Scheikunde hoofdstuk 8
§8.1
Om het verschil in zuurgraad in een getalwaarde te kunnen weergeven, gebruik je de pH.
Een oplossing kan zuur (pH onder 7 (hoe lager, hoe zuurder)), basisch (boven 7 (hoe
hoger, hoe basischer) of neutraal (gelijk aan 7) zijn.
Een indicator is een stof waarmee je kunt bepalen of een oplossing zuur, basisch of
neutraal is.
Lakmoes: lakmoespapier is papier waarop de stof lakmoes is aangebracht. Lakmoes
komt voor in twee kleuren: rood en blauw. De kleur hangt af van de zuurgraad. Je
kunt de pH met lakmoespapier niet nauwkeurig bepalen.
Universeel indicator: om nauwkeuriger de pH van een oplossing te bepalen, gebruik
je universeel indicatorpapier. Dit is een papier waarop een mengsel van
verschillende indicatoren is aangebracht, die afhankelijk is van de pH-waarde samen
een continu verlopende kleurenreeks vertonen.
Oplossingen: er zijn ook oplossingen van kleurstoffen die bruikbaar zijn als indicator
(Binas 52A). Het pH-gebied waarin de indicator van kleur verandert, noem je het
omslagtraject. In dit gebied geeft de indicator de oplossing een mengkleur.
§8.2
Als zuren reageren met water, geeft het zuur een H +-ion af aan een watermolecuul. Hierbij
ontstaan H3O+-ionen, dit noem je oxoniumionen.
1) Geef de reactievergelijking van de reactie tussen waterstofchloride en water:
HCl (g) + H2O (l) → H3O+ (aq) + Cl- (aq)
Er is een lineair verband tussen de molariteit van de oplossing en de geleidbaarheid. Als je
de oplossing tweemaal verdunt, dan halveert de geleidbaarheid.
Als een reactie met water geen aflopende reactie is maar een evenwichtsreactie, dan kan je
zo’n opdracht 2 krijgen:
2) Geef de reactie tussen azijnzuur met water.
CH3COOH (aq) + H2O (l) ⇄ H3O+ (aq) + CH3COO- (aq)
Er zijn zuren die volledig splitsen in ionen, de sterke zuren. Zuren die niet volledig splitsen in
ionen, noem je zwakke zuren. Bekijk hiervoor Binas tabel 49. De bovenste 7 zijn sterke
zuren, aflopend naar zwakke zuren.
§8.3
Als je een organisch zuur hebt, kan je een H +-ion afstaan (alleen degene die in de
zuurgroep zit). Als een stof maar één H +-ion kan afstaan, dan is het een eenwaardig zuur,
kan het meerdere H+-ionen afstaan, noem je het meerwaardige zuren (twee-, driewaardig,
etc.). Naast het H3O+ ion die ontstaat in een reactievergelijking, ontstaat er ook een negatief
geladen ion, het zuurrestion.
Zuren zonder koolstofskelet noem Naam Formule Naam Formule
je anorganische zuren. Waterstofchloride HCl Diwaterstofsulfide H2 S
Salpeterzuur HNO3 Koolzuur CO2 + H2O (H2CO3)
Fosforzuur H3PO4 Zwaveligzuur SO2 + H2O (H2SO3)
Waterstofbromide HBr Waterstofcyanide HCN
Zwavelzuur H2SO4 Waterstofjodide HI
Koolzuur en zwaveligzuur bestaan alleen als oplossing van CO 2 of SO2 in water. H2CO3 en
H2SO3 zijn instabiele zuren. Het zijn beide tweewaardige zuren.
3) Los CO2 op in water.
CO2 (aq) + 2 H2O (l) ⇄ H3O+ (aq) + HCO 3- (aq)
HCO3- (aq) + H2O (l) ⇄ H3O+ (aq) + CO32-
Omdat het eerste evenwicht naar links ligt, zal de tweede reactie vrijwel niet optreden.
4) Los het zout ammoniumchloride op in water.
NH4Cl (s) → NH4+ (aq) +Cl- (aq), dan zullen de ammoniumionen vervolgens met het
water reageren: NH4+ (aq) + H2O (l) ⇄ H3O+ (aq) + NH3 (aq)
