Multiculturele maatschappij
Les 1
In de colleges wordt besproken hoe de multiculturele samenleving is ontstaan en hoe we hier mee
omgaan.
Thema’s van de lessen:
1. Inleiding op de cursus: Nederland als immigratieland en emigratieland
2. Nederland als multiculturele samenleving
3. Cultuur en theorieën over cultuurverschillen
4. Religie
5. Migranten en rechtspositie: asiel, vluchtelingen, kinderpardon etc.
6. Overheidsbeleid: immigranten en werk, acculturatie
7. Samenvatting, vragen
Afronding
1. Theorietoets: onderdeel van Dovenstudies 2 in periode D (PPT’s hoorcollege en handboekje,
exclusief cases en werkvormen)
2. Verslag
Lesdoelen:
- Informatie over de multiculturele samenleving
- Hoe benader je multiculturaliteit? Niet op een politieke maar wel op een professionele manier?
- Analyseren van de eigen culturele attitude
Meningen over multiculturaliteit
- Angela Merkel: ‘De multiculturele samenleving is volledig mislukt’
- Stef Blok: ‘Ik ken geen voorbeelden van succesvolle multiculturele samenlevingen’
Professionele benadering
- Interculturele competenties: kennis, vaardigheden en attitude
- De Starr-methode -> Situatie, Taak, Actie, Resultaat en Reflectie
Cijfers en feiten
- Nederland telt 17 miljoen inwoners
- 3,8 miljoen hebben een migratieachtergrond (niet vermeld over welke migratieachtergrond het
gaat), er zijn ook veel migranten vanuit westerse landen, niet alleen uit niet westerse landen.
- Definitie: één of beide ouders zijn elders geboren
- Niet Westers: 2 miljoen
- Grootste groepen: Turken, Marokkanen, Surinamers, Antilianen
- Indonesië -> werden niet in cijfers uitgedrukt, omdat ze de Nederlandse taal vaak spraken, maar
creëerden wel echt hun eigen groepen op basis van cultuur (denk aan Molukkers).
Immigratie beleid: geldende regels (wanneer mag je het land binnenkomen en wanneer niet), op
basis van regels van Nederlandse staat.
- Immigratiebeleid is beleid waarbij de toelating van migranten centraal staat
- Integratie valt daar niet onder, daarvoor hebben we integratiebeleid
,Immigratie: algemeen beeld
- Nederland Immigratieland? Ja en Nee.
- Nederland is al in de 16e eeuw een immigratieland (belangrijke verklaring voor de Gouden Eeuw);
redenen. Ook veel handel in slaven (immigratie).
- Na de Gouden Eeuw verandert dat: eind 19e eeuw en tot de jaren 60 is Nederland een
emigratieland (er zijn wel wat uitzonderingen).
- Pas met ingang van de jaren 70 wordt Nederland weer een immigratieland.
Immigratie Gouden Eeuw
- Vooral vluchtelingen
- Redenen: economische voorspoed, tolerantie (religie en vrijheid van meningsuiting)
- Amsterdam groeit van 30.000 inwoners in 1578 tot 108.000 in 1632
Verenigde Oost Indische Compagnie
- VOC, grote werkgever voor buitenlandse arbeiders
- 17e/18e eeuw: 500.000 buitenlanders werken op Nederlandse schepen.
In de Nederlandse taal heel veel leenwoorden uit het Arabisch (dia 19 pwp maar 4 woorden niet uit
Arabisch geleend, de rest wel).
19e eeuw
Veel chinezen kwamen naar Nederland, ze werkten vooral op schepen. Vervolgens bleven ze vaak in
havensteden wonen, waar hele Chinese wijken ontstonden (eerste niet-westerse immigranten).
20e eeuw
- 1900-1930: Eerste Wereldoorlog veel immigratie: 1.000.000 op een bevolking van ca. 6.000.000
(vooral veel Belgen, een deel is gebleven, een deel is na de oorlog weer teruggegaan).
- 1930-1939: Joodse vluchtelingen (o.a. Anne Frank)
- Vooral na 1938 waren zij niet welkom; velen kwamen terecht in Kamp Westerbork (speciaal
daarvoor gebouwd), later werd dit gebruikt door de Duitsers om ze daarna door te voeren naar het
oosten.
Jaren veertig: Nederlands-Indië
- Na 1945 kwamen ongeveer 300.000 Nederlanders uit Nederlands Indië in 5 golven (laatste in 1949).
- Indo’s, Molukkers
- Postkoloniale migratie
Jaren 50: Emigratie
- Nederland is verwoest door de oorlog, de overheid promoot emigratie
- 500.000 mensen ontvluchten de armoede en de Koude Oorlog (vooral Australië en Canada)
Jaren 60: Arbeidsmigratie
- Wederopbouw ging sneller dan verwacht, nieuwe industrialisatie
- Aanvankelijk uit Zuid-Europa, later Turkije en Marokko
- Vooral laagopgeleiden
- Geen integratie, integendeel: identiteit behouden
- Spontanen-regeling (in 1967 opgeheven; werkgevers wilden en kregen permanente
verblijfsvergunningen)
- Gastarbeiders (ze kwamen hier werken, als ze genoeg geld verdiend hadden gingen de meesten
weer terug naar hun eigen land, alleen veel Turken en Marrokkanen bleven)
, Jaren 70: economische crisis
- Massale ontslagen
- Gastarbeiders gaan niet terug
- Vragen een uitkering aan
- Registratie noodzakelijk: in 1975 krijgen 15.000 illegalen een verblijfsvergunning
- Vervolgens: gezinshereniging
Jaren 80: multiculturele samenleving
- Gastarbeiders zullen niet verdwijnen
- Het gaat niet meer om immigratie maar om integratie
Na 2000: restrictief beleid
- Immigratie wordt een issue
- In de discussie lijkt bijna geen onderscheid meer te bestaan tussen asielzoekers, illegaliteit en
“gelukszoekers” (economische vluchtelingen)
- ‘Multiculturele drama’ van Paul Scheffer
- Toon van het politieke debat verhardt, met name na 9/11 (11 september 2001) (terroristische
aanslag)
- Grote toestroom vanaf 2015 - Lijkt min of meer onbeheersbaar en verdeelt Europa en ook
Nederland
Patroon – fasen in immigratie
1. Arbeiders, voor laag- en/of ongeschoold werk (actoren: bedrijven, overheid)
2. Gezinshereniging (internationale verdragen)
3. Gezinsvorming (internationale verdragen)
4. Asielzoekers
Conclusie
1. Nederland is al lang een immigratieland.
2. Nederland is een multiculturele samenleving, of we dat leuk vinden of niet.
3. Definitie allochtoon of Nederlander met een migratieachtergrond is gecompliceerd
4. Het is belangrijk om als beroepsbeoefenaar op Hbo-niveau hier professioneel mee om te gaan (en
enigszins te ontdoen van emoties)
5. In de komende lessen staat dit centraal: hoe ga je je hierop voorbereiden? Welke theorie en welke
informatie heb je nodig?