Jaar 2 Blok 1; Armoede, sociale
uitsluiting en sociale ongelijkheid
Geschreven door Renske
Inhoudsopgave
Week 1: Armoede, sociale uitsluiting en sociale ongelijkheid .........................................................................2
Week 2: Armoede en sociale ongelijkheid ..................................................................................................... 5
Week 3: Veranderingen in de verzorgingsstaat en sociaal beleid ....................................................................9
Week 4........................................................................................................................................................ 14
Week 5; Mensenrechten.............................................................................................................................. 19
Week 6; Gevestigden en buitenstaanders Norbert Elias................................................................................23
Week 7: Ward Sociale uitsluiting en discours................................................................................................ 24
Samenvattingen belangrijke namen............................................................................................................. 27
1
,Week 1: Armoede, sociale uitsluiting en sociale
ongelijkheid
Missie sociaal werk
Fundamentele principes:
Sociale rechtvaardigheid
Mensenrechten
Collectieve verantwoordelijkheid
Respect voor diversiteit
Armoede is de oorsprong van sociaal werk
Verschillende motieven bezig hielde met de aanpak van armoede
Liefdadigheid
Werkverschaffing
Opvoeding
Sociale wetgeving
Sociaal werk en armoede een moeilijke geschiedenis
Geschiedenis van:
Liefdadigheid
Disciplinering: 'deserving' en 'undeserving poor'
Beschaving, verheffing
Individualisering en moralisering
Door de tijd heen tegenstrijdige mix van:
Enerzijds --> solidariteit, verbetering van de leefomstandigheden,
gelijke rechten en emancipatie
Anderzijds --> wantrouwen, heropvoeding, controle en
disciplinering
Concept 1: armoede
Armoede = wanneer iemand een gedurende langere tijd niet de middelen
heeft om te kunnen beschikken over de goederen en voorzieningen die in
zijn samenleving als minimaal noodzakelijk gelden
Het gaat bij armoede om:
Een absoluut tekort
Dat objectief vast kan worden gesteld
Op basis van de beschikbare middelen
Dat context gebonden is
Concept 2: sociale uitsluiting
Sociale uitsluiting = gaat over de onmogelijkheid of het ontzeggen van
specifieke groepen en individuen om volwaardig te participeren op
verschillende terreinen (sociaal, economisch, politiek, cultureel) van de
samenleving.
2
,Sociale uitsluiting heeft betrekking op de maatschappelijke processen en
mechanismen waardoor individuen en groepen worden uitgesloten van
deelname aan het sociale leven en volwaardig burgerschap
--> het gaat dus om onvrijwillige uitgesloten worden en niet volwaardig
kunnen deelnemen aan de samenleving
Risicofactoren van sociale uitsluiting (SCP)
Macr Maatschappelijke Economie, sociale structuur, machtsverhoudingen,
o ontwikkelingen waarden en normen
Meso overheid Beleidsdoelstellingen, wetten en regels,
beschikbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid, rechten
en voorzieningen
Maatschappelijke Uitvoeringsprocedures, bureaucratie,
instanties toelatingscriteria, financiële drempels, discriminatie,
stigmatisering
Micro Leeftijd, geslacht, seksuele geaardheid, gezondheid,
opleiding
Concept 3: Sociale ongelijkheid
Sociale ongelijkheid = de ongelijke verdeling van de schaarse,
maatschappelijk gewaardeerde zaken (kennis, banen, macht en bezit)
over verschillende groeperingen mensen, de ongelijke waardering en
behandeling van (groepen) mensen op grond van hun maatschappelijke
positie en de ongelijke verdeling van levenskansen die daaruit voortvloeit
--> heeft betrekking op ongelijke maatschappelijke posities en kansen, die
te maken hebben met zaken als sociaal milieu, leeftijd, sekse, etniciteit.
Verschillende vormen van ongelijkheid
Economische ongelijkheid --> inkomen en rijkdom
Sociale ongelijkheid --> tussen groepen
Politieke ongelijkheid --> in participatie, burgerschap en
besluitvorming
Verklaring van sociale ongelijkheid
Natuurlijke verschillen:
Verklaringen, waarin ongelijkheid gekoppeld wordt aan genetische
factoren, biologische verschillen (man-vrouw), aangeboren kenmerken;
talent, karakter, fysieke en mentale gezondheid
Functionalistische verklaringen:
Ongelijkheid als het gevolg van verschillen in individuele verdiensten/
prestatie, in de bijdrage die iemand levert aan de samenleving:
functionalistische selectieproces, waarin de beste werkende de beste
posities verkrijgen en beter beloond wordt.
Verschillen in macht:
3
, Ongelijkheid als het gevolg van maatschappelijke structuren die
gekenmerkt wordt door verschillen in maatschappelijke positie, macht en
kapitaal; waarin bepaalde dominante groepen meer macht hebben en
meer mogelijkheden hebben
Sociaal geconstrueerde structuren en verschillen:
Gender
Leeftijd
Etniciteit
--> ongelijkheid als het gevolg van kenmerken die aan bepaalde groepen
worden toegeschreven
Gevolgen van sociale ongelijkheid
1. Invloed op de kwaliteit van het leven van de individuele burger
ongelijke levenskansen en levensomstandigheden: frustratie,
onrust
2. Maatschappelijke gevolgen
Economische groei komt vooral ten goede aan de bovenlaag
(rijke) --> dit vormt een rem op armoedebestrijding
Negatief effect op de sociale samenhang in een samenleving,
bron van sociale onrust
'Political capture' --> negatieve invloed op de politieke
participatie van de armen, mogelijkheid hun stem te laten horen
en invloed uit te oefenen op politieke besluitvorming.
Negatief effect op het algemeen welzijn in een samenleving
Wat is eraan te doen?
Politicies an legislation: bevorderen van gelijke behandeling,
tegengaan van discriminatie, bescherming van rechtpositie en
inkomensposities van werknemers, positieve discriminatie,
stimuleringsmaatregelen arbeidsintegratie kwetsbare groepen
Progressive taxing: zwaarder belasten van hoge
inkomens/vermogens, gericht op herverdeling
Sociale spending: sociale investeringen in educatie,
gezondheidszorg, sociale zekerheid, sociale voorzieningen
Een combinatie van effectieve overheid en actieve burgers
4
