Engels in het basisonderwijs – H1, 2 , 3
Jaar 2 Blok A PABO
Hoofdstuk 1 Introductie Engels in het basisonderwijs
1.1 Rol van ‘Europa’ in het talenonderwijs
Europese Unie kent 24 officiele talen met drie verschillende alfabetten. Al deze talen zijn officieel ook
de werktalen van de EU.
Met een samenhangend talenbeleid wil de EU het leren van meerdere talen bevorderen, met als doel
culturele diversiteit, tolerantie en Europees burgerschap. Geen wettelijke verplichtingen, elk land kan
de Europese afspraken op een eigen manier invullen.
1.1.1 Europees talenbeleid
In vorige eeuw belangrijkste doel Europees talenbeleid dat alle kinderen in Europa vanaf hun 10 e jaar
ten minste 1 vreemde taal zouden leren. In NL werd Engels als verplicht vak ingevoerd. 1983 op de
pabo en in 1986 in bovenbouw van primair onderwijs (po).
Europese Raad van ministers van Onderwijs heeft dit beleid in 2000 en 2002 aangescherpt met als
doel het talenonderwijs aan kinderen jonger dan 10 jaar te stimuleren. ER hoopt daarmee te
bereiken dat alle Europese burgers op den duur naast hun moedertaal (M) ten minste twee vreemde
talen beheersen M+2
Een van de twee vreemde talen is een gemeenschapstaal of lingua franca: taal die door grote
groepen mensen met verschillende moedertalen als gemeenschappelijke taal gebruikt kan worden.
meeste landen kiezen voor dezelfde eerste vreemde taal: Engels.
In NL beginnen meeste leerlingen pas na hun 10 e jaar met Engels (in groep 7)
Vreemdetalenonderwijs schiet in veel landen tekort Europese Commissie publiceert in 2012: Een
andere kijk op onderwijs: Investeren in vaardigheden voor betere sociaaleconomische resultaten.
Hierin staan adviezen om talenonderwijs te verbeteren.
De twee uitgangspunten:
1. In 2020 moet minstens de helft van de 15-jarigen in staat zijn tot het voeren van een simpel
gesprek in hun eerste vreemde taal;
2. In 2020 moet minstens driekwart van de leerlingen in de onderbouw van het voortgezet
onderwijs ten minste twee vreemde talen leren.
Internationale mobiliteit van studenten neemt toe en daarmee de vraag naar meer talenkennis. Met
Erasmus+ Programme wil Europese Commissie meertaligheid en taaldiversiteit bevorderen door
werken en studeren over de grens te stimuleren en taalonderwijs te ondersteunen.
,26 sept Europese dag van de talen bedoeld om grote aantal talen in Europa onder aandacht te
brengen en om culturele en taalkundige diversiteit te stimuleren. Doel: mensen aanmoedigen om
talen te leren. Mensen die meer talen spreken, vinden gemakkelijker werk, wat goed is voor
bedrijven en economie.
Migratie van buiten Europa aantal talen dat in Europa wordt gesproken neemt toe.
Engels behoort tot de talen met de grootste verspreiding door wereldwijde verspreiding, ontstaan
met global English, het gebruik van Engels als wereldwijde communicatietaal, allerlei varianten van
het Engels (World Englishes)
1.1.2 Europees Referentiekader voor de Talen
Gevolg Europees taalbeleid: vaststellen van een gemeenschappelijk raamwerk van
niveauomschrijvingen voor de moderne vreemde talen, namelijk: the Common European
Framework of Reference for Languages (CEFR). maakt meteen duidelijk, voor bv bedrijven, welke
competentie de werkgever verwacht.
In Nederlands wordt het Europees Referentiekader voor de Talen genoemd (ERK)
ERK werkt met indeling in 6 niveaus voor de vaardigheden luisteren, lezen, spreken (interactie),
spreken (productie) en schrijven:
Basisgebruiker – A1 en A2 kunnen veel Nederlanders, mede dankzij grote aanbod Engels via
media als tv en internet. Gaat om informeel taalgebruik.
Onafhankelijke gebruiker B1 en B2 formeler taalgebruik (tijdens werk of studie). Noodzaak om al
in basisonderwijs basis te leggen met niveau A1 en A2. Eindniveau HAVO is B1.
Vaardige gebruiker – C1 en C2 je kan vloeiend en spontaan uitdrukken, zonder te zoeken naar de
uitdrukkingen. Taal flexibel en effectief gebruiken. Zonder moeite deelnemen aan een gesprek of
discussie.
1.1.3 Gevolgen van Europees Talenbeleid voor Nederlands vreemdetalenonderwijs
- Vanaf 2005 mogen basisscholen naast vvto Engels ook vvto Frans , Duits (in grensgebieden)
of Spaans geven
- Er kan eerder worden gestart met Engels, bv in groep 5 en 6
- Sinds 2015/2016 mag tot 15% van lestijd in Engels, Frans of Duits worden gegeven
- Scholen die vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto) geven is explosief gegroeid.
- Engels voor peuters en op bso is ook sterk in opkomst
- Toenemende aandacht voor internationalisering en language and cultural awareness:
bewustwording van andere talen en culturen
- Pilot voor tweetalig basisonderwijs (tpo) waarbij 50% lessen in Engels worden gegeven. Doel
is om te onderzoeken of lestijd in Engels kan worden uitgebreid
- Aantal tweetalige scholen in voortgezet onderwijs is toegenomen
- Sterke toename in gebruik van Engels in onderwijsprogramma’s in het hoger onderwijs
,1.1.4 Meertaligheid in Nederland
Ook in Nederland is meertaligheid een normaal verschijnsel geworden door migratie van mensen uit
andere landen.
1.1.5 Niveau van het Engels van Nederlanders
Engels is voor Nederlanders niet moeilijk om te leren is verwant aan Nederlands: de twee talen
hebben dezelfde oorsprong. bv goed en good, life en leven, day en dag
Ook komen Nederlanders vaker buiten school en op een spontane manier met Engels in aanraking.
Engelstalige programma’s, muziek en films, door apps op telefoon en iPad. kinderen horen dus al
van jongs af aan veel Engelse klanken.
Ook wordt veel Engels gebruikt in dagelijks leven, winkels, reclame (communicatieve boodschappen).
Internet, popmuziek en games.
Kinderen leren dus onbewust van jongs af aan al Engels.
Onderzoek taalonderwijsbureau Education First: Nederlanders beheren beter Engels dan anderen die
taal niet als moedertaal hebben. Dit geldt voor het receptieve taalvaardigheid (luisteren en lezen) en
niet voor productieve taalvaardigheid (spreken en schrijven).
Dunglish / steenkolenengels blunders in het Engels. BV ‘Go your gang’ , ‘I don’t see that sit’.
Niet-alledaagse onderwerpen blijken toch (te) moeilijk, bv om het Nederlandse schoolsysteem uit te
leggen.
Voor lesgeven in Engels is B2 niveau nodig.
1.2 Stand van zaken van Engels in het basisonderwijs
1.2.1 Geschiedenis van Engels op de basisschool
In 1986 is Engels in het basisonderwijs (Eibo) als verplicht vak ingevoerd.
Doel Eibo: leerlingen kennis laten maken met communicatief Engels en ze een positieve houding te
laten ontwikkelen voor het leren van een vreemde taal.
Bij invoering Eibo vier voorwaarden:
1 Engels krijgt een geintegreerde plaats in het basisonderwijs
2 Er komt een longitudinale leerlijn van Eibo naar het voortgezet onderwijs
3 De leraren in het basisonderwijs worden opgeleid om Engels te geven
4 Er wordt lesmateriaal voor Eibo ontwikkeld.
, Aan eerste twee voorwaarden is nog steeds niet voldaan.
Ondanks introductie Kennisbasis Engels is er nog veel variatie in wijze waarop leraren worden
opgeleid. Met name aantal uren en inhoud verschillen nog steeds sterk per pabo.
Er is veel lesmateriaal beschikbaar, bij Nederlandse en internationale uitgevers.
1.2.2 Kerndoelen
Kerndoelen bieden weinig houvast. leerlijn met tussendoelen geschetst.
Kerndoelen Engels worden niet formeel getoetst eind van basisschool.
1.2.3 Engels nu
Rol Engels in samenleving neemt toe buitenschoolse exposure: blootstelling aan Engels buiten
school.
Engels wordt steeds meer gebruikt in samenleving in feite geen vreemde taal meer, neigt steeds
meer naar additional language: een andere taal dan moedertaal die voor communicatie kan worden
gebruikt.
Toename vvto heeft voor aantal nieuwe ontwikkelingen gezorgd in 2015 wet aangepast, zodat
scholen vanaf groep 1 al tot 15% van lestijd in Engels kunnen geven.
Gebruik doeltaal als voertaal vereist minimum beheersingsniveau, maar ook kennis van specifieke
didactiek vvto.
1.2.4 Groepsleerkracht of gespecialiseerd leerkracht Engels
In basisonderwijs Engels zelden gegeven door vakleerkracht er is geen opleiding voor
vakleerkracht Engels in basisonderwijs. 5% van VVTO scholen heeft native English speaking teachter
(NEST) in dienst: een bevoegde Engelstalige leraar po.
Officieel niet toegestaan om vakdocenten voortgezet onderwijs les te laten geven in basisonderwijs.
ook is aanpak Eibo anders dan voor Engels in vo.
Voordelen als groepsleraar Engels geeft:
- Les valt nooit uit, en goedkoper dan extra NEST
- Als groepsleerkracht weet je hoe je jonge kinderen les geeft. Er is namelijk een specifieke
pedagogische en didactische aanpak nodig.
- Je kan terugkomen op onderwerpen uit Engelse les op andere momenten
- Je kunt Engels gemakkelijker bij andere vakken betrekken
- Je kent de leerlingen en daardoor het beste uit de kinderen halen