Hoofdstuk 8; Ouderschap en gezag
§8.1 Juridisch ouderschap
Familierechterlijke betrekking = een juridische relatie tussen ouder en een kind, waaruit rechten en
plichten ontstaan. Het juridisch ouderschap is dus een familierechterlijke betrekking.
8.1.1 Betekenis en rechtsgevolgen van juridisch ouderschap
Er zijn veel verschillende soorten ouderschappen in Nederland. Alleen juridische ouders hebben een
familierechterlijke betrekking met hun kind. Enkel het biologische ouderschap heeft in het recht
weinig betekenis. Een kind kan op dit moment nooit meer dan twee juridische ouders hebben. De
wetgever denkt er over na om dit te veranderen zodat bijvoorbeeld de bekende donor en de twee
moeders gelijke rechten hebben (pleegouders zijn verzorgers van het kind).
De juridische vader en moeder hebben rechten en verplichtingen tegenover het kind. Het kind heeft
ook een aantal rechten en verplichtingen aan de juridische vader en moeder. Het gaat om de
volgende regels (BW en RwNed):
- De ouders hebben het recht om de geslachtsnaam door te geven aan hun kind;
- De ouders hebben het recht de nationaliteit door te geven aan hun kind;
- De regels voor het erfrecht zijn van toepassing;
- De woonplaats is afhankelijk van de woonplaats van de ouders;
- De ouders hebben meestal het gezag over hun kind;
- De ouders hebben de plicht hun kind te onderhouden en te verzorgen;
- Een ouder heeft het recht en de plicht om omgang te hebben met zijn kind.
Sommige regels verdwijnen bij een leeftijd van 18 of 21 jaar, sommige nooit (erfrecht).
Van een zorgprofessional wordt verwacht om voor een integrale aanpak te kiezen = gezinscasus
vanuit verschillende leefgebieden te bekijken en te benaderen. De professional moet eerst kijken
welk soort ouderschap er is om te kijken wie de zeggenschap over het kind heeft, zodat hij weet wie
instemming moet geven bij het behandelplan.
8.1.2 Ontstaan van juridisch ouderschap
Juridische moeder
Er staan sinds april 2014 6 in plaats van 2 manieren om juridisch moeder te worden:
1. De vrouw baart het kind;
2. De geboorte van het kind vindt plaats binnen het huwelijk of het geregistreerde
partnerschap met de moeder van het kind terwijl bij de aangifte blijkt dat er een onbekende
donor is;
3. De geboorte van het kind vindt plaats binnen 306 dagen na de dood van de vrouw die was
getrouwd of een geregistreerd partnerschap was aangegaan met de moeder die het kind
baart, terwijl bij de geboorteaangifte blijft dat er een onbekende donor is;
4. De vrouw erkend het kind;
5. Het ouderschap is gerechtelijk vastgesteld;
6. De vrouw adopteert het kind.
De moeder kan alleen het juridisch moederschap verliezen door het kind af te staan aan adoptie.
Een draagmoeder is ook juridisch moeder. De wensmoeder kan alleen juridisch moeder worden door
adoptie of erkenning de juridisch moeder worden. Een moeder kan niet wettelijk gedwongen worden
haar kind af te staan -> geen wettelijke regelgeving van het draagmoederschap.
, Juridisch vader
Er zijn 5 manieren om juridisch vader te worden:
1. Geboorte binnen het huwelijk of het geregistreerde partnerschap
Wanneer het kind wordt geboren in het huwelijk of partnerschap bij twee vrouwen of man en vrouw
ontstaat automatisch het juridisch ouderschap van de man, of wanneer de donor onbekend is, de
vrouw met wie de moeder is getrouwd. Er moet een verklaring bij de aangifte zijn dat er een
anonieme donor is. Bij een man en vrouw is meestal de man de verwekker, soms is dit niet het
geval. Het interesseert de wet niet of de juridische vader de verwekker van het kind is.
2. Geboorte van het kind binnen 306 dagen na de dood van de man die met de moeder
getrouwd of geregistreerd partnerschap aangegaan was.
Als het huwelijk of partnerschap door de dood van de vader of vrouwelijke partner is beëindigd,
wordt die partner als juridisch vader of moeder aangemerkt als het kind binnen 306 dagen na zijn of
haar dood wordt geboren (-> 40 weken + 3 weken speling). Dit geldt ook als de moeder intussen is
hertrouwd. Deze regel is interessant voor het erfrecht; het kind van de man of duomoeder die is
gestorven, is erfgenaam.
Je kan het vaderschap ontkennen door moeder, vader en het kind. Wanneer de man binnen een
huwelijk de juridisch vader is maar niet de biologische vader. Het kan niet wanneer de vader voor het
huwelijk wist van de zwangerschap of de man heeft ingestemd met een bevruchting van een andere
man. Wanneer de vrouw de man heeft bedrogen over de identiteit van de vader kan je het wel
ontkennen.
- Een man heeft een jaar de tijd vanaf het moment dat hij wist dat hij niet de biologische vader
was;
- De moeder kan een jaar ontkennen vanaf de geboorte;
- Voor het kind geldt; drie jaar vanaf bekendwording dat de vader niet de biologische vader is.
als het kind dan minderjarig is kan het verzoek nog gedaan worden drie jaar na
meerderjarige leeftijd.
Het gevolg is dat het vaderschap nooit heeft bestaan.
3. Erkenning door de man
De partner is niet automatisch juridisch ouder. Om juridisch vader of moeder te worden moet het
kind worden erkend. Dit gebeurt door het opmaken van een akte tot erkenning door een ambtenaar
van de burgerlijke stad nog bij een notariële akte. Ook meerderjarige kinderen kunnen worden
erkend en zullen hiervoor toestemming moeten geven. Er zijn meer mensen die toestemming
moeten geven voor erkenning:
- De moeder van het kind, dat nog geen 16 jaar is;
- De adoptievader geeft – als er geen juridisch moeder meer is – toestemming aan een man
die het kind, dat nog geen 18 is, erkent;
- Het kind van 16 en 17 geeft zelfstandig toestemming aan de erkenner;
- Het kind van 12 tot 16 jaar geeft net zoals zijn juridisch ouder toestemming.
Als er geen toestemming wordt gegeven kan degene die de verwekker van het kind is naar de rechter
om vervangede toestemming te verzoeken. Ook kan de man of vrouw die ingestemd heeft met de
daad de rechter om vervangende toestemming verzoeken.
Erkenning is niet mogelijk:
- Door een persoon die te nauwe bloedverwanten heeft met de moeder en daardoor geen
huwelijk mag aangaan. Een broer, zus, vader, moeder enz.
- Door een minderjarige die nog geen 16 jaar is;
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IrisCarolina. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.