 12-06-2021
• “Jongeren in criminaliteit door tolerant drugsbeleid” 12-2-2018, Parool
• “Steeds meer kinderen in de cocaïnehandel”, RTL nieuws 27-7-2019
Er was volgens de literatuur een daling, nu lijkt het er meer op dat het stabiliseert. Cyberdelicten
nemen toe en jongeren met een rol in de drugshandel en georganiseerde criminaliteit nemen toe.
Wat zegt de wetenschap?
(Van der Laan et al., 2021)
2
,JJ_Alle hoorcolleges
Van der Laan e.a., 2021:
Maar:
De ontwikkeling in cijfers 2015-2020 (zelfrapportage)
• Het percentage twaalfminners dat zegt dader te zijn geweest van een traditioneel delict is in
2020 vergelijkbaar met het niveau van 2015 en 2005. Er is een toename in de prevalentie van
agressie- en vermogensdelicten bij jongens en twaalfminners met een Nederlandse
achtergrond ten opzichte van 2015. Het percentage twaalfminners dat een cyber- en/of
gedigitaliseerde delict rapporteert is in 2020 afgenomen ten opzichte van 2015 en is
vergelijkbaar met het niveau van vandalisme.
• 12-18: Het percentage zelfgerapporteerde daders van cyber- of gedigitaliseerde delicten is in
2020 afgenomen ten opzichte van 2015 (van 24,7% naar 19,5%). Het percentage
minderjarige cyberdaders is in 2020 lager dan in 2015 (afname van 16,5% naar 12,7%). Dit
komt vooral door een afname in daderschap van hacken (‘inloggen op iemand anders
account’ en ‘iemand anders wachtwoord veranderen’). Het percentage minderjarigen dat
3
, JJ_Alle hoorcolleges
zegt dader te zijn van andere cyberdelicten (‘virus versturen’, ‘DDoS-aanval uitvoeren’ of ‘na
inloggen gegevens veranderen’) wijkt in 2020 niet af van 2015. Ook wijkt het percentage
daders van gedigitaliseerdedelicten in 2020 niet af van dat in 2015.
• Verhouding j/m 5:1
Van der Laan & Blom (2011) Jeugdcriminaliteit in de periode 1996- 2010, WODC/ CBS.
Tollenaar & Van der Laan (2014) Monitor Veelplegers 2013, WODC.
Kalidien & De Heer-De Lange (red.) (2013) Criminaliteit en rechtshandhaving, CBS/ WODC.
Van der Laan & Goudriaan (2016) Monitor Jeugdcriminaliteit, WODC. 12
Ontwikkeling jeugdcriminaliteit officiële statistieken (WODC, 2019)
Lange termijn ontwikkelingen officiële data (WODC, 2019)
4