Kennisclip 6
Idee: voor mensen iets doen maken ze een afweging: wat zijn alternatieven en welk
alternatief is het beste om uit te voeren (gezien doel etc.)
Communicatie kansrijke interventie als dit juiste omschrijving zou zijn van gedrag: met
communicatie kun je invloed uitoefenen op waar mensen over nadenken - kan leiden tot
verschuiving voorkeur een alternatief naar andere alternatief
→ helaas te optimistisch, want relatie tussen bewustzijn en gedrag is niet zo sterk (soms
zelfs afwezig)
Veel van ons gedragingen helemaal niet zo bewust, maar juist bepaald door onbewuste
Waarom vertrouwen we op gewoontes?
Voordelen/goede gewoonte:
- Automatisme ontstaat - tijd en cognitieve energie over om over andere dingen na te
denken (brein lijkt hierop gericht)
Nadelen/slechte gewoonte:
- Ernstige gezondheidsproblemen: gewoonte om zakken chips leeg te eten - dit blijf je
doen tot je ongezond bent
Conclusie 1: waarom communicatie vaak geen invloed heeft op gedrag
→ wil communicatie effect hebben op gedrag, dan moet dat gedrag bewust worden
uitgevoerd
→ veel van ons dagelijks gedrag is herhaald gedrag, worden gewoontes, waar je niet meer
over nadenkt - staat dus niet meer onder bewuste controle, waardoor het heel moeilijk is om
aan te passen
Doorbreken van gewoontegedrag is een kwestie van timing:
→ iets nieuws vertellen over een gevolg waarvan mensen nog niet op de hoogte waren
(nieuw gevolg van roken bijvoorbeeld)
→ er verandert iets in de omgeving, waardoor mensen opnieuw een afweging gaan maken
→ externe gelegenheid die aanzet tot nadenken (over iets wat je altijd al had willen
veranderen - stoptober)
Wanneer heeft communicatie wél invloed?
→ Mensen denken vaak dat mensen niet willen (non-intenders) als er geen
gedragsverandering plaatsvindt, maar dat is het probleem niet. Ze kunnen het niet
(intenders), want ze moeten eten wat er is, ze kunnen niet echt lopen etc.
Intentie - gedrag kloof: we willen en hebben de intentie, maar doen het niet/het lukt niet -
implementatie-intentie: plan van actie voor die mensen, concreet plan maken voor je gedrag
werkt sterk (nog sterker als je intentie openbaar maakt, omdat mensen zich er dan sneller
aan houden/gevoel van verplichting)
Conclusie 2: wanneer heeft communicatie wel invloed?
→ mensen die ongewenst gedrag vertonen vallen uiteen in 2 groepen:
- Mensen die niet van plan zijn gedrag aan te passen - moeten gemotiveerd worden
- Mensen die hun gedrag wel willen veranderen, maar niet op gang komen/barrières
tegenkomen - plan van actie
, Is er een magische formule die altijd tot een overtuigender boodschap leidt? (er zijn mensen
die dit claimen ja)
Randomized Controlled Trials:
- Is het overtuigender om
- positieve gevolgen te benadrukken van het gewenste gedrag of negatieve gevolgen
van het ongewenste gedrag
- alleen argumenten vóór te noemen, of ook bezwaren
- de conclusie expliciet trekken of impliciet laten (wel/geen conclusie trekken)
- de boodschap levendig of vlak te brengen
- humor te gebruiken of niet
- meer of minder angst aanjagen
- statistieken of voorbeelden te gebruiken
Conclusie 3: is er een magische formule?
→ nee! (onderzoek wijst hier op, want er zijn altijd gevallen dat het minder overtuigend is)
De rol van argumenten (lijkt relatief groot effect te hebben)
Sterke argumenten zijn overtuigender dan zwakke argumenten (nog steeds geen enorm
verschil, maar één van de sterkste)
Mensen zijn gevoelig voor de kwaliteit van argumenten, hangt af van:
- Autoriteit (deskundigheid, betrouwbaarheid)
- Voorbeelden (representativiteit, aantal)
- Causaliteit (voldoende, noodzakelijke voorwaarde, relatie)
- Analogie (relevante overeenkomsten, geen relevante verschillen)
Argumentatie op basis van voor- en nadelen (hoe waarschijnlijk is het gevolg, en hoe
wenselijk is het gevolg)
Intuïtie lijkt voor te komen uit onze onderbuik (ratio volgt onderbuik): automatische reactie,
maar ons rationele brein (is de bestuurder) is op zoek naar rechtvaardiging
Argumenten dienen vooral ter rechtvaardiging van intuïtie, niet om goede beslissing te
nemen
Argumenten zijn dan geen afspiegeling van redeneerproces dat uitmondt in oordeel, maar
dienen vooral om (random, vanuit onderbuik) oordeel te rechtvaardigen
Gevolgen afweging en functie van argumenten:
- Afweging:
- Argumentatie in overeenstemming met intuïtie wordt relatief klakkeloos
geaccepteerd
- Voordelen van voorkeur worden overschat, nadelen worden onderschat
- Argumentatie die ingaat tegen intuïtie wordt genadeloos (en redeloos) onderuit
gehaald
- Functie:
- Sociaal schaamblad, om je te kunnen verdedigen/verantwoorden ipv dat
argumenten worden gebruikt om een weloverwogen rationele beslissing te nemen
