Hoofdstuk 1 - De opbouw van het bewegingsapparaat
De weefsels waaruit het lichaam is opgebouwd, zijn:
• Dekweefsel:
o Scheidingslaag (geen celtussenstof en a-vasculair).
o Bescherming (verhoornd epitheel, epitheel, endotheel en mesotheel).
o Resorptie.
o Secretie of kliervorming.
o Perceptie of zintuigfunctie.
• Steunweefsel:
o Bindweefsel (losmazig, reticulair, vezelig).
o Kraakbeenweefsel (hyalien, elastisch, vezelig).
o Beenweefsel.
• Spierweefsel:
o Hart spierweefsel.
o Glad spierweefsel (het vegetatieve zenuwstelstel).
o Dwarsgestreept of skeletspierweefsel (het animale zenuwstelsel).
• Zenuwweefsel.
Bindweefsel
Het bindweefsel bestaat uit twee samenstellende delen: cellen en intercellulaire
substantie. De intercellulaire substantie bestaat uit een amorfe component
(grondsubstantie) en een vezelige component (collagene, elastische en reticulaire vezels).
Amorfe component
Anorganische stoffen zijn verbindingen die geen C-H-binding (covalente koolstof-
waterstofbinding) in hun structuur hebben. Organische stoffen zijn verbindingen die wel
een C-H-binding in hun structuur hebben. De grondsubstantie bevat allerlei anorganische
en organische stoffen, waarvan de glycosaminoglycanen (de aan eiwit gebonden,
meerwaardige suikers) de belangrijkste plaats innemen.
Vezelige component
In de grondsubstantie liggen de collagene vezels. Zij vertonen een dwarse streping en zijn
opgebouwd uit evenwijdig aan elkaar gelegen dikke fibrillen, die bijeen worden gehouden
door een cementachtige substantie. De meestal in bundels gelegen vezels zijn dik,
buigzaam, maar vrijwel niet rekbaar. Een bijzondere vorm van collagene vezels zijn de
reticulaire vezels. Deze zijn dunner en liggen in het algemeen netvormig gerangschikt. De
elastische vezels zijn veel dunner dan de collagene vezels en vertonen geen fibrillaire
structuur. Zij zijn zeer buigzaam en rekbaar (tot 150% van hun oorspronkelijke lengte) en
keren na een uitrekking weer tot hun uitgangslengte terug.
De cellen in bindweefsel
, • De fibroblasten zijn lange, spoelvormige cellen met een ovale kern. Zij spelen een
rol bij de vorming van de intercellulaire substantie, zowel wat betreft de amorfe als
de vezelige component.
• De macrofagen kunnen afgestorven weefselresten en lichaamsvreemde stoffen
opnemen. Deze eigenschap wordt fagocytose genoemd.
• Mestcellen zijn grote cellen, waarvan het cytoplasma gevuld is met kleine, donkere
korrels. Deze cellen produceren farmacologisch actieve stoffen, zoals histamine,
die een belangrijke rol spelen bij hooikoorts en andere overgevoeligheidsreacties.
• Vetcellen hebben een vetstapelende functie.
• De pigmentcellen zijn langgerekte cellen die kleine korrels melanine bevatten.
Wanneer er veel van deze cellen aanwezig zijn en deze cellen ook nog veel
pigmentgranula bevatten, krijgt het weefsel een bruine kleur.
• Ongedifferentieerde cellen hebben dezelfde vorm als fibroblasten en zijn meestal
rondom de bloedvaten gelegen. Het zijn cellen die zich pas onder invloed van
bepaalde prikkels, zoals een ontsteking, gaan differentiëren tot een bepaald
celtype.
Losmazig bindweefsel
Het losmazige bindweefsel bevat veel intercellulaire substantie met veel collagene en
weinig elastische vezels, terwijl reticulaire vezels alleen op die plaatsen worden
aangetroffen waar het bindweefsel aan een orgaan of aan een ander weefsel grenst. De
functies van het losmazige bindweefsel:
• Het heeft een mechanische functie, in die zin dat het de organen, de bloedvaten
en de zenuwen van het lichaam omgeeft.
• Het heeft een fagocyterende en herstellende werking bij bepaalde processen, zoals
ontstekingen, waardoor het een bijdrage levert aan het verdedigingsmechanisme
van het lichaam.
• Het is ook voor de stofwisseling van belang. De stoffen uit de bloedvaten worden
altijd via het omringende bindweefsel door de organen opgenomen, terwijl
omgekeerd de door de organen gevormde producten en afvalstoffen weer via het
omringende bindweefsel naar de bloedbaan worden afgevoerd.
Reticulair bindweefsel
Het reticulaire bindweefsel, dat voornamelijk voorkomt in het beenmerg, de milt en de
lymfeklieren, is opgebouwd uit zogenaamde reticulumcellen en reticulaire vezels. De
functies van het reticulaire bindweefsel:
• Er komt bloed of lymfe voor.
• De vorming van de bloedcellen en de bloedplaatjes vindt er plaats.